حدایق السحر فی دقایق الشعر

از رشیدالدین محمد بن عبدالجلیل، وطواط (د 573 یا 578ق)، که می‌گوید چون خدمت «ملک عادل خوارزمشاه مؤید منصور علاءالدنیا والدین ابوالمظفر اتسز بن محمد» (ایل ارسلان) رسیدم، کتاب «ترجمان البلاغه» به من نموده شد، شواهد آن را بس ناخوش دیدم، همه از راه تکلف و نیز از خلل خالی نبود، بر خود واجب دیدم که خزانۀ پادشاه را کتابی سازم، در بردارندۀ اصناف علم شعر از عروض و القاب و قوافی و محاسن نثر و نظم، و اکنون آن را «حدایق...»، نام نهادم.
در آن هشتاد نوع از صنایع بدیعی را با گواه از سروده‌های فارسی و عربی آورده است. با سربندهای درخور: ترصیع، تجنیس، سجع، مغلوب (در شش نوع) متضاد، اعنات، تضمین، استعاره، حسن مطلع... چند بار چاپ شده از آن میان از عباس اقبال آشتیانی، تهران، 1308خ، 245ص.
آغاز:   الحمد لله علی ما افاض علینا من نعمه الریاض... چنین گوید مؤلف این کتاب خواجه امام رشیدالدین... محمد بن عبدالجلیل العمری، وطواط.
انجام:   سهل ممتنع شعری باشد که آسان نماید اما مثل آن دشوار توان گفت... به فرخی این کتاب را تمام کردم تا همیشه روزگار پادشاه اسلام فرخ و همایون باد و از نوایب و مصایب مصون و محروس بمحمد و آله علی الاتمام...
منابع دیگر:   نسخه‌ها 3/2134 (47 نسخه)؛ ذریعه 6/286؛ استوری، گرامر 177؛ حاجی خلیفه 2/459؛ مشار 2/1726 (7 چ)؛ پیشگفتار چاپ اقبال؛ صفا 2/628، 954؛ نفیسی 1/92؛ مشترک 13/2395، همانجا 2793 برای منابع و نسخه‌های بیشتر.