1397/12/18 ۱۳:۳۲
به گزارش سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، اشرف بروجردی ضمن دیدار با غلامرضا خواجه سروی مدیرعامل مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک موقوفه آستان قدس رضوی، تفاهم‌نامه همکاری با وی امضاء کرد.
بروجردی در این دیدار گفت: مجموعه کتابخانه و موزه ملی ملک می تواند معرف فرهنگ وقف باشد، به طوری که مردم به خوبی بتوانند با فواید وقف آشنا شوند.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: ما تلاش داریم تا در اردیبهشت ماه با حکاکی اسامی اهداکنندگان کتاب و اسناد بر روی یک تندیس بزرگ، از این افراد تقدیر کنیم و حتماً در این برنامه کتابخانه و موزه ملی ملک را به عنوان یک الگوی ارزشمند در زمینه وقف معرفی خواهیم کرد.
**ارتزاق هفت هزار نفر از موقوفات ملک
مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک هم در این مراسم گفت: همانطور که می‌دانید این مجموعه جزو موقوفات حاج‌حسین آقا ملک است که کتابخانه آن در تهران قرار دارد و از طریق موقوفات وی که زیر نظر آستان قدس رضوی است اداراه می‌شود.
غلامرضا خواجه سروی با اشاره به اینکه در این مجموع ٢٠ هزار نسخه خطی خود واقف نگهداری می‌شود، گفت: علاوه بر این نسخ خطی مجموعه تمبر و سکه هم نگهداری می‌شود، بعدها عده‌ای مجموعه‌های خود را وقف کردند یا فروختند که همین باعث شد ما در بین مجموعه‌های خصوصی در رده اول قرار بگیریم.
مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک ادامه داد: در حال حاضر حدود هفت هزار نفر از موقوفات ملک ارتزاق می کنند، ما هم تلاش داریم تا علاوه بر عملی کردن نیات واقف، این مجموعه را به سراسر دنیا معرفی کنیم.
همچنین در این مراسم، مهدی یساولی مدیر روابط عمومی کتابخانه و موزه ملی ملک گفت: تصور می کنم این دو نهاد اشتراکات زیادی را به دلیل توجه به نسخ خطی و پسوند «ملی» با یکدیگر دارند.
وی با بیان اینکه کتابخانه ملی برآمده از کوشش دولت و کتابخانه ملک برآمده از کوشش ملت است، افزود: برپایی نمایشگاهی در حوزه وقف نامه ها می تواند بهترین برنامه مشترک میان این دو مجموعه باشد.
یساولی با تأکید بر اینکه وقف نامه حاج حسین آقا ملک یک سند خاص وقفی شناخته می شود، تصریح کرد: مهمترین ویژگی وقف نامه ملک توجه به جزئیات بوده به طوری که حتی در آن به شیوه استفاده از کتاب ها و یا بیمه کارکنان اشاره شده است.
وی بر لزوم ثبت این وقف نامه در حافظه جهانی یونسکو تأکید کرد و گفت: از مدیریت کتابخانه ملی می خواهم تا پرونده وقف نامه ملک را به عنوان تیپ سند وقف نامه ای در کمیته حافظه جهانی یونسکو ثبت کند.
حسین مَلِک (زادهٔ 10 خرداد 1250 تهران - 4 مرداد 1351) معروف به حاج حسین آقا ملک، مؤسس موزه و کتابخانه ملک به همراه املاک و مستغلات وقف آستان قدس رضوی می‌باشد.
** حفاظت از اسناد ملی با اهدا به محل اصلی نگهداری
اسناد ملی اینگونه تعریف می‌شوند: کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکسها، نقشه‌ها، کلیشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها، نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه دولت تهیه شده یا به دستگاه دولت رسیده و بطور مداوم در تصرف دولت بوده است و از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضایی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی و تاریخی به تشخیص سازمان اسناد ملی ایران ارزش نگهداری داشته باشد.
در دوران قاجار به خصوص از زمان فتحعلی شاه، اسناد به صورت آرشیو اداره بیوتات در دربار، نگهداری و در زمان ناصرالدین شاه، اسناد سیاسی در وزارت امور خارجه و اسناد مالی در دفتر میرزا یوسف خان مستوفی الممالک گردآوری می‌شد.
وزارت خارجه ایران در سال 1278 توانست با پیروی از روش بایگانی کشورهای اروپایی، بایگانی خود را با رعایت اصول صحیح حفظ و نگهداری اسناد انسجام بخشد.
در سال 1345 لایحه تاسیس «سازمان اسناد ملی ایران» ارائه شد و در روز هفدهم اردیبهشت ماه سال 1349 مجلس شورای ملی قانون تاسیس این سازمان را تصویب کرد.
آرشیو ملی ایران در اجرای وظایف قانونی که در اساسنامه تاسیس سازمان اسناد ملی ایران پیش‌بینی گردیده فرایند شناسائی، فراهم آوری، نگهداری، سازماندهی و اطلاع رسانی اسناد ملی ایران را بر عهده دارد.
فرایند نگهداری و حفاظت اسناد ملی به دلیل قدمت تاریخی و حساسیت این اسناد شرایط و تجهیزات خاصی لازم دارد که سازمان اسناد ملی از آن برخوردار بوده و به این جهت، حفظ اسناد جهت انتقال به آیندگان و ایجاد ماخذی برای پژوهشگران، انتقال این اسناد به سازمان را الزامی می کند، وجود اسناد در گنجه های مردمی به دلیل نامناسب بودن شرایط نگهداری به نابودی سند منجر می‌شود.
به گزارش معاونت سازمان اسناد ملی، این سندها در کشور یا در اختیار دستگاه‌ها و نهادهای دولتی قرار دارند که البته مکلف به واگذاری آنها به سازمان اسناد هستند و برنامه‌هایی در این زمینه از چندسال پیش آغاز شده است اما بسیاری اسناد ملی هم در اختیار اقوام مختلف، طوایف، خاندان‌ها و مردم است.
زمانی وقف این اسناد از سوی مردم رایج بود اما با کم‌رنگ شدن این سنت، دسترسی سازمان اسناد به شکل خرید، اهدا و یا اخذ امانی درآمده است؛ اسناد امانی شروطی را برای سازمان و تکالیفی برای صاحب سند جهت اعطای اختیاراتی راجع به سند به همراه دارد.
ممکن است سند مردمی مربوط به یک خاندان باشد که گاه شکل احکام دیوانی و گاه یک برگ سند که گوشه ای از حافظه تاریخ را در خود نگاه می‌دارند.
سالانه 10 تا 15 مجموعه سند که ممکن است یک تا 100 برگ را شامل باشد از سوی خاندان ها و اقوام در اختیار سازمان قرار می‌گیرد؛ قدیمی‌ترین سند اهدایی به دوره ایلخانی مربوط است، حکم و فرمان دیوانی، عقدنامه، مبایعه نامه، استعلام و در کنار آن دستنوشته یا تمبر از مصادیق سندی هستند.
سازمان اسناد در 12 استان کشور شعبه و دفتر دارد که بیشتر هم تمرکزشان روی سند است و هر استان، معین چند استان همجوار است اما حساسیت مردم در نگهداری اسناد در منطقه خود مانع از اهدای آن با وجود نبود امکانات نگهداری می‌شود.
مرکز اسناد ملی با رایزنی‌های متعدد، دفاتری نیز در برخی استانداری‌ها به این امر اختصاص داد تا اسناد مردمی را پس از دریافت به تهران انتقال دهد تا مراحل اسکن و تهیه نسخه دیجیتال صورت گرفته و سپس اسناد به مردم بازگردانده شود تا در صورت آسیب و یا نابودی سند، نسخه دیجیتال و اسکن شده آن در مرکز وجود داشته باشد.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی سندهای موجود در آرشیوهای مردمی را میلیون‌ها سند تخمین می زند و می گوید: در زمینه اسنادی که پیش خانواده‌هاست بیشتر تشویق و ترغیب صورت گرفته تا این اسناد در قالب اهدا، خرید یا به صورت امانی در اختیار مرکز قرار گیرد.
قانون می‌گوید خروج هر سند یا کتاب در صورت اهدا یا ارائه از مرکز اسناد ممنوع است، اما می‌شود در تفاهم‌نامه قید کرد که این منابع و اسناد یا کتاب به صورت امانی در اختیار مرکز قرار گیرد و پس از دیجیتال‌سازی، نسخه دیجیتال نزد سازمان اسناد نگهداری و اصل سند به صاحب آن بازگردانده شود.
منبع: ایرنا
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید