جامع التواریخ؛ جامع رشیدی؛ تاریخ غازانی

از خواجه رشیدالدین فضل‌الدین همدانی (645-718ق/1247- 1318م). تاریخ جهان به ویژه مغولان است، از روی اسناد دربار آنان، كه به یاری چند تن، به دستور غازانخان، در 700ق به آن آغاز و در 706ق به انجام رسانده است. در 4 مجلد و مجلد 3 آن «صورالاقالیم و مسالك و ممالك» است.
جلد یكم نسخۀ در دست آن «تاریخ غازانی» است، در 2 باب: 1. ظهور اقوام ترك و كیفیت انشعاب ایشان به قبایل مختلف و نیاكان ایشان، در 4 «فصل»؛ 2. چنگیزخان و تبارش از پادشاهان مغول در 2 «فصل».
آغاز (ج 1):   بسمله. فهرست كتاب داستانها و فذلك حساب بیانها، حمد و ثنا و آفرین حضرت مقدس جهان‌آفرین تواند بود، و عنوان نامۀ روایات... اما بعد، غرض از ترتیب این مقدمه و تحریر این دیباچه...
انجام:   ... احوال این دو پادشاه به عبارتی كه خاطر عقیم و طبع سلیم مساعدت و مسامحت نمود جمع گردانید، بر همان سیاق كه اصل كتاب بود، به آخر این ملحق گردانید. مأمول از بزرگان... اگر غلطی و سهوی مطلع شوند...
منابع دیگر:   فهرستواره 2/899 «تاریخ مبارك غازانی»، همانجا 1/605 «جامع التواریخ»، همانجا 2/1451 نمایه؛ ذریعه، 3/269 «تاریخ غازانی»، همانجا 5/46 «جامع التواریخ»؛ اعلام 2/791 (فضل‌الله)؛ نسخه‌ها، 6/4133 (27 نسخه)؛ مشترك، 10/91، همانجا 11/1373 برای نسخه‌ها و منابع بیشتر؛ استوری، 1/72، 1230؛ برگل 2/457-470؛ نفیسی 1/142، 143، همانجا 2/734؛ مشار، فارسی، 1128 «تاریخ مبارك غازانی» (2 كتاب)، همانجا 2/1489 «جامع التواریخ؛ جامع رشیدی»، 1493 «جامع التواریخ» بخش اسماعیلیان الموت (2 كتاب)، 1494 «جامع التواریخ»، همانجا 3/3748 «فصلی از جامع التواریخ».