شراب؛ خواص شراب و آداب شرابخواری

از علی بن عبدالواسع منشی گیلانی ]دیباچه[ که می‌تواند با ملاعلی کامی بن ملاعبدالواسع منشی، که «خواص الحیوان» (فهرستواره 5/3846؛ نسخه‌ها 1/421) را در 1033ق برای وزیر گیلان نگاشته یکی باشد. 
در 8 «فصل»: 1. در حرمت آن، 2. در القاب و اسامی آن و تعریفاتی که شعرا و فضلا از آن کرده‌اند، 3. در انواع و طریق ساختن اقسام آن، 4. در آداب و صحبت و اسباب مجلس آن، 5. خواص و منافع آن، 6. فواید و منافع آن به حسب هر سن و فصل و مکان، 7. مضرتهای آن چون برخلاف قاعدۀ حکمت شرب شود، 8. دفع مضرت‌ها و رفع رایحۀ آن. 
محمدباقر بن محمدرضا طبیب موسوی، به نام شاه سلیمان صفوی (1077-1105ق)، نیز رساله‌ای در همین زمینه، در 1 «مقدمه» و 10 «باب» و «خاتمه»ای نگاشته است (فهرستواره 5/3863؛ نسخه‌ها 1/425). 
آغاز:   
ای از می شوق تو خرد رفته ز دست
در معرفت کنـه تـو هشیاران مست...
نعمات حمد بی‌حد لایق بزم ساقی است که بوی بادۀ خمخانه...
اما بعد، بر مرآت خاطر اصحاب نشأة خرد و هوشیاری.
انجام:   به شراب ایمان و جرعۀ ایقان برساند. به حق حق.