اخبار

من با دکارت موافقم که «عقل» در میان انسان‌ها عادلانه تقسیم شده است، به گونه‌ای که هیچ‌کس از سهم خود ناراضی نیست. اما مشکل جایی است که انسان‌ها تصمیم می‌گیرند عقل خود را به کار ببرند. منظور از این مقدمه این است که مشکل عقلانیت را در جامعه، بویژه در میان متفکران توضیح دهم.

انسان مدرن، انسان اجتماعی است. اما اجتماعی بودن انسان مدرن، با اجتماعی بودن انسان سنتی بسیار فرق دارد. زیرا، از طرفی زندگی پیچیده‌تر از گذشته شده است و از طرف دیگر جامعه به معنی امروزی کلمه، از حد یک روستا یا یک شهر گذشته و در تلاش برای جهانی‌شدن است! یعنی، انسان امروزی مرزها را پشت‌سر می‌گذارد و دلش می‌خواهد در یک جامعه جهانی زندگی کند. این تمایل به وضوح در زندگی کشورهای پیشرفته مغرب زمین قابل مشاهده است.

25 آبانماه، 20 سال از درگذشت زنده یاد استاد محمد تقی جعفری می‌گذرد؛ روحانی دانشمندی كه عموم او را با عنوان «علامه جعفری» می‌شناختند. همیشه گرداگردش پر از مخاطبانی شیفته بود، با جثه‌ای كوچك و چهره‎ای جذاب و عبا و عمامه‌ای متفاوت كه تصویرهای رایج از بوعلی سینا را تداعی می‌كرد، بی دلیل نبود كه برخی او را «ابن سینا»ی زمان لقب داده بودند.

سید یحیی یثربی در یکی از روزهای گرم تابستان میهمان اتاق گفت‌وگوی ایبنا بود. گرمای هوا گرمی‌بخش یک گپ و گفت صمیمانه و خودمانی با استاد تمام فلسفه و عرفان اسلامی شد. وی از روزهای سخت دوران کودکی سخن گفت از روزهایی که پدرش را از دست داد و با فقر و تنگدستی روزگار گذرانید. از روزی که به مکتب رفت و درس آموخت و به طلبگی روی آورد. از روزهای عاشق شدن در روستا و هدیه گرفتن به رسم یادگاری ... پای صحبت‌های دلنشین یثربی نشسته‌ایم و با او از روزگار کودکی تا میانسالی همراه شدیم. آنچه می‌خوانید ماحصل این دیدار صمیمانه است.

یثربی، نویسنده کتاب «ماجرای غم انگیز روشنفکری در ایران» با بیان اینکه برخی به اشتباه فکر می‌کنند روشنفکری یعنی ضدیت با حاکمیت، گفت: روشنفکر باید فکر ارائه بدهد، فکری که زندگی را تغییر دهد.

«رمضان» از ماه‌هایی است که در آن زمینه برای رشد فضایل معنوی و تعالی روحی بیشتر فراهم شده است. چنانکه بهار، فصل رشد گیاهان است، رمضان نیز، ماه رشد معنویت انسان است. از دیرباز، انبیا و اولیا، مردم را به اهمیت این ماه توجه داده بودند. حتی، مشرکان مکه به خاطر همسایگی با پیروان ادیان توحیدی، به اهمیت رمضان پی برده بودند. رسول خدا(ص) نیز در ماه رمضان، حال و هوای دیگری داشت و در همین ماه بود که در اثر تعالی و تکامل لازم، به‌عنوان پیامبر خاتم برگزیده شد و نزول قرآن کریم هم با وحی الهی آغاز شد.

اول اردیبهشت ماه روز سعدی است؛ شاعر، ادیب و هنرمند بزرگ تاریخ ما. سعدی (مرگ ۶۹۱ ه.ق )، مولوی (مرگ ۶۷۲ ه.ق) و عطار (مرگ ۶۱۸ ه.ق) در یک قرن زندگی می کردند. قرنی که اوج تاثیر عرفان در ادبیات فارسی بود. نفوذ مضامین عرفانی به ادبیات فارسی زیبایی ویژه ای به غزل ها و داستان های ادیبان فارسی زبان بخشید. کیست که غزل های عرفانی را بخواند و برین باور نباشد که:

یحیی یثربی در نخستین روز همایش «بازخوانی آرا و اندیشه‌های دکتر شریعتی» انتقادات تندی را نسبت به این متفکر معاصر مطرح و بیان کرد که او لیبرالیسم و دموکراسی را بد می‌دانسته است. اما اسفندیاری سخنرانی خود را در مخالفت با یثربی ارائه کرد و او را به مناظره درباره شریعتی طلبید و گفت: دیدگاه یثربی را با تامل در آثار شریعتی نمی‌بینم!

اقبال به قرآن کریم و تلاش برای تهیه ترجمه گویا و روان آن در سه دهه اخیر بسیار نمایان و مبارک بوده است. به‌تازگی ترجمه آقای دکتر سیدیحیی یثربی، استاد فلسفه و کلام اسلامی، نیز در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است و به همین مناسبت گفتگوی زیر با همراهی استاد حسین علیزاده ـ از قرآن‌پژوهان و کارشناسان معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ـ صورت گرفته است:

یحیی یثربی عنوان کرد؛ «قلندر و قلعه» شعری است که با اشک و آه بر دلم جاری شد یحیی یثربی شناسهٔ خبر: 4063049 - شنبه ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۱:۴۵ دین و اندیشه > اندیشمندان یحیی یثربی، استاد فلسفه و کلام اسلامی نگارش کتاب «قلندر و قلعه» را نتیجه مطالعات خود در حوزه عرفان و بهره‌گیری از آثار سهروردی می‌داند که با بکارگیری تخیل داستان‌نویسی همراه شده است. به گزارش خبرگزاری مهر، یحیی یثربی در گفت‌وگویی درباره انگیزه‌های خود برای نگارش کتاب «قلندر و قلعه» عنوان کرد: نخستین جرقه‌های نوشتن این کتاب از حدود ۴۰ سال پیش در دلم پیدا شد؛ زمانی که هنوز در حال و هوای عرفان بودم. در آن زمان تصمیم گرفتم که شخصیت‌های عرفانی را به عنوان سرمشق معرفی کنم و ابتدا قصد داشتم بر روی شخصیت و زندگی عین القضات همدانی کار کنم، اما در ادامه حال و هوای شیخ شهاب‌الدین یحیی سهروردی به سراغم آمد و تصمیم گرفتم بر روی شخصیت شیخ اشراق کار کنم که حاصل آن کتاب «قلندر و قلعه» شد. این استاد فلسفه و کلام اسلامی درباره محتوای این اثر توضیح داد: متأسفانه منابع تاریخی چندانی درباره زندگی و شخصیت سهروردی وجود ندارد و تنها آثار معدودی به مکان و نحوه زندگی او اشاره داشته‌اند. در واقع کتاب «قلندر و قلعه» نتیجه مطالعات من در حوزه عرفان و بهره‌گیری از آثار خود سهروردی است که البته با بکارگیری تخیل داستان‌نویسی همراه شده است؛ البته این کتاب را نمی‌توان با اصول و مبانی داستان‌نویسی تطبیق داد، چرا که من داستان نویس نبوده و نیستم، اما زندگی شیخ شهاب‌الدین یحیی سهروردی به صورت شعری در دل و زبان من جاری شد. وی افزود: به عنوان مثال در این اثر سهروردی در آتشکده با دختری به نام سیندخت آشنا می شود. سیندخت دختر مغ است و حوادث را از پیش می‌داند؛ از باطن افراد خبر می‌دهد و گاهی آینده آنها را برایشان بازگو می‌کند و یحیی به شدت شیفته او می‌شود. این توصیفات در حالی است که من اصلاً در تحقیقاتم نامی از سیندخت نشنیده بودم و در هیچ یک از آثار سهروردی نیز این اسم و این کلمه بیان نشده و هیچ مورخی درباره شیخ اشراق چنین چیزی ننوشته است. یثربی با ابراز خرسندی از معرفی این اثر در طرح کتابخوان مرداد ماه در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور گفت: اینکه چنین آثاری به عنوان محور فعالیت‌های فرهنگی در کتابخانه‌های عمومی معرفی شوند، امکان آشنایی جامعه گسترده‌تری با این گونه آثار را فراهم می‌کند و از این طریق جان‌های تشنه معارف الهی در نقاط مختلف کشور می‌توانند از چشمه جوشان این آثار سیراب شوند. یثربی درباره حال و هوای عرفانی این کتاب گفت: از زمان انتشار این کتاب دوستان و عزیزان بسیاری می‌پرسیدند که من هنگام نوشتن این اثر چه حالی داشتم، باید بگویم با اینکه روایت داستانی این اثر را بر اساس تخیل و خیالپردازی‌های شخصی‌ام بود، اما آن را با اشک و آه می‌نوشتم. مانند شاعری که چند بیت ظریف می‌گوید و خود نیز تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. این پژوهشگر حوزه عرفان و فلسفه ادامه داد: اخیرا نیز یکی از آقایان با حالتی متأثر چند سطر از این کتاب را خوانده بود و برای من فرستاد. متوجه شدم که نمی تواند خودش را کنترل کند، به طوری که حتی برخی از واژه‌ها را به اشتباه می‌خواند، وقتی با او تماس گرفتم و گفتم چرا این واژه‌ها را اشتباه خواندی به من گفت زمان خواندن کتاب اشک به من امان نمی داد و سطور را به درستی نمی‌دیدم. همچنین زمانی که کنعان چومورچو، مترجم این کتاب به زبان ترکی قصد داشت تا پایان ترجمه اثر را به من اعلام کند، طی پیامی به من گفت «با اشک و آه ترجمه‌اش را به پایان بردم». وی صفای باطن، شجاعت و مخالفت با دنیا دوستی را مهم‌ترین پیام‌های این اثر عنوان کرد و گفت: به نظرم انسان با خواندن این کتاب با یک صفای باطنی که در روح کتاب وجود دارد، روبه رو می‌شود. از جهتی مطالب این اثر اصلا حساب شده نیست و جنبه تاریخی ندارد و بیشتر منعطف به تجربه‌های زندگی خودم به خصوص در دوران تحصیل در حوزه بوده است. اخیرا نیز با همان حال و هوا کتابی با موضوع منصور حلاج را نوشته‌ام با عنوان «صلیب و صلابت» که در بازار کتاب موجود است. معتقدم اگر این گونه کتاب‌ها خوانده شود، بدون شک تأثیر خود را بر مخاطب خواهد گذاشت. یثربی در ادامه درباره ایجاد شبکه گسترده برای دسترسی عموم به این گونه آثار گفت: معتقدم که در وهله اول باید کاری کنیم که خود مردم به دنبال کتاب بروند؛ چراکه اگر مردم کتابخوان شوند، به هرحال منابع مطالعاتی برای آنها فراهم خواهد شد؛ اما این موضوع هم به دو چیز بستگی دارد. اول ارائه سخن تازه و برخورد عقاید و آراء که ما امروز در این زمینه با کاستی شدیدی روبه رو هستیم و دوم ارائه و ترتیب اثر دادن حرف نویسنده و محقق. من به نوبه خود از ۲ دهه‌ پیش، ده‌ها مشکل را تذکر داده‌ام، اما دیده نشد و توجهی هم نشد. مشکلاتی که در ادامه دردسرهای بسیاری را برای جامعه ایجاد کرد؛ مانند موضوع مدیریت پژوهش در کشور. این استاد فلسفه و کلام اسلامی تصریح کرد: نویسنده در جامعه ما باید اعتبار خاص خود را پیدا کند و حداقل به گونه‌ای باشد که جوانان ما همانقدر که بازیگران را می‌شناسند، نویسندگان جامعه خود را نیز بشناسند و بدانند که فلان نویسنده چنین حرفی را مطرح کرده و فلان نویسنده چنین تذکر یا نکته‌ای را به دولت یادآور شده است. وی افزود: از این جهت اقدام اخیری که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای معرفی و باز کردن مباحث چنین کتاب‌هایی در کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور صورت گرفته، می‌تواند گام موثری برای شناخت بیشتر و بهتر نویسندگان و دیده شدن آرا و نظرات آنها در جامعه باشد. یثربی همچنین درباره صحبت‌های مطرح شده برای ساخت فیلم سینمایی برگرفته از کتاب «قلندر و قلعه» نیز توضیح داد: صحبت‌هایی مطرح شده بود و حتی طی جلساتی با بنیاد فارابی قراردادی برای ساخت فیلم سینمایی از این اثر به امضاء رساندیم. اما در ادامه با اینکه فیلمنامه‌نویس آن نیز مشخص شده بود، برخی افراد با اعمال نظرهای شخصی اجازه ندادند که این کار به انجام برسد