متکلمان اشعری در برابر معتزله موضع مخالف گرفتند. آنان هر دو جهت نظریة معتزله را برخلاف آموزههای دینی یافتند. میگفتند قبول واقعیت اوصاف اخلاقی به معنای محدودکردن قدرت خداوند در انجام هر آنچه میخواهدـ که مفاد چندین آیه از قرآن کریم است۸ـ تلقی شد و از این روی کنار نهاده شد. با رد عینیت اوصاف اخلاقی و ارجاع آنها به امر و نهی (اراده) الهی، دیگر مجالی برای معرفت عقلایی در اخلاق باقی نماند و از این روی، متکلمان اشعری نظریة شرعی بودن معرفت اخلاقی را پیش کشیدند.
پذیرش اصل عدالت از نقاط ممتاز کلام و فقه شیعی و از اصول مذهب تشیع است. این اصل از اصول پیش فقهی است و نه یکی از قواعد فقهی و نه از قواعد اصولی. قاعدۀ فقهی احکامی کلی است که مسائل فرعی متعددی را شامل میگردد. قواعد فقهی درون فقهی هستند و میتوانند با یکدیگر همتایی و تعارض کنند و فقیه در مقام تعارض به دنبال حل و فصل و تعادل و ترجیح باشد، برای مثال: قاعدۀ تسلط مردم به اموالشان میتواند با قاعدۀ لاضرر و لاضرار در تعارض قرار گیرد و فقیه به فکر چاره افتد. قاعدۀ اصولی نیز قاعدهای است که مربوط به موازین کلی روش استنباط است؛ اما اصل عدالت از هیچ یک از دو نوع نیست؛ نه جزء روش استنباط است و نه از قواعد کلی فقهی.
نشست «ابعاد حقوق بشر در نهجالبلاغه» با سخنرانی آیتالله سیدمصطفی محققداماد، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در بنیاد نهجالبلاغه برگزار شد. محققداماد در آغاز سخنانش گفت: برخی معتقدند که حقوق بشر آفریده مغرب زمین در قرن ۱۷ میلادی با طرح مسئله حقوق طبیعی است. حقوق طبیعی لازمه ذات بشر و بدون اینکه مشروط به توافقی با دیگران باشد وجود دارد و به هر انسانی در هر زمان و مکان تعلق میگیرد.
سال هاست که حقوق بشر به مسئله حساس انسان معاصر تبدیل شده است. اگرچه در آثار پیشینیان نیز برخی زمینه ها و شباهت ها را می توان یافت، اما حقوق بشر از دستاوردهای روشن اندیشان دوران جدید است. سال هاست که مسلمانان می کوشند تا حقوق بشر اسلامی را در برابر حقوق بشر به رسمیت شناخته شده دنیای غرب مطرح کنند. در کشورهای اسلامی کارهایی صورت گرفته است، برای نمونه استاد محمدتقی جعفری مطالبی را در این زمینه در 1370 چاپ کردند.
یکی از مباحث مهم امروز جهان، حقوق بشر است. هر چند طرح مباحث حقوق بشر به شکل امروزین آن سابقه تاریخی چندانی ندارد، باید اعتراف کرد که طی قرن اخیر مطالب و مباحث آن رشد بسیار فزاینده داشته است. آنچه اکنون پیش روی شما است، نگاهی به اصول و مبانی و اهم مسایل حقوق بشر از دیدگاه علی(ع) است. باید اذعان کنیم که طرح بحث حقوق بشر از دیدگاه علی(ع) شاید بهترین شیوه در دستیابی به این حوزه حقوق است، زیرا علی(ع) به اعتراف همگان به عنوان بهترین شخص آگاه به اسلام بعد از پیغمبر است، از طرف دیگر وی مدتی اگرچه کوتاه به عنوان حاکم جامعه اسلامی زمامداری دولت اسلامی را عهدهدار بوده و بیش از سایر دورهها زمامداری آن حضرت با تنوع نژادها، زبانها، رنگها، ادیان، و سرزمینهای مختلف روبرو شده است.
کتاب «توسعه اقدامات غیربازداشتی در اسناد بینالمللی حقوق بشر و مقررات ایران» در مرکز تبادل کتاب تهران رونمایی میشود.
گفته میشود که حقوق طبیعی ماهیتی حراستکننده دارد، از همین منظر است که حقوق طبیعی و لیبرالیسم ارتباط وثیقی با یکدیگر مییابند، بدین معنا که اگر بپذیریم لیبرالیسم همواره دغدغهی آزادی افراد و محدود کردن قدرت دولت را داشته است آنگاه این ارتباط معنادارتر خواهد شد.
ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران با همکاری برخی نهادهای دیگر « نخستین جشنواره کتب و پایاننامههای حوزهی حقوق بشر» را در اردیبهشت 1395 برگزار میکند.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید