بررسی جایگاه ایران و ایرانیان در تاریخ‏ نگاری رنسانس / احمد فضلی نژاد

1397/8/22 ۱۱:۲۹

تاریخ‏نگاری رنسانس، همانند سایر وجوه این نهضت فرهنگی و ادبی، در پی احیای فرهنگ و تمدن یونان و روم باستان بود. از زمان جنگ‌های ایران و یونان، بربرخواندن غیریونانی‌ها متوجه ایرانی‌ها شد و در هویت‏سازی تاریخی آنها، به ابداع مفهوم «دیگری» انجامید. این در حالی است که تفکر فلسفی یونانی‌ها، ایرانی‌ها را صاحبان خِرد و حکمت دانسته و شیوﮤ حکومت‏داری آنها را ستوده بود.

چکیده: تاریخ‏نگاری رنسانس، همانند سایر وجوه این نهضت فرهنگی و ادبی، در پی احیای فرهنگ و تمدن یونان و روم باستان بود. از زمان جنگ‌های ایران و یونان، بربرخواندن غیریونانی‌ها متوجه ایرانی‌ها شد و در هویت‏سازی تاریخی آنها، به ابداع مفهوم «دیگری» انجامید. این در حالی است که تفکر فلسفی یونانی‌ها، ایرانی‌ها را صاحبان خِرد و حکمت دانسته و شیوﮤ حکومت‏داری آنها را ستوده بود.

تاریخ‏نگری و تاریخ‏نگاری رنسانس در وجوه مختلف، از اندﻳﺸﮥ یونانی و رومی ﺗﺄثیر پذیرفت؛ اما در ارتباط با موضوع و جایگاه ایران در تاریخ باستان و دورﮤ معاصر، از مکتب فلسفی سقراط و شاگردانش پیروی کرد. ترﺟﻤﮥ کوروپدیا اثر گزنفون به‌جای تواریخ هرودوت، در این زمینه تأثیرگذار بود. علاوه‌براین، ازیک‌سو گرایش تاریخ‏نگاری رنسانس به تاریخ سیاسی و تاریخ ملی و ازسوی‌دیگر تحولات سیاسی در آسیای غربی، ازجمله فرمانروایی تیمور و اوزون‌حسن آق‏قویونلو بر ایران، در تحول رویکرد تاریخ‏نگاری رنسانس به ایرانی‌ها تأثیر بسزایی داشت.

این پژوهش به روش توصیفی‌تحلیلی در صدد است چرایی و چگونگی «تداوم» و «تحول» در اندﻳﺸﮥ تاریخی رنسانس را در مقایسه با دوران پیش از آن، در ارتباط با جایگاه تاریخ و تمدن ایران بررسی کند.

منبع: پژوهشهای تاریخی، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، پاییز 1397

دریافت مقاله