لازم به توضیح است که بر طبق عهدنامه ترکمان چای مبلغ غرامت جنگ که ایران باید به روسیه می پرداخت 10 کرور تومان ، معادل 500 هزار تومان بود، که به علت تنگدستی دولت ایران بجای 50 هزار تومان آخرین بخش کرور هشتم معادل آن جواهر در رهن روسها گذاشتند ، تا زمانیکه پول تهیه شود در رهن آنها بماند.
.jpg)
فرمان فتحلی شاه ، خطاب به عباس میرزا نایب السلطنه در ارتباط با غرامات معاهده ترکمانچای، و دستور پرداخت 50 هزار تومان باقیمانده کرور هشتم و در آوردن جواهرات از رهن روسیه.
فاطمه قاضیها: لازم به توضیح است که بر طبق عهدنامه ترکمان چای مبلغ غرامت جنگ که ایران باید به روسیه می پرداخت 10 کرور تومان ، معادل 500 هزار تومان بود، که به علت تنگدستی دولت ایران بجای 50 هزار تومان آخرین بخش کرور هشتم معادل آن جواهر در رهن روسها گذاشتند ، تا زمانیکه پول تهیه شود در رهن آنها بماند. این سند در همین رابطه است و فتحعلی شاه دستور می دهد کهدر عرض شش ماه مبالغ را پرداخت و جواهرات را تحویل بگیرند.
لازم به توضیح است که کرور دهم بعد از قتل وزیر مختار روس در ایران و اعزام هیاتی به در بار امپراطور روس جهت عذر خواهی از طرف امپراطور بخشیده شد. و پرداخت کرور نهم هم تا زمان محمد شاه و بعدا ناصرالدین شاه بطول انجامید، چنانچه 330 هزار تومان دیگر نیز تا زمان پادشاهی ناصرالدین شاه و صدارت میرزا آقا خان نوری باقی بوده است؛ تا اینكه در آن زمان جنگهای كریمه بین روسیه و عثمانی، انگلیس و فرانسه واقع شد و دولت روسیه از بیم نزدیك شدن دولت ایران به عثمانی، با اولیای ایران وارد مذاكره شد و حاصل مذاكرات، معاهده‌ای سری بود كه در چهار فصل بین ایران و روسیه منعقد گردید (18 محرم 1271 برابر دوم سپتامبر 1854) كه به استناد فصل سوم این معاهده، دولت روسیه از باقی كرور نهم یعنی از 330 هزار تومان دیگر صرف‌نظر كرد.
متن فرمان:
بسم الله تعالی شانه العزیز
[سجع مهر فتحعلی شاه]:الملک لله سلطان صاحبقران
قرار در کف شاه زمانه فتحعلی
گرفت خاتم شاهی ز قدرت ازلی
الملک لله تعالی شأنه حکم همایون شد آنکه مفتاح ابواب فتوح و مصباح مشکوة روح، فرزند اسعد بی همال، نایب خلافت بی زوال ، عباس میرزا ، موفق و مؤید بوده بداند که از قراریکه عالی جاه فراست و کیاست آگاه، فطانت 1 و متانت پناه، عمده الاعاظم المسیحیه جنرال کنیاز دالغوروکی 2 ، ایلچی دولت بهیه روسیه، به عرض پایه سریر 3 خلافت مصیر 4 می رساند، مبلغ پنجاه هزار تومان از بابت کرور هشتم عهد نامه هنوز باقیست که مبالغی معتد 5 ادا[ت و ]آلات و اجناس در رهن او مانده، لهذا امر قدر قدر همایون بعز نفاذ مقرون می گردد که مبلغ مزبور را الی موعد شش ماه، از نوروز فیروز بارس ئیل خجسته تحویل گذشته ،تمام و کمال تحویل و تسلیم نموده، قبض رسیدگی دریافت کنند و به نظر اولیای دولت قاهره برساند. آلات و اجناس را که در رهن است نیز از رهن در آورد.درین باب قدغن لازم دانسته ، تجاوز جایز ندارد که در عهده شناسد. تحریراً فی شهر شوال المکرم 1245.
۱. فطانت : زیرکی؛ هوشیاری؛ دانایی.
۲. کنیاز دالغوروکی : اولین سفیر روسیه در ایران بعد از قتل گریبایدوف
۳. سریر: تخت پادشاهی ، اورنگ ؛ تخت ، مسند .
۴. مصیر: تقدیر و سرنوشت.
۵. معتد : شمرده شده و حساب کرده شده و اعتناشده . (ناظم الاطباء)
منبع: ارشیو اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران_ اسناد بیوتات
منبع: حلقه کاتبان - قاجاریه