اخبار

سطور ذیل در سرگذشت دهخدا به قلم سید حسن تقی زاده است که به خواهش دکتر محمد معین اختصاصاً برای مجلد مقدمۀ لغتنامۀ دهخدا نوشت و در آن کتاب به چاپ رسید. علت اینکه مرحوم معین از تقی زاده خواست که شرح حالی از دهخدا بنویسد به واسطۀ قدمت اطلاعات تقی زاده نسبت به احوال دهخدا بود که از سال 1325 قمری میان آنها آشنائی به وجود آمده بود و از تصادف روزگار گوشه ای از سختیهای زندگی را با هم گذرانیدند. لذا این مقاله را از باب احتوا بر اطلاعات لازم جهت تحقیق در سرگذشت دهخدا نقل می کنیم.

صابئین که اسامی مختلف این قوم و فرقۀ دینی عبارتست از صابة البطایح – ماندائی – مغتسله – ناصوری، و ما از ان میان اصطلاح قرآن را اختیار کرده آنها را به اسم صابئین خواندیم – امروز قومی است که به نام «صبّه» نامیده می شود. در این موضوع باید به فرق بین قوم و دین توجه داشت.

در سال گذشته به راهنمائی و سعی یونسکو انجمنی در ایران به اسم انجمن ایرانی فلسفه و علوم انسانی تشکیل شد که با شورای بین المللی فلسفه و علوم انسانی که بستگی به یونسکو دارد ارتباط حاصل نماید و همچنین با قریب دوازده سازمان بین المللی که عضویت آن شوری را دارند....

شواهد برجای مانده از کودتای سوم اسفند 1299 اگرچه بر نقش انگلیس در تحقق کودتا صحه می گذارد اما تاکید بر نقش انگلیس در روی کارآمدن رضاخان نباید مانع از آن گردد تا عوامل زمینه ساز داخلی کم اهمیت تلقی شوند.

در هفدهمین شماره سالنامه دنیا ـ که یکى از با ارزش ترین منابع تاریخ معاصر ایران است ـ در سال 1340 خورشیدى مقاله اى تحت عنوان «یادى از مجلس اول» به قلم سید حسن تقى زاده نماینده دوره اول مجلس شوراى ملى، به رشته تحریر درآمد که بسیار جالب و خواندنى است. خاطرات نقل شده از زبان تقى زاده به این دلیل ارزشمند است که ایشان خود از نقش آفرینان مهم مجلس اول و حتى از مبارزان مشروطه خواه و متحصنان سفارت انگلیس بوده است؛ همچنین مطالعه این خاطره، بر این ادعا و تصور که اکثر اسناد مشروطه و اولین دوره قانون گذارى در جریان به توپ بسته شدن مجلس شوراى ملى (2 تیر 1387)، به علت ویرانى ساختمان از بین رفت یا به علت آتش سوزى، خاکستر شد، خط بطلان مى کشد

تقی‌زاده چنان دلبسته و شیدای علوم فرنگ بود که طاقت شنیدن هیچ‌گونه نقدی درباره میزان علم و اطلاع مستشرقان غربی از دانش و علم ایرانیان نداشت و کوچکترین انتقادی در این زمینه وی را چنان برهم می‌ریخت که با لحنی تند در روزنامه «کاوه» جوابیه می‌نوشت و راه بر هر گونه نقد می‌بست. امروز شنبه پنجم مهرماه، 45 سال از درگذشت سیدحسن تقی‌زاده، رئیس مجلس سنا، مورخ، روزنامه‌نگار و کتابشناس ایرانی می‌گذرد. شخصیتی که با کاوش در برخی اوراق روزنامه کاوه می‌توان نکاتی از حقایق ذهن مرموز وی را از بطن مقاله‌های صریح این روزنامه بیرون کشید.