جهان نوروز: هفت آهنگ، یک فرهنگ

1397/12/6 ۰۹:۲۰

کتاب و فیلم جهان نوروز: هفت آهنگ، یک فرهنگ برای اولین بار، بزرگترین، شادترین و کهنترین جشن ایرانی، یعنی نوروز را از دریچۀ 300 عکس چشم‌نواز به همراه فیلم های رنگارنگ و گوناگونی که از برگزاری مراسم نوروزی در جای جای ایران و سایر کشورهای حوزۀ فرهنگی نوروز تهیه شده، در این مجموعۀ نفیس، تقدیم نوروزیان مینماید.

دبا: کتاب و فیلم جهان نوروز: هفت آهنگ، یک فرهنگ برای اولین بار،  بزرگترین، شادترین و کهنترین جشن ایرانی، یعنی نوروز را از دریچۀ 300 عکس چشم‌نواز به همراه فیلم های رنگارنگ و گوناگونی که از برگزاری مراسم نوروزی در جای جای ایران و سایر کشورهای حوزۀ  فرهنگی نوروز تهیه شده، در این مجموعۀ نفیس، تقدیم نوروزیان مینماید.

ره گشودن نوروز به سرشناسۀ فرهنگ شفاهی و معنوی جهان توسط سازمان ملل متّحد، گام ارزشمندی است که خردورزان و دلسوزان این مرز و بوم را بر آن می دارد تا در پی شناساندن این رسوم دلاویز به مردم جهان آستین بالا بزنند. ولی افزایش آگاهی ما ایرانیان در پلۀ نخست این ارج و احترام قرار دارد تا خود از سر آگاهی و اطلاع آنچه را داشته ایم برای دیگران به ویژه جوانان و کودکانمان بازگو کنیم.

باشد که این جشن به جا ماندۀ فراتاریخی و فراملّی، که پیوند آدمی با طبیعت و شادی و زندگی است، همچنان در پهنۀ گیتی پابرجا و سرافراز بماند؛ آن گونه که بیش از سه هزار سال بر چاد جشن ها ایستاده و امروز فزون از سیصد میلیون نفر در آن پای می کوبند و دست می افشانند.

فلسفۀ این آیینهای فرخ و فرخندۀ نوروزی چیست و ریشه در کجا دارد که همزمان با بیدارباش طبیعت، پویایی و شادباش انسانها را به ارمغان می‌آورد؟

نوروز چه آیینی است که این‌چنین مردمان را رها از نژاد، زبان، دین و ملیت به هم پیوند میدهد؟

کتابِ حاضر و فیلمِ همراه آن تلاشی است جمعی در راستای پاسخگویی به دو پرسش مذکور و پردهبرداری از رخ فرّخ یکی از کهنترین و شادترین آیین‌های گیتی.

تلاشی است جمعی، زیرا از دیدگاه استادان و اندیشمندان بزرگی بهره برده‌ایم که امکان گفت‌وگوی حضوری را برای ما، نه فقط در ایران، بلکه در کشورهای آمریکا، انگلستان، هلند، تاجیکستان، آذربایجان و ازبکستان فراهم ساختند.

افزون بر این، برای دریافت بهتر آداب و آیینهای نوروزی، تقریباً به‌طور همزمان، بیست ویک تیم همراه و عاشق را برای فیلمبرداری و عکاسی در ایران در استانهای: 1- یزد؛ 2- سیستان و بلوچستان؛ 3- هرمزگان؛ 4- چهارمحال و بختیاری؛ 5- کردستان؛ 6- خراسان؛ 7- آذربایجان شرقی و غربی؛ 8- مازندران؛ 9- گیلان؛ 10- اصفهان؛ 11- فارس و همچنین در کشورهای: 12- پاکستان؛ 13- افغانستان؛ 14- جمهوری تاجیکستان؛ 15- جمهوری ترکمنستان؛ 16- جمهوری ازبکستان؛ 17- جمهوری آذربایجان؛ 18- ترکیه؛ 19- چین؛ 20- مغولستان و 21- ایالات متحده آمریکا، به یاری گرفته‌ایم.

در نیویورک،گروه ویژه‌ای عهده‌دار فیلمبرداری از مراسم نوروزی در مقرّ سازمان ملل متحد گردید تا از سخنرانی آقای آنتونیو گوترش دبیرکل محترم، و همچنین پیامهای نوروزی نمایندگان بلندمرتبۀ دوازده کشور اصلی که به صورت مشترک نوروز را به عنوان میراث ناملموس بشری در سازمان یونسکو به ثبت رسانده‌اند، تصویربرداری نماید. این کشورها (به ترتیب حروف الفبای لاتین) عبارت بودند از: افغانستان، جمهوری آذربایجان، هندوستان، ایران، عراق، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان و ازبکستان.

دستاورد این همکاری گروهی، کاری است نوین و رنگارنگ که با الهام از هفت سین نوروزی، در هفت رخ یا هفت دفتر در این "نوروزنامه" پیشکش علاقه‌مندان می‌گردد:

در رخ نخست با عنوان "چرا نوروز را جشن میگیریم؟" پیدایش نوروز و ارتباط آن با طبیعت و اسطوره‌های ایرانی را بررسی خواهیم کرد.

رخ دوم با عنوان "سابقۀ تاریخی جشنهای نوروزی" دربرگیرندۀ سرگذشت جشنهای باشکوه نوروزی از 2550 سال پیش تا پیدایش اسلام و از آن زمان تاکنون است.

رخ سوم با عنوان "آیین استقبال از نوروز" به آداب و رسوم و آیینهای نوروزی پیش از تحویل سال میپردازد، همچون: چاوشهای نوروزی و نمایشهای ویژۀ شکست سرما و تاریکی، تکمگردانی، چهارشنبه سوری و سرانجام خانه تکانی گِل و از آن با ارزش‌تر، خانه تکانی دِل.

رخ چهارم با عنوان "سفرۀ هفت سین" به معرفی خوان نوروزی و رمزگشایی از هفت سین نوروزی و به ویژه پاسخگویی به پرسش "چرا هفت و چرا سین؟" خواهد پرداخت.

رخ پنجم با عنوان "آداب نوروزی هنگام تحویل سال" مراسم تحویل سال نو و آیینهای فرخندۀ نوروزی پس از تحویل سال همچون عیدی دادن، دید وبازدید، بازیهای جمعی و سیزده به در را در میان جمع نوروزیان خواهد کاوید.

رخ ششم با عنوان "رمز ماندگاری نوروز" هستی و پویایی این جشن فرخنده را در ایجاد امید و شادمانی برای مردمان گوناگون، فراتر از رنگ و نژاد و باورها نمایان خواهد ساخت.

و بالاخره رخ هفتم با عنوان "گلستان نوروزی" به معرفی کشورهای حوزۀ فرهنگی نوروز خواهد پرداخت و پیام انسانی و بین‌المللی نوروز را به‌عنوان میراثی جهانی برای بشریت فراروی ما قرار خواهد داد.

با پرده‌برداری از این هفت رخ فرخنده، شاهد آن خواهیم بود که نوروز علاوه بر ایران، در قلمرو گسترده‌ای، که از غرب چین تا شرق اروپا را دربر می‌گیرد، با شکوه تمام برگزار میشود و اقوام و ملل گوناگونی که همگی با هم خانوادۀ بزرگ نوروزیان را تشکیل میدهند، بر این جشن و بزم دل سپرده‌اند.

این باورمندان در انجام مراسم نوروزی هم‌آوا و همآهنگ اند و عیدِ نوزایی طبیعت و دگرگونی جان و تن را با سبز کردن گندم و چیدن خوان نوروزی، در این گسترۀ پرشکوه جشن می‌گیرند.

اگر به همبستگی، وحدت، پیوند و انسجام کشورهای حوزۀ فرهنگی نوروز علاقه مندیم، بر ماست که به ریشه ها و بنیان تمدن خویش توجهی در خور روا داریم و آداب و عاداتِ زیبای نوروزی که از مهمترین آنهاست را بیش از پیش بپاییم و در گسترش آن کوشا باشیم.

بی سبب نیست که این یادگار روزگاران از یاد رفته همیشه به دوران های آینده تازگی و طراوت بخشیده و از توان و نفوذ و اهمیتش هیچ کاسته نشده است. زندگی با وجود عید نوروز، سفرۀ هفت سین و سایر آداب دلنواز نوروزی، سرزندگی را صد چندان می کند، کدورت‌ها را می زداید و غبار را از زمین و زمان می رباید.  

      نوروز ما را بانگ می دهد:       

      همه روی را سوی یزدان کنیم                            دل خویش را شاد و خندان کنیم           فردوسی

سایر تصاویر