اخبار

روز 17 دیماه یادروز خواجوی کرمانی است؛ کسی که گرچه دستی بر آتش انواع قالب‌های شعری داشت اما اوج شاعری‌اش در غزل نمایان شد. خواجو، شاعر کرمانیِ مهمان تنگ الله اکبر شیراز، پیشاهنگ و رواج دهنده غزل چند موضوعی در آغاز قرن هشتم به شمار می‌رود؛ کسی که در غزل شیوه سعدی را با افکار عرفانی درآمیخت و شیوه‌ای به وجود آورد که بعدها حافظ آن را به اوج رساند. با این حال در مقابل ارکان شعر فارسی کمتر از او یاد می‌شود.

آسمان ادب پارسی پر از ستارگانی است که زینت بخش فرهنگ غنی ایران زمین هستند و خواجوی کرمانی به مانند گوهری گرانبها در این گنجینه غنی می درخشد، هر چند ابعاد وجودی و شخصیتی این شاعر توانا ناشناخته مانده است.

مسئول ثبت جهانی مشاهیر یونسکو در ایران، بواسحاق اطعمه و خواجوی کرمانی را از مشاهیر ادبی و فرهنگی برشمرد که در اولویت ثبت جهانی قرار دارند. عبدالمهدی مستکین ، با بیان اینکه در شیراز تاکنون سعدی، حافظ، قطب الدین شیرازی و سیبویه از جمله شخصیت های ادبی و فرهنگی هستند که به ثبت جهانی رسیده اند، افزود: شیراز به عنوان دیار هزار مزار به عنوان گنجینه پر ارج در میراث معنوی و مادی است که تلاش می کنیم این روند را ادامه دهیم.

هفدهم دی روز بزرگداشت خواجوی کرمانی است و این روز از سال گذشته اعلام و در تقویم‌ها ثبت شده است. امید است که با برگزاری برنامه‌های مختلف درکرمان و دیگر شهرها فرصتی برای بازخوانی و شناخت دقیق خواجو برای علاقه‌مندان به شعرفارسی وفرهنگ ایرانی فراهم شود.

مجموعه درس‌گفتارهایی درباره‌ خواجو، با برگزاری سی‌وچهار نشست به پایان رسید. در این ۳۴ نشست، ۲۵ استاد ادبیات فارسی درباره‌ زندگی و زمانه ‌خواجو، خاستگاه و پایگاه جغرافیایی‌اش، تأثیرپذیری خواجو از سعدی، تأثیرگذاری‌اش بر حافظ، مقایسه‌ مثنوی‌های خواجو با مثنوی‌های نظامی، مضامین عرفانی در آثار خواجو، بررسی مثنوی‌های همای و همایون، گل‌و نوروز، روضه‌الانوار و کمال‌نامه بحث کردند.

آخرین جلسه از درس گفتارهایی درباره خواجوی کرمانی با موضوعات رباعیات خواجو و جریان رباعی سرایی در قرن هشتم در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.

خواجوی کرمانی در سه جای دیوان عظیمش کلمه‌ کربلا را به کار برده است و اشاراتی به حضرت سیدالشهدا(ع) دارد. در یکی از قصیده‌های خود نام تمامی دوازده امام را می‌برد و تجلیل بسیار گرانقدری از آنها می‌کند که همین شیعه‌ اثنی‌عشری بودنش را به طرز محکمی اثبات می‌کند. خواجو در یکی از غزلهایش، اشعار و ابیاتی دارد که رسما جریان کربلا را ذکر می‌کند

یکی از مشهورترین منظومه‌های خواجوی‌کرمانی، روضه‌الانوار است. او این مثنوی را که در مواعظ و حکم و سیر و سلوک است به پیروی از مخزن‌الاسرار نظامی سروده و ۲۰۳۶ بیت دارد. این اثر در جمع نظیره‌های متعدد مخزن‌الاسرار منظومه‌ای دلنشین و دارای ارزش‌های استثنائی است.

خواجوی کرمانی در مجال اقامت در شیراز، رسائلی نوشت که در آنها به شیوه‌ مناظره از گفتگوهای ابر و خورشید و تیغ و قلم یاد کرده است. هرچند شاعران دیگری هم از مناظره بهره گرفته‌اند، خواجو این شیوه را دقیقا به سبب اقامت در شیراز و چالشی که میان این شاعر کرمانی و شاعران شیرازی درگرفته بود انتخاب کرده است. مناظره‌‌های خواجو هنوز انتشار نیافته و مناظره‌ تیغ و قلم از مناظره‌های خواندنی‌اوست.

خواجوی کرمانی از شاعرانی است که کمتر مورد توجه و تحقیق قرار گرفته است. چند رساله منثور از او به جای مانده است که هیچ‌گاه چاپ نشده و نسخه‌های خطی از آن موجود است و نثر سنگین و سختی دارد. «رسایل منثور خواجو» از جمله قوی‌ترین نمونه‌های نثر آمیخته به نظم ادب پارسی است که در سال ۷۴۸ژق پس از بازگشت از سفرهای بیست ساله، در کرمان تدوین شده است.