اخبار

سایمون كریچلی، فیلسوف معاصر بریتانیایی در سال‌های اخیر در ایران بسیار مورد توجه قرار گرفته است هم از سوی علاقه‌مندان به رویكردهای چپ‌گرا و قاره‌ای در فلسفه و هم از سمت كسانی كه نگاهی غیرتخصصی و غیرحرفه‌ای به فلسفه دارند و به واسطه پرسش‌هایشان در حوزه‌های عمومی به سمت مطالعات فلسفی سوق یافته‌اند و در آثار كریچلی با فیلسوفی آشنا شده‌اند كه به پرسش‌های انضمامی و دغدغه‌های وجودی(نه الزاما به معنای اگزیستانسیال بلكه بیشتر به معنای روزمره) می‌پردازد و نگاهی تجربی به فلسفه دارد.

سومین شب از سلسله نشست های «پنج شب، پنج کتاب، پنج شخصیت» که به رونمایی از کتاب «خرد و توسعه» رضا داوری اردکانی اختصاص داشت، شب گذشته ۲۸ آبان در کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

فلسفه در بنیاد خود گفت‌وگوی راست و درست، صریح و بی‌پروا، بدون تعارف و مجامله و در عین حال منطقی و رودارانه بین اندیشمندان و در واقع میان اندیشه‌هاست، درباب وجود یا هستی، حقیقتی كه فراچنگ نمی‌آید، بر موجودات محیط است و انسان پرسشگر در مواجهه با آن دچار حیرت می‌شود و این سرآغاز فلسفه است.

دکتر محسن رنانی در تاریخ ۱۴ مرداد سخنرانی‌ای داشتند با عنوان «از فلسفۀ توسعه تا توسعۀ فلسفه» که همچون سایر تأملات ایشان نکات قابل تأمل و قابل استفاده‌ای داشت. به نظرم صرف‌نظر از توضیحات ایشان در توصیف و چیستی توسعه، چکیده و اصل سخن وی این بود که مسیر توسعه در غرب این‌گونه بوده است که نقطۀ عزیمت و جرقۀ حرکت از جانب فیلسوفان بوده است و سپس این تحول به عالمان و عالَم علم انتقال یافته و از ایشان به فناوری؛ و هم‌زمان نیز روشنفکران تغییر و تحول در فرهنگ را کلید زدند؛ لذا آغازگر توسعه باید فلاسفه باشند نه سیاسیون

«فلسفه ادبیات»، «فلسفه زندگی» و «فلسفه عشق» از جمله آثاری است که با ترجمه میثم محمدامینی از سوی نشر نو در چند سال گذشته منتشر شده‌اند. میثم محمدامینی متولد 1361 تهران است و دکترای فلسفه علم دارد و عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات فناوری در دانشگاه شهید بهشتی است. وی در کارنامه‌اش ترجمه و انتشار پانزده‌عنوان کتاب را دارد که «زندگی‌ 3/0» یا انسان بودن در عصر هوش مصنوعی، اثر مکس تگمارک جدیدترین این‌آثار، کمتر از یک هفته پس‌از انتشار از سوی نشر نو به چاپ دوم رسید.فقط استدلال بفرمایید فلسفه، ساخت واقعیت اجتماعی، علم و شعر، دوازده نظریه درباره طبیعت و... عناوین برخی دیگر از آثار منتشر شده وی را تشکیل می‌دهند.

مهدی عباس زاده، عضو هیئت علمی گروه معرفت شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و معاون امور آموزشی و پژوهشی این پژوهشگاه است که چندی است در خصوص نظام معرفت شناسی در فلسفه فارابی به تحقیق و بررسی می پردازد. به اعتقاد او، اکثر محققانی که در داخل و خارج کشور به فارابی توجه کرده اند، توجه شان معطوف به مباحث فلسفه سیاسی فارابی بوده است و این موضوع باعث شده که ما از مباحث مابعدالطبیعی و معرفت شناسی که فارابی در آثارش مطرح کرده، غافل شوند.

هجمه علیه فلسفه، چنان كه در گفت‌وگوی حاضر تاكید می‌شود، عمری به درازنای خود این شاخه از معرفت بشری دارد، به دلایل و انحای گوناگون. داستان فلسفه در فرهنگ و تمدن ما نیز از این مخالفت‌ها و ستیزها مبرا نبوده است. مكتب تفكیك، جریانی معرفتی در یك صد سال اخیر است كه با ادعای تمایزگذاری میان فلسفه و عرفان و دین به مخالفت صریح با فلسفه می‌پردازد

از عللِ اهمیت و جذابیتِ مکتب مشاء ظهور مفهوم "تعلیم" (didaskein) در معرفت شناسیِ ارسطویی است. کتاب تحلیلات ثانویه با این جملۀ معروف آغاز میشود «هر تعلیم و تعلّم ذهنی مسبوق است به علمی پیشین» و کتاب "مواضع" اختصاصا علم شناختِ شروط امکان "تعلیم" است، لذا نباید صناعت جدل یا مواضع را در ارسطو با دیالکتیک افلاطون خلط کرد؛ هدف دیالکتیک افلاطون "تربیت" است نه تعلیم.

ديدگاه‌هاي فيلسوفان قرن هفدهم را بايد آميزه‌اي از طليعة انديشه‌هاي دوران جديد (پس از رنسانس) و پيشفرض‌هاي دوران قديم(قرون وسطي و پيش از آن ) دانست. اما همانگونه كه در مطلب زير خواهيد يافت، برخي از آنان كساني بودند كه راه را براي انديشه مدرن كه بيشتر بر لذت و تخيل و نسبي‌گرايي در هنر تأكيد داشت، هموار كردند. در مقاله زير به آراي برخي از اين انديشمندان و فيلسوفان كه دكارت، پاسكال، اسپينوزا، هابز و... را دربرمي‌گيرد، پرداخته شده است.

یونانیان موضوع اصلی مابعدالطبیعه را علت نخستین موجودات می‌دانستند؛ یعنی آن مبدئی كه منشأ و اصل هرچیزی است. چنان كه نزد افلاطون، مثال اعلی به عنوان خیر محض، زیبایی محض و وحدت محض شایسته‌ترین موجودات برای شناختن است و نزد شاگرد وی ارسطو نیز، موضوع حقیقی و محوری دانش مابعدالطبیعه، موجودات مفارق ازلی و نهایتا محرك نامتحرك اول است.