1397/8/29 ۱۰:۲۸
فتحعلیشاه قاجار طی حکومت سیوهفتسالهاش در اوایل سده سیزده هجری ـ نوزده میلادی رویهای در رابطه با علما و اهل کشف و معنا در پیش گرفت که در شکلدادن به نهادهای تازهی مذهبی نقشی نمایان داشته است. همزمان با عصر فتحعلیشاه یا اندکی پس از آن عنوانها و نهادهایی چون مرجع تقلید، مجتهد اعلم، رکن رابع، واسطهی فیض، نقطهی اولی و مهمتر از همه اصل ولایت عامهی فقیه پدید آمدند و یا جان گرفتند.
این مقامات هر یک به جای خود روندهای جدیدی در جامعهی شیعهی ایران بنا گذاشتند. مردم ایران بار تأثیرات و تبعات این نهادها و عناوین را بر دوش دارند، اما از چگونگی و چرایی پیدایش این گرایشها و رشد هستههای اقتدار دینی نوین در دو قرن اخیر، آنطور که باید، آگاهی ندارند. چون کمتر نویسندهای به چگونگی ظهور اقتدار دینی تازه در عناوین مذهبی جدید پرداخته و علت رشد و غلیان آنها را در یک بستر اجتماعی بررسی کرده است.
بهطوری که خواهیم دید، آگاهی فتحعلیشاه از اوضاع زمان کمتر از پادشاهان پیش و پس از خود نبود، بلکه ادعای آشناییداشتن با مسائل فقهی و ادبی، جوشش و خوشنشینیاش با اهل شعر و روحانیت، بهویژه با فقها و علمای زمان، زمینهساز روندها و نهادهای مذکور در فوق گردید. افزون بر اینها، نطفههای رشد نقاشی عصر قاجار، موسیقی دستگاهی ایران، و رواج عزاداری مرسوم شیعه از دورهی فتحعلیشاه بسته شدهاند و به زمان ما رسیدهاند.
فصل نخست كتاب از برآمدن يك شاه خودشيفته(فتحعلي شاه) و روحانيت گرا مي گويد. در ادامه به موضوع بر سرير سلطنت نشستن وي اختصاص دارد و آشنايي اش با روند تجدد. جنگ دوم ايران و روس و پشتيباني علما، سرآغاز نگرش هاي تازه فرهنگي، جنگ اول ايران با روسيه توسعه طلب، قتل ايلچي روس و سال هاي پاياني عصر فتحعلي شاه از ديگر مطالب فصل نخست است.
فصل دوم به رابطه فتحعلی شاه با علما و اهل غيب و مكاشفه اختصاص دارد.
فصل سوم با عنوان سلطنت به نيابت از مجتهدان از پيشينه نيابت فقها از امام در دوره هاي نخستين تا دوره هاي صفوي و افشار مورد مداقه قرار مي گيرد.
کاظمی موسوی، احمد، خاقان صاحبقران و علمای زمان (نقش فتحعلی شاه قاجار در شكلگیری روندها و نهادهای مذهبی نو)، تهران، آگاه، قطع: رقعی، 310 صفحه، بها: 360000 ریال،1397.
منبع: میراث مکتوب
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید