آموزگار: گاتاها از پیچیده‌ترین آثار اندیشه زرتشتی است

1397/10/12 ۱۳:۴۸

ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی در شب رونمایی از کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» گفت: گاتاها از پیچیده‌ترین آثار اندیشه زرتشتی است. در چهارصد و بیستمین شب بخارا که سه شنبه شب باحضور اساتید ادبیات و زبان های باستانی در خانه اندیشمندان برگزار شد، اساتید به بررسی کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» پرداختند.

ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی در شب رونمایی از کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» گفت: گاتاها از پیچیده‌ترین آثار اندیشه زرتشتی است.

در چهارصد و بیستمین شب بخارا که سه شنبه شب باحضور اساتید ادبیات و زبان های باستانی در خانه اندیشمندان برگزار شد، اساتید به بررسی کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» پرداختند.

ژاله آموزگار، استاد زبان‌های باستانی در این نشست با اشاره به آثاری که درباره گاتاها منتشر شده، گفت: نخستین ترجمه به فارسی از گاتاها، خرداد 1305 توسط ابراهیم پورداوود منتشر شده است و ترجمه‌های زیادی از این متن کهن وجود دارد اما آیا این ترجمه‌ها توانسته درون‌مایه گاتاها را به ما بنمایاند؟.

وی افزود:عدم آشنایی با مفاهیم، مشکلات درک متن اوستایی، زبان شعرگونه، کلمات نادری که در دیگر متون نیامده و یک‌دست نبودن مطالب موجب می‌شود، درک موضوع برای برگرداندن سخت ‌شود.

آموزگار افزود: یسنا، بخشی از اوستا که کهن‌تر است، 72 فصل یا «ها» دارد که نشان دهنده 72 رشته دوستی است، بخش نخست و پایانی آن متاخرتر است اما بخش قدیمی آن، شامل 17 سرود گاهانی در قلب یسنا و در فصل‌های 27 تا 54 قرار دارد که آن را اوج مراسم «یسنه» و از خود «اشو زرتشت» می‌دانند.

آموزگار گفت: فراموش نکنیم از نظر تالیف و محتوا، گاتاها از پیچیده‌ترین آثار است و مهم‌ترین نکته آن اثر تاریخی متن است که از سنت شفاهی دین‌مردان برگرفته شده اما در هر حال با وجود سختی‌ها در درک متن، زیبایی بیان آن دیدنی است، من قلم زیبای آقای نیک‌نام را تحسین می‌کنم.

آموزگار ویژگی‌های کتاب را برشمرد و انتشار آن را به جامعه فرهنگی ایران و علاقه‌مندان به ایران کهن تبریک گفت.

**نو شدن متون کهن، آن‌ها را ماندگار می‌کند

سیدمحمد بهشتی از پیشکسوتان میراث فرهنگی، با خواندن بیتی از عبدالرحمن جامی، گفت: در این کار نوشدن اتفاق است، اگر این ترجمه هم مثل دیگر ترجمه‌ها بود، تکرار به شمار می‌رفت اما این اتفاق که یک موبد، گاتاها را بخواند، بدیع است و من فکر می‌کنم یکی از گرفتاری‌هایی که به قول دکتر آموزگار در درک اندیشه‌های کهن روی می‌دهد، همین نو نشدن است.

وی ادامه داد: برای درک متن باید کیفیت بیان روی می‌داد که در این کتاب روی داده است، هوشمندی محمدرضا درویشی در انتخاب موسیقی کردی و ساز تنبور، شگف‌انگیز است، شما اگر می‌خواهید هر چیز حفظ شود، آن را به کردها بسپارید، حتی در شاهنامه هم کردها وظیفه پیدا می‌کنند گوهر ایرانی را حفظ کنند، فرهنگ ایرانی در این منطقه کمتر درگیر تغییر و تحول شده است، من این حفظ فرهنگ را از مصادیق معاصر شدن فرهنگ ایرانی و کردی می‌دانم.

در ادامه نشست، پیام کتایون مزداپور، استاد زبان‌های باستانی و رئیس بنیاد ایران‌شناسی که به سفر خارج از کشور رفته است، خوانده شد.

**هرانسان درست، اشو زردشت است

علیقلی محمودی بختیاری، استاد ایران شناسی دانشگاه در آمریکا دیگر سخنران این رونمایی بود، وی با بازگویی خاطراتی از استاد باستان شناس ابراهیم پورداوود که منجر به آشنایی او با بینش زرتشتی شد، گفت: من معتقدم هر انسانی اگر کردار، گفتار و اندیشه‌اش درست باشد، زردشت است.

وی افزود: فردوسی می‌گوید نمی‌توانیم آفریدگار هستی را بشناسیم و نباید دو بیننده را برنجانیم اما پرتوی از آفریدگار به جهان بخشیده شده، که نامش خرد و نخستین آفریده است، آخرین آفریده نیز انسان است، از آن روی که آفرینش خطی نیست و دایره است، اولین و آخرین آفریده پروردگار به هم می‌پیوندند و تنها حجاب، نادانی است که باعث می‌شود که به خرد نپیوندیم.

**تنها با اشراق مقام‌های تنبور و اشعار گاتاها را می‌توان درک کرد

محمدرضا درویشی، آهنگساز بخش موسیقی کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» درباره اثر گفت: ما درباره انطباق باطنی دو تفکر، حرف می‌زنیم، چه چیز باعث هم‌زیستی میان تفکر زردشتی و اندیشه اهل حق شده است؟ من به اصل تکامل باور ندارم، به تبدیلات باور دارم، هم‌اندیشی باعث شده، موبد کوروش نیکنام و آرش شهریاری هر دو یک مفهوم را بخوانند و بنوازند.

درویشی با بازگویی خاطراتی از خلیل عالی‌نژاد (نوازنده) گفت: ما خدمت آقای نیکنام رسیدیم و یک دور این کار را ضبط کردیم، حدود دو سال پیش، موبد نیکنام زنگ زد و گفت، یک بار دیگر ترجمه‌ای از گاتاها درآورده و می‌خواهد آن را با یک نوازنده نی اجرا کند، من با همه کار موافق بودم، به جز همراهی با نی.

وی افزود: با توجه به ارتباطی که با اهل حق داشتم گفتم که تنها ساز تنبور است و با آرش شهریاری در چند جلسه تمرین، سیلاب‌ها را چک کردیم و به نتیجه رسیدیم. من معتقدم شناخت هستی به این سادگی نیست و علم با همه پیشرفتش هنوز به شناخت همین کیهان نرسیده است چون می‌خواهد همه چیز را استدلالی بیان کند اما شعور، آن را فهمیده. مقام‌های تنبور و اشعار گاتاها، به ظاهر ساده و در درون پیچیده است و تنها اشراق می‌تواند درک کند.

**مهربانی، هویت ملی را رونق می‌بخشد

داریوش فرهود (استاد روانشناسی و ژنتیک و عضو انجمن زرتشتیان) نیز گفت: بخشندگی از میان ما درحال رفتن است، دریافت‌ها و عادت‌ها باعث یافته‌های ژنتیکی می‌شود و من معتقدم مردمی که یک عمر نفرین کنند، نمی‌توانند مهربان بمانند. این‌گونه است که هویت ملی و میهنی خود را حفظ می‌کنند که این هویت در همه شئون ما اثر دارد.

وی افزود: انسان سرمایه ملی است و مهربانی به هویت ملی، روشنی می‌بخشد، هویت‌زدایی که در این سال‌ها اتفاق افتاد، تاثیر بدی داشت و مهربانی را از میان برد.تلاش موبد نیکنام، بالا بردن مهربانی بود.

در بخش‌هایی از این آیین رونمایی، فرامرز نیکنام به بازگویی خاطره پرداخت و عبدالرضا مجدی، پژوهشگر موسیقی‌ درباره تاریخ تنبور سخن گفت، در پایان با سخنان موبد کوروش نیکنام، مراسم رونمایی از کتاب «گاتاها، نغمه‌های کهن ایرانی» برگزار شد.

منبع: ایرنا