ایران شناسی مرجعیت و سیاست: کارنامه ی سید ابوالحسن اصفهانی مرجع تقلید / سید حسن امین

 

مقاله حاضر، نیم نگاهی ست به نهاد دینی – اجتماعی مرجعیت تقلید شیعه و تعامل آن با سیاست از جنبش تنباکو در سلطنت ناصرالدین شاه تا نجات آذربایجان در پنجمین سال سلطنت محمدرضا شاه پهلوی، با تکیه ی مخصوص بر کارنامه ی ایت الله العظمی آقا سید ابوالحسن اصفهانی(وفات 1325ش / 1365ه.ق) در این برهه ی حساس از تاریخ سیاسی ایران، دوره ی حیات سید ابوالحسن اصفهانی شاهد تحولات سیاسی و اجتماعی عظیمی در ایران بود، از جمله: جنبش تنباکو، انقلاب مشروطیت، کودتای 1299 و برآمدن رضاخان، غوغای جمهوریت در 1302، انقراض سلطنت قاجار، به سلطنت رسیدن رضاشاه در آبان 1304، دین ستیزی رضاشاه به ویژه برداشتن عمامه ی اکثریت اهل عمائم، برخورد قهرآمیز با واقعه ی مسجد گوهرشاد در تیر1314، کشف حجاب زنان در 17 دی 1314 و بالاخره اشغال ایران به دست متفقیت، عزل رضا شاه در 1320 بر سر کار آمدن محمدرضا شاه، رشد احزاب به ویژه حزب توده و سرانجام نقشه ی تجزیه ی ایران به دست توده یی ها و با حمایت مستقیم اشغالگران شوروی در آذربایجان و مهاباد. از این رهگذر شناسایی ابعاد مختلف شخصیت این مرجع بزرگ شیعی و به ویژه تعامل او با قدرت های وقت( همچون برخورد با پهلوی پدر و پسر)، یا موضع های سیاسی او در قبال قانون اساسی مشروطه، مفهوم جمهوریت، تغییر سلطنت، اصلاحاتدین ستیزانه ی رضاشاه، اقلیت های یهودی، مسیحی و... از اهمیت خاصی برخوردار است.

حافظ، نیمه اول تیر 1385 شماره 30

 

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی