اخبار

پروفسور رضا در پنجم دی سال جاری وارد صدوچهارمین سال از عمرش شد که بی‌اغراق می‌توان گفت حدود نُه دهه آن به علم و ادب سپری گردید. دانشوری که فارغ از جایگاه ممتاز علمی‌اش در سطوح جهانی، دلبستگی اصلی‌اش معنویت، فرهنگ ایرانی و ادبیات پربار فارسی است. انتشارات اطلاعات توفیق داشته که تا کنون چندین جلد از کتاب‌های استاد را در دسترس علاقه‌مندان بگذارد.

کتاب اخلاق ناصری که بی شبهه بزرگترین و جامع ترین و معتبرترین کتب فارسی در حکمت عملی و اخلاق شمرده می شود تألیف دانشمند بزرگوار نامدار قرن هفتم هجری خواجه نصیرالدین محمدبن محمدبن حسن طوسی ( متولد597، متوفی 18 ذی الحجه 672) است که روزگاری دراز به میل و دلخواه یا به ضرورت و اجبار (این موضوع را جداگانه تحقیق کرده ام) در دستگاه اسماعیلیۀ ایران که از اعقاب خواجه حسن صباح بودند و معاشرت با حکام و سلاطین و بزرگان آن طایفه گذرایند

مقصود از این مقدمه شرح حالمرحوم فروغی (میرزا محمدعلی خان ذکاءالملک) نیست – چه به عقیدۀ من در آن باره کتابی جداگانه باید نوشت که مشتمل باشد بر شرح آثار و سرگذشت زندگانی سیاسی و ادبی وی و پدرش مرحوم میرزا محمدحسین خان فروغی اصفهانی صاحب روزنامۀ تربیت – و جدش آقا محمد مهدی ارباب مؤلف کتاب نصف جهان در تاریخ اصفهان - و دیگر رجال بزرگ این خاندان که هریک به نوبت خود بهره یی از خدمات ادبی و سیاسی دارند و از مفاخر روزگار خویش شمرده می شوند.

موضوع سخنرانی ما «اخلاق در نظر غزّالی» است؛ و مقصود از «غزّالی» حجةالاسلام زین الدین محمد بن محمد غزّالی طوسی است متولد سنۀ 450 و متوفی 505 هجری قمری مدفون در «طوس خراسان» که اخیراً تأسیس بنا و احیاء آرامگاه او مورد توجه انجمن محترم آثار ملی قرار گرفته است

بی روی تو خورشید جهان سوز مباد هم بی تو چراغ عالم افروز مباد با وصل تو کس چو من بد آموز مباد روزی که ترا نبینم آن روز مباد

بی روی تو خورشید جهان سوز مباد هم بی تو چراغ عالم افروز مباد با وصل تو چو من بدآموز مباد روزی که ترا نبینم آن روز مباد این دو بیتی که خواندم و آن را به اصطلاح شعرا «رباعی» می گویند منسوب به استاد رودکی است. در متن خود رباعی هم دلایل و شواهدی هست از قبیل مقفی بودن مصراع سوم که تا حدی صحت انتساب آن را به رودکی یا یکی از گویندگان قدیم دیگر تأیید می کند. موضوع سخنرانی من رودکی و اختراع همین نوع شعرست که مخصوص زبان فارسی است و عرب ها هم آنرا نداشته و از ما گرفته اند و معروفست که رودکی مخترع این نوع شعر بود.