اخبار

ریچارد نلسون فرای، زبانشناس و ایرانشناس آمریکایی است که بیش از ۷۰ سال از زندگی‌اش را صرف مطالعه و پژوهش درباره تاریخ و فرهنگ فلات ایران کرد. او یکی از مهم‌ترین ایرانشناسان و شرق‌شناسانی چون آرتور کریستین‌سن و آرتور پوپ، رومن گیرشمن و پروفسور آلبرت امستد بود که شرق‌شناسی را در دانشگاه‌های جهان بنیان گذاشتند و تألیفات بسیاری درباره فرهنگ و هنر و تاریخ ایران داشتند.

نخستین سده ی میلاد مسیح سده ی پرآشوب و دیگرگونیهای بزرگی برای دولت پارت بود. با آنکه منابعی که در دست داریم کم است و هر چه هم داریم بیشتر از نبشته های یونانی و رومی است، ما این دیگرگونیها را نیک می توانیم دریابیم. در سده نخست میلادی پارتیان سیاست پیش بری و پیش تازی خود را ، سیاستی که آنان را جانشین سلوکیان گردانیده بود، از دست داده، به حالت دفاعی در برابر رومیان درآمدند.

بررسی تداوم تاریخ در غرب ایران از نخستین اعصار تا حملۀ اعراب و به معنایی تا به امروز موضوع مکرر تاریخ ایران باستان است. به گفتۀ ریچارد فرای، ایرانیان به رغم یورشهای مداوم و ویرانیهای فراگیر همواره در مقابل مصایب، محکم و استوار ایستادگی نموده اند

دوست فاضل معظم جناب آقای مینوی پس از عرض مراسم ارادت و تحیت؛ 1. رسالۀ "کاپوسنامۀ فرای" توسط آقای دکتر مهدوی رسید، از لطف آن جناب تشکر می کنم. رساله را تماماً خواندم، بدون شک پردۀ پندار گروهی را این رساله پاره می کند. در مجلۀ سخن هم شرحی در مزایای نسخۀ مورد بحث به طبع رسیده است.

هانس روبرت رومر، ادوارد براون، کلیفورد ادموند باسورث، مری بویس، نیکلاس سیمز ویلیامز، کلمان امبو هوار، یوسف میخائیلوویچ ارانسکی و ...از ایران شناسان بنام غربی هستند. بله تا بوده، چنین بوده که غربی‌ها بیشتر از خود ما به این موضوع علاقه نشان داده‌اند، تا جایی که قریب به اتفاق ایران شناسان بنام شخصیت‌هایی غربی هستند. هنر آنلاین 10 ژانویه (20 دی) - سالروز تولد ریچارد فرای- را واسطه قرار داده است تا بتواند دست کم چند و چون این ماجرا و حاشیه‌هایش همیشگی‌اش را بررسی کند.

پیکر «ریچارد فرای» - ایران‌شناس آمریکایی - سوزانده شد تا دیگر گوش و چشمی منتظر رسیدن خبر عملی شدن وصیتش، یعنی دفن شدن در اصفهان - شهری که آن را دوست داشت - نباشد. هفتم فروردین‌ماه امسال (27 مارس 2014) «ریچارد نلسون فرای» - ایران‌شناسِ آمریکایی - در سن 94 سالگی در شهر بوستون آمریکا درگذشت. او سال‌ها پیش وصیت کرده بود تا پس از مرگ، در کنار زاینده‌رود در اصفهان دفن شود؛ اما با وجود موافقت دو رییس‌جمهور وقت ایران با این پیشنهاد، به‌دلیل اتفاق‌هایی که پس از مرگش افتاد، برای خاکسپاری به ایران منتقل نشد، تا این‌که چندی پیش، پیکر او در همان شهر بوستون سوزانده شد.

یک ایران‌شناس 72 ساله‌ی آلمانی با اظهار تعجب از ماجرای ممنوعیت دفن پیکر ریچارد فرای در ایران، از نحوه‌ی نگه‌داری بنای تخت‌جمشید، احتمال زندگی کردن در ایران و آرزوی تالیف کتاب‌های دیگری درباره‌ی ایران سخن گفت.

افشین زند، دانشجوی پیشین ریچارد فرای در رشته ایران‌شناسی بوده است اما رابطه آن دو طی 30سال گذشته از سطح استاد و شاگردی فراتر رفت و به دوستی خانوادگی و همکاری بین آن دو بدل شد. زند دوران کودکی را در تهران، اندیمشک و دزفول گذراند و تا 15سالگی در ایران مشغول به تحصیل بود اما چهارسال آخر دبیرستان نزد عمویش در انگلستان رفت. پس از آن در لندن به خانواده‌اش که از ایران آمده بودند، ملحق شد و همگی عازم آمریکا شدند و در شهر کمبریج، واقع در ساحل شرقی آمریکا سکونت گزیدند. او در سال 1982 مدرک کارشناسی را در رشته الکترونیک دریافت کرد اما به دلیل علاقه‌ای که به ایران‌شناسی داشت، از سال 1985 به‌مدت هشت‌سال دانشجوی ریچارد فرای در رشته ایران‌شناسی دانشگاه هاروارد شد تا اینکه در سال 1993 دکترای خود را در زمینه مطالعات ایران‌شناسی دریافت کرد.

ریچارد نلسون فرای (۱۰ ژانویه ۱۹۲۰- ۲۷ مارس ۲۰۱۴) ایران‌شناس برجسته آمریکایی و استاد بازنشستهٔ دانشگاه هاروارد بود. یکی از آخرین بازماندگان نسل ایران‌شناسان و شرق‌شناسانی که وصیت کرد او را در کنار زاینده‌رود اصفهان دفن کنند؛ وصیتی که حاشیه‌ساز شد و نام فرای را پس از مرگش بیشتر بر سر زبان‌ها انداخت تا جایی که برخی در ایران بر او تاختند و «جاسوس»‌‌اش خواندند. فرای ۲۵ سال قبل (۲۵ آوریل ۱۹۸۹) در بوستون آمریکا (جایی که درگذشت) گفت‌وگویی کرد با سید ولی‌رضا نصر؛ اسلام‌شناس و استاد برجسته روابط بین‌الملل و فرزند سید حسین نصر، فیلسوف ایرانی؛ از مجموعه گفت‌وگوهای برنامه تاریخ شفاهی «بنیاد مطالعات ایران» که «تاریخ ایرانی» برای اولین بار ترجمه فارسی آن را منتشر می‌کند.

«تاریخ باستانی ایران» نوشته زنده‌یاد ریچارد فرای در بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. این کتاب تاریخ ایران را در دوه باستان به تصویر می‌کشد.