٦ جلد از مجموعه ١٠جلدی «بیایید تار و سه‌تار بنوازیم»، شامل «سبکبال»، «ده تمرین ۱۰ اتود» (برای تار و سه‌تار)، «با موج تا کرانه»، «حرکت دائمی»، «چرخ نیلوفری»، «هشت آهنگ معروف جهان»، «در سایه سار بید» کتاب‌هایی است که تا امروز از کیوان ساکت آهنگساز و نوازنده نامدار موسیقی ایرانی روانه بازار نشر شده است. این استاد موسیقی ایرانی به تازگی «گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» را آماده کرده که تا هفته آینده روانه بازار کتاب خواهد شد
یک سرقت مکتوب
برای تغییر وضع موسیقی، تألیف تنها راه پیش‌رواست
٦ جلد از مجموعه ١٠جلدی «بیایید تار و سه‌تار بنوازیم»، شامل «سبکبال»، «ده تمرین ۱۰ اتود» (برای تار و سه‌تار)، «با موج تا کرانه»، «حرکت دائمی»، «چرخ نیلوفری»، «هشت آهنگ معروف جهان»، «در سایه سار بید» کتاب‌هایی است که تا امروز از کیوان ساکت آهنگساز و نوازنده نامدار موسیقی ایرانی روانه بازار نشر شده است. این استاد موسیقی ایرانی به تازگی «گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» را آماده کرده که تا هفته آینده روانه بازار کتاب خواهد شد. ساکت در این کتاب گزیده‌ای از ردیف‌های کاربردی موسیقی ایران را با مطالعه ردیف‌های مختلف رایج در موسیقی ایرانی انتخاب کرده و برای تسهیل در روند آموزش موسیقی هنرجویان، ارایه کرده است. با او به همین بهانه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم و درباره انگیزه و روش تألیف کتاب، سوالاتی پرسیده‌ایم. پاسخ این سوالات و شرح گفت‌وگو با او در ادامه آمده است:
***
«گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» کتابی است که قرار بود در نمایشگاه کتاب امسال وارد بازار نشر شود اما ظاهرا این اتفاق نیفتاد. درباره این کتاب و زمان انتشارش بگویید.
«گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» بخشی از کتاب «ردیف جامع کاربردی در موسیقی ایرانی» است که خودم نوشتم. منتها شیرین‌ترین و پرکاربردترین بخش‌های ردیف موسیقی ایرانی در«گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» آمده است. همان‌طور که می‌دانید، میرزا حسینقلی، عبدالله خان، استاد صبا، مرتضی‌خان نی‌داود و جواد معروفی هرکدام برای خودشان ردیف‌هایی درموسیقی ایرانی دارند.
با توجه به نیازهای جامعه امروز من تصمیم گرفتم در ردیف موسیقی ایرانی جمع‌آوری و طبقه‌بندی تازه‌ای انجام دهم، چون معتقدم گنجینه گرانبهای معنوی موسیقی ما، ردیف‌های موسیقی ایرانی هستند که ارزشمندی و اعتبار بالایی دارند و به‌عنوان میراث معنوی ایرانیان به حساب می‌آیند. همان‌طور که گفتم، دگرگونی‌های جامعه امروز و در نسل جوان، مرا ترغیب کرد تا با نگاهی امروزی‌تر به گنجینه معنوی میراث ملی ایران نگاه کنم.
تألیف این کتاب احتمالا به مطالعه و صرف زمان زیادی نیاز داشته است. با این توضیح روند آماده‌سازی این کتاب چقدر طول کشید؟
برای نوشتن این کتاب ١٥سال زمان صرف شد. با گوشه چشمی به تمام ردیف‌های قدیمی و با الهام از نواخته‌های استادان و بهره‌گیری از جمله‌بندی و تکنیک‌سازی تهیه ردیفی جدید درنهایت پس از ١٥سال میسر شد. وزن عروضی اشعار که برای فهم بهتر هنرجویان در ردیف‌های مختلف آمده است را، استاد آهی (همه گوشه‌ها را تقریبا به شعر آوردیم تا درک و دریافتش برای هنرجو راحت‌تر باشد) تقطیع کردند و در این اثر ویرایش نهایی متن فارسی را برعهده داشتند. قرار بود در بیست‌ونهمین دوره نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب این کتاب رونمایی شود اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد. البته مشکل خاصی برای انتشار این کتاب پیش نیامده و به تعویق افتادن انتشار آن به خاطر زمانی است که برای تنظیم اوزان عروضی به خود اختصاص داد.
با توجه به این‌که شما در تشکیل ارکسترهای موسیقی ایرانی و ساخت آهنگ‌های ویژه این موسیقی تجربه بالایی دارید و با خوانندگان و گروه‌های صاحب نامی در این موسیقی همکاری داشته‌اید، کار در زمینه اجرایی موسیقی را سخت‌تر می‌دانید یا نوشتن کتاب موسیقی را؟
به گمان من نوشتن کتاب در زمینه موسیقی ایرانی و به‌ویژه موضوعی که من برای کتاب جدیدم درنظر گرفتم، یعنی ارایه گزیده ردیف‌های کاربردی این موسیقی درمقایسه با اجرای موسیقی سخت‌تر، چون اجرای یک رپرتوار مشخص در یک اجرای مشخص، زمان محدودی (یک‌ساعت‌ونیم) زمان می‌برد، پیچیدگی‌ها و مشکلات بیشتری داشته باشد، چون از یک طرف اجرای یک کار موسیقایی روی صحنه به زمان محدودی احتیاج دارد و ازسوی دیگر مخاطب، یک هفته بعد، آن اجرا را از یاد می‌برد اما زمان مورد نیاز برای نوشتن یک کتاب در این حوزه و تأثیراتی که نوشتن آن کتاب بر جامعه موسیقی می‌گذارد، هم‌زمان بیشتری نیاز دارد و هم تا زمانی که آن کتاب در دسترس مردم و علاقه‌مندان قرار دارد، تأثیرگذار خواهد بود. کتابی با موضوع آموزشی در زمینه موسیقی، به‌عنوان یک سند تا سال‌ها بعد از چاپ باقی می‌ماند و قضاوت درباره کیفیت کار نویسنده را به دنبال دارد. با این توضیح، نهایت دقت و تفکر باید برای نوشتن چنین کتاب‌هایی درنظر گرفته شود.
همان‌طور که می‌دانید، بسیاری از استادان موسیقی ایرانی اقبال چندانی به تألیف کتاب در زمینه تخصصشان نشان نمی‌دهند. با این توضیح تا امروز بیش از ٢٠ عنوان کتاب مختلف از کیوان ساکت به بازار نشر عرضه شده است. شما درجامعه موسیقی که میل چندانی به تألیف ندارد، چرا تا این اندازه در تلاش برای نوشتن کتاب‌های موسیقی هستید؟
اگر می‌خواهیم موسیقی‌مان پیشرفت کند و نسل جوانمان فرهنگ موسیقایی بالایی داشته باشد، باید در زمینه آموزش این هنر ارزنده بیش از گذشته تلاش کنیم و ضعف‌هایی را که در گذشته در این بخش داشتیم، با تحقیق و پژوهش اصلاح کنیم. به نظر من، برای موفقیت درچنین مسیری، تألیف کتاب‌های ارزشمند موسیقایی تنها راه پیش‌روی ما است. من تا امروز درباره مفاهیم اساسی موسیقی که گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران و پیشبرد مهارت نوازندگی کتاب‌های زیادی نوشته‌ام. «گزیده ردیف کاربردی موسیقی ملی ایران» و«بیایید تار و سه‌تار بنوازیم» به ترتیب مربوط به هرکدام از این دو گروه است.
ظاهرا کتاب‌های آموزشی شما در بازار کتاب مورد استقبال علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی قرار گرفته است. با این توضیح کدام یک از عناوینی که تا امروز نوشته‌اید، تجدید چاپ شده‌‌اند؟
در زمینه تألیف کتاب‌های موسیقی اتفاقاتی برای آثار من پیش آمده که امروز نمی‌توانم آمار دقیقی دراین‌باره را به شما ارایه کنم اما مثلا «بیایید تار و سه‌تار بنوازیم» چندین‌بار تجدید چاپ شده است.
چه اتفاقاتی؟
یکی از این اتفاقات دزدی شخصی در شهر تبریز است که کتاب‌های من و آقای پایور را بدون هیچ مجوزی چاپ می‌کرد و می‌فروخت. او کتاب‌های ما را در تیراژ‌های چند هزارتایی به چاپ می‌رساند و می‌فروخت. البته امروز این فرد در زندان است، چون عده‌ای از ناشران او را دستگیر کردند و روانه زندان شد.
با وجود علاقه‌مندی به اجرای موسیقی و شوق و ذوقی که در تألیف آثاری با این موضوع داری، تا امروز خسته نشده‌اید؟ انجام کار در این دو حالت نیاز به زمان و انرژی بالایی دارد که خیلی از هنرمندان و استادان ما از آن بی‌بهره‌اند...
زمانی که عشق در میان باشد کوه‌های غم و ناتوانی خود را کنار می‌کشند، چون این‌جا حرف و سخن از قدرت عشق است. دست عاشق در این کارزار چنان قدرتی دارد که کوه‌های سنگین را چنان پرکاه به کناری می‌زند و راه عاشقی را طی می‌کند. «اول قدم این است که مجنون باشی...». عاشق خواب و خور ندارد و مدام در فکر رسیدن به معشوق است، پس دیگر خستگی و بی‌حوصلگی معنای خود را از دست می‌دهد و شوق و رغبت سر برمی‌آورد.
منبع: شهروند