هدایت الهی ازسرچشمه فیض و رحمت ربوبی فروباریده و انبیا در پی مأموریتی آسمانی از آغاز تاریخ، همواره مشعل هدایت بر دوش کشیده‌اند تا آدمی حقیقت را از باطل بازشناخته و راه صواب و کمال پوید. ناگفته پیداست، جایگاه هدایت و رهبری که پیامبران مسئولیت آن را از جانب خداوند برعهده داشتند، در وضعیت عام نیازمند آمادگی روحی و سایر صلاحیت‌های لازم و در مورد خاص مستلزم ظرفیت و قابلیت‌های روحی و معنوی در حد «عصمت» است تا امر شایستگی ابلاغ رسالت الهی به بشریت تا انتهای تاریخ محقق شود.

هدایت الهی ازسرچشمه فیض و رحمت ربوبی فروباریده و انبیا در پی مأموریتی آسمانی از آغاز تاریخ، همواره مشعل هدایت بر دوش کشیده‌اند تا آدمی حقیقت را از باطل بازشناخته و راه صواب و کمال پوید. ناگفته پیداست، جایگاه هدایت و رهبری که پیامبران مسئولیت آن را از جانب خداوند برعهده داشتند، در وضعیت عام نیازمند آمادگی روحی و سایر صلاحیت‌های لازم و در مورد خاص مستلزم ظرفیت و قابلیت‌های روحی و معنوی در حد «عصمت» است تا امر شایستگی ابلاغ رسالت الهی به بشریت تا انتهای تاریخ محقق شود. شأن شریعت حنیف اسلام به اقتضای واپسین مکتب وحی در گستره جهانی و استمرار تا ساحل ابدیت نیز می‌طلبید تا پیامبراسلام افزون بر ویژگی‌های سایر انبیا، از مقام عصمت برخوردار باشد و ازجایگاه الگو و اسوه‌ای حسنه، بر مشکلات تحقق اهداف معنوی رسالت اسلامی و تحکیم ارزش‌های اخلاقی مکتب، در جان و روان انسان‌ها و ارکان جوامع بشری در طول تاریخ، فائق آید. حضرت محمد(ص) همان انسان برجسته‌ای بود که انبیای پیشین بشارت ظهورش را داده و کلام وحی با عبارت‌های گوناگون او را ستوده و برعصمت آن حضرت(ص) با تصریح بر دوری از هرگونه آلودگی و خطا، تأکید نموده است. رسول گرامی اسلام(ص) در راه تحقق اهدافی که خداوند برای وی ترسیم کرده بود، لحظه‌ای از پای ننشست و در کوتاه‌ترین زمان به بزرگ‌ترین نتایج دست یافت.از جمله دستاوردهای تلاش بیست‌وسه ساله آن حضرت(ص) تأسیس امت اسلامی بود که البته دوران نونهالی خود را طی می‌کرد و هنوز درک یکپارچه و یکدستی از تعالیم و ارزش‌های دین در میان آحاد امت به وجود نیامده و فاقد عناصر دوام و بقا و بازدارنده از کژی و انحراف بود. این درحالی بود که پیامبر اسلام(ص) خبر از کوچ زودهنگام خود داده و واپسین ایام حیات را سپری می‌کرد.

از آنجایی که هر فعالیت تربیتی بر سه عنصر اساسی «مربی»، «نظام تربیتی» و «موضوع تربیت» استوار است، با رحلت پیامبر اسلام(ص)، امت، مربی و رهبر خود را از دست می‌داد و با فقدان رکن اصلی تربیت، دو عنصر دیگر آن نیز در معرض ناکارآمدی و انحراف قرار می‌گرفت. از حکمت و لطف الهی به دور بود که در این مرحله اهداف رسالت را به اجمال واگذار کرده و مسلمانان را به حال خود رها کند. چرا که اسلام آمده است تا جامعه بشری را در سایه نظام تربیتی به امتی صالح و رشید مبدل سازد و«تزکیه» را به عنوان سرمشق زندگی عمومیت دهد. بر این اساس تحقق اهداف رسالت در گرو تعیین جانشین شایسته بود تا رسالت الهی استمرار یافته و از آسیب هوسبازان مصون ماند و تربیت ایمانی مسلمانان را متناسب با تعالیم مکتب تداوم بخشد. این کار تنها از عهده کسی برمی‌آمد که از صلاحیت علمی و معنوی نزدیک به پیامبرخاتم(ص) برخوردار بوده و در منش و رفتار چونان پیامبراسلام(ص) برجسته‌ترین بود. از این رو خواست خداوند برآن تعلق گرفت که رسول اکرم(ص)، امیرالمؤمنین علی(ع) را برگزیند تا بعد ازاو رشته امور هدایت امت را به دست گیرد و دین را از تحریف نادانان و فریبکاران حفظ و آن‌گونه که شایسته است به نسل‌های بعد انتقال دهد. این برنامه‌ریزی الهی در واقعه غدیر جلوه‌گر شد و امیرالمؤمنین علی(ع) به امر الهی به عنوان جانشین رسول گرامی اسلام معرفی گردید. واقعه غدیر نشان از آن دارد که مسأله رهبری و هدایت اجتماع مسلمین از اهمیتی حیاتی برخوردار است ونمی‌توان آن را به افراد عادی سپرد و لازمه آن صلاحیت‌های علمی و لغزش‌ناپذیری در حد عصمت است.غدیر راه بشریت را به سوی کمال گشود و برکات آن شامل سایر افراد مسلمان هم شده و می‌تواند به جامعه رنگ الهی بخشد.انتخاب امیرالمؤمنین علی(ع) به دلیل نسبت خویشی با پیامبر نبود، چرا که افراد دیگری ازمنسوبان پیامبربودند که از چنین جایگاهی برخوردار نشدند و خداوند منزلت جانشینی پیامبر را بی‌جهت به علی(ع) نداد.موضوع جانشینی رسول خدا(ص) که در واقعه غدیر با معرفی علی(ع) رقم خورده بود کمی بعد با معرفی فرزندان علی(ع) به عنوان جانشینان پیامبر بعد از وی تکمیل شد. با واقعه غدیر اصل«امامت» صورت عینی یافت تا رسالت در بستر امامت استمرار یابد و مسلمانان برای تعلیم آموزه‌های دین و کسب مهارت بندگی و قرار گرفتن بر مدار سعادت دنیا و آخرت و دستیابی به تبیین رسول خدا(ص) از اسلام به امامان معصوم مراجعه کنند. بلافاصله بعد از نصب امیرالمؤمنین علی(ع) به جانشینی پیامبر، امین وحی بر پیامبر نازل و خبر از اکمال دین داد که ناظر براهمیت این واقعه تاریخی است. پیامبر اکرم(ص) با علم الهی نسلی از فرزندان خویش را که در خور این جایگاه بودند معرفی و به نام مبارک آنان اشاره نموده است که به ترتیب یکی پس از دیگری به نصب الهی و معرفی رسول خدا عهده‌دار امامت و رهبری مسلمانان شدند.در این مسیر امیرالمؤمنین علی(ع) و فرزندانش نشان دادند که سیره و زندگی آنان در استمرار سیره پیامبراسلام(ص) قرار دارد و مسلمانان چونان مشعل‌های هدایت به آنان روی می‌آوردند تا به کمال مطلوب انسانی دست یابند.

منبع: روزنامه ایران

اخبار مرتبط :

• غدیر خم در گفت‌وگو با غلامرضا ظریفیان
• غدیر خم و سقیفه بنى ساعده / جهانبخش ثواقب
• موقعیت جغرافیایى غدیر خم / سید محمدباقر نجفی

ورود