زمینه های شکل گیری اندیشه های احمد بن حنبل / زهرا روح اللهی امیری

اندیشه ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می گیرند. سده های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه ساز پیدایش اندیشه هایی بود که با دغدغۀ حفظ سنت پیامبر(ص) در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه گر شد. احمدبن حنبل (241ق) را می توان یکی از صاحبان چنین اندیشه ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویکردی تاریخی نظریه احمد بن حنبل درباره حاکمیت جائر بررسی شود.

 

اندیشه ها در بستر مسائل سیاسی و اجتماعی شکل می گیرند. سده های نخستین اسلامی و مشکلات سیاسی فراوان آنها زمینه ساز پیدایش اندیشه هایی بود که با دغدغۀ حفظ سنت پیامبر(ص) در عرصه های مختلف سیاسی و فرهنگی جلوه گر شد. احمدبن حنبل (241ق) را می توان یکی از صاحبان چنین اندیشه ای در آن دوران شمرد. در این مقاله سعی خواهد شد تا با روش درک منطق درونی نظریه سیاسی که الگویی برای شناخت نظریه سیاسی است و با رویکردی تاریخی نظریه احمد بن حنبل درباره حاکمیت جائر بررسی شود. بر اساس روند پیشنهادی اسپرینگنز، ابتدا اوضاع سیاسی اجتماعی و بحرانهای قرون دوم و سوم هجری مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه علل اصلی بحرانها و تأثیر آنها در ایجاد اندیشه های احمد در قالب مؤلفه هایی چون درگیری های سیاسی، مناقشه های فکری، جهت دهی خاص به روایت ها و احادیث، مناقشه های کلامی و سرانجام اقتداری شدن فقه سیاسی دنبال می شود. مهمترین نتیجۀ این عوامل بروز اندیشه ای برای حفظ حاکمیت جائر و حمایت از قدرت های سیاسی بوده است.

تاریخ اسلام سال دوازدهم زمستان 1390 شماره 48

 

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی