اخبار

اسناد تاریخی بسیاری از گذشتگان باقی مانده است. این اسناد اطلاعات ارزشمندی به‌دست می‌دهند. یکی از این اسناد، نقاشی ناصرالدین شاه قاجار از وزیر خویش، فرخ خان امین‌الدوله است. در نوشتار حاضر اسکن سند مذکور آورده شده و یادداشت ناصرالدین شاه در ذیل نقاشی خوانش شده است و به اطلاعاتی که از نقاشی و یادداشت به‌دست آمده، اشاره کرده‌ایم. علاوۀ بر آن مقداری نیز به زندگانی و شخصیت امین‌الدوله پرداخته‌ایم.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از به نمایش درآمدن شهاب سنگی متعلق به دوره قاجار از فردا (یک شنبه) در این کاخ خبر داد. بیش از 138 سال پیش در حوالی اشتهارد واقع در غرب تهران، شهاب سنگی به جرم 54 کیلوگرم سقوط کرد. ایل شاهسون در حوالی محل سقوط شهاب سنگ چادر زده بود و اهالی ایل سه ساعت پیش از غروب آفتاب شاهد این واقعه بودند.

سه ساعت و نیم از شب رفته تحویل حمل شد، امروز که جمعه بود، از صبح هوا ابر و گرفته بود، بسیار تاریک مثل شب .کم کم تگرک ، باران و برف شدید، بعد شلاب ، بعد باد و مه و کولاک، باد شدید، سرمای زیاد، یک معرکه غریبی بود، از صبح الی غروب بارید، چنان هوا سرد بود که نمی شد راه رفت، جمیع کوهها و صحرا را مجددا برف سفید کرد.

کتاب «روزنامه خاطرات ناصر‌الدین شاه قاجار از رجب 1284 تا صفر 1287ق به انضمام سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان» برای نخستین‌بار و به کوشش مجید عبدامین در نشر «بنیاد موقوفات دکتر افشار با همکاری نشر سخن» منتشر شده است. در این کتاب علاوه بر شرح کاملی از سفرنامه‌های قم، لار، کجور و گیلان به قلم ناصرالدین شاه، شرح وقایع روزانه، از قبیل عزل و نصب‌های دولتی و موضوعات مربوط به شکار و تفرج در مناطق اطراف طهران، گزارشات اقلیمی و غیره آمده است.

شاید برای بسیاری دور از ذهن باشد که تهران پیش از انتخاب پایتخت از سوی آقا محمدخان قاجار، تقریبا شبیه قریه‌ای بیش نبود. در واقع مؤسس سلسله قاجاریه، از این جهت تهران را انتخاب کرد که منطقه‌ای خوش آب و هوا بود و البته نسبتا نزدیک به مرکز محسوب می‌شد. تهران در دوران سه پادشاه نخست قاجاریه به واسطه شیوه سنتی حکمرانی ایشان، چیزی شبیه قلعه‌های نظامی بود که در چهارگوشه خود با برج و بارو حفظ می‌شد. در این دوران البته هنوز فاصله زیادی میان تهران و شهرهایی همچون اصفهان وجود داشت که در دوره شاه عباس صفوی یکی از زیباترین شهرهای جهان محسوب می‌شد.

«کلنگی است در بنای شهر جدید ناصری بجهه دست مبارک اعلی‌حضرت اقدس همایونی ساخته شده و اول کلنگی که بر زمین زده شد، این کلنگ است که به دست مبارک یازدهم شعبان ۱۲۸۴ "توشقان ئیل" (سال خرگوش) بطالع نور بر زمین زدند.»

از شرح حال و زندگی دکتر یاکوب ادوارد پولاك نویسنده کتاب ایران و ایرانیان» یا با توجه دقیقتر عنوان آن «ایران، سرزمین و مردم آن»اطلاع زیادی در دست نیست. در چاپ هفتم دائرة المعارف مایرا چاپ آلمان چند سطری درباره وی به این شرح ذکر شده است:

تهران در دوران قاجار تکایای بسیاری داشت که در دهه عاشورا و سایر روزهای عزاداری مورد استفاده عزاداران حسینی قرار می‌گرفت. مهم‌ترین تکیه تهران که اینک اثری از آن باقی نمانده، تکیه دولت تهران بود. تکیه دولت در دوره محمد شاه قاجار و به امر حاجی میرزا آقاسی ساخته شد و پس از آن به دستور ناصرالدین شاه، تکیه دیگری به‌همین نام در ضلع شرقی کاخ گلستان بنا شد.

امروز 14 مهر روز تهران نامگذاری شده است. تاریخچه نامگذاری این روز را می‌توان به دوره مشروطه نسبت داد. تقریبا یکسال و سه ماه پس از امضای فرمان مشروطیت ایران از سوی مظفرالدین شاه قاجار، متمم قانون اساسی مشروطه در 14 مهرماه 1286 شمسی به امضای محمدعلی شاه قاجار رسید. طبق اصل چهارم این متمم «پایتخت ایران طهران است.»

انگیزه میرزا رضای كرمانی برای قتل ناصرالدین شاه را ظلم و ستمی دانسته‌اند كه او در دوران زندگی خود با آن مواجه شد؛ در دوران كودكی پدرش بر اثر ظلم و تعدی حاكم ناصری كرمان مجبور به ترك شهر و دیار خود می‌شود، در دوران جوانی كامران میرزا ابتدا برای پرداخت پولی كه حق میرزا بوده است او را تحقیر می‌كند و سپس با سندسازی علیه او، سال‌ها او را به زندان می‌اندازد، در زندان نیز شرایط سخت و دشواری را پشت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سر گذاشت. همه این مشكلات افزون بر شرایط سخت و نامساعد اقتصادی و اجتماعی جامعه باعث آن شد تا خانواده‌اش از هم بپاشد و با انبوهی از مشكلات و مصیبت‌ها روبه‌رو شود.