1397/8/22 ۰۸:۴۶
ایگناس گولْدْ زیهِر، اسلامشناس برجسته اروپایى در 22 ژوئن 1850م در مجارستان متولد شد. وی پس از طی تحصیلات متوسطه، وارد دانشگاه بوداپست شد و پس از چندی در رشته الهیات اسلامی و زبانهای سامی فارغالتحصیل گردید. گولدزیهر در 23 سالگی در جریان سفر به سوریه، از محضر درس دانشمندان سوری استفاده برد و سپس از علمای مصر و فلسطین در مورد زبان و ادبیات عربی، فقه، اصول، حدیث و تفسیر بهره مند گردید.
ایگناس گولْدْ زیهِر، اسلامشناس برجسته اروپایى در 22 ژوئن 1850م در مجارستان متولد شد. وی پس از طی تحصیلات متوسطه، وارد دانشگاه بوداپست شد و پس از چندی در رشته الهیات اسلامی و زبانهای سامی فارغالتحصیل گردید. گولدزیهر در 23 سالگی در جریان سفر به سوریه، از محضر درس دانشمندان سوری استفاده برد و سپس از علمای مصر و فلسطین در مورد زبان و ادبیات عربی، فقه، اصول، حدیث و تفسیر بهره مند گردید. وی برخلاف روش مطالعاتی خاورشناسان قرن بیستم كه بر تجربه و مشاهده عینی منابع و متون شرقی تكیه میكردند، فاقد تجربه مستقیم بیرونی است و در عوض، بر نوعی تجربه درونی متكی بود. گولدزیهر در پی شناسایى و كشف جانمایه های پنهانی برآمده كه در پس كالبد ظاهری كلمات مخفی گردیده اند. او در نقد و بررسی آیات، درصدد بیان جعلی بودن یا اصالت آنها نیست، بلكه در جستجوی گرایشهای نهان و اغراض پنهان راویان آنها است. وی در تحقیق خود پیرامون تفسیر قرآن، نمیخواهد اشتباهات مفسرین را بیان كند بلكه به دنبال شناخت گرایشهای سیاسی مذهبی است كه اینگونه اختلاف نظرهای مفسران، چیزی جز نمود خارجی آنها نیست. این دیدگاه نسبت به منابع و اسناد به اینكه نمودهایى از زندگی بسیار آشفته و پیچیده ای است كه مولفین این منابع آن را زنده كردند، باعث شد تا وی به مذهب و نظریات و دیدگاهها، نگاهی زمانی و نه مكانی، و برخوردی پویا و نه ساكن، و نگاهی تاریخی نه مذهبی بیفكند. به این ترتیب كه گولدزیهر در مطالعات خود هر مذهب و عقیده ای را همانند موجود زندهای میدانست كه تولد می یابد، رشد میكند، به كمال می رسد؛ سپس شروع به فروپاشی می كند، پژمرده می شود و سرانجام نابود می گردد. وی در این زمینه از دو ویژگی برخوردار بود، اول آن كه در تحقیقات خود روشی استدلالی داشت و در هر مسئله ای با دیدگاههای كلی و اجمالی به سراغ منابع میرفت و به ظاهرنگری و سطحی بینی اكتفا نمی نمود. دوم آن كه وی در تكیه بر یافته های درونی و بینش عقلانی به دنبال شناخت تمایزات و ریزه كاریهای مذاهب در مقایسه با یكدیگر بود و در این مسأله، با تیزبینی عمل میكرد. با این حال، گولدزیهر از نظر تعصب شخصی در قشاوتهای خود در مورد بعضی از مباحث اسلامی با غرض ورزی برخورد نموده و از طریق انصاف دور شده است. وی همچنین همانند بسیاری از مستشرقین و خاورشناسان، از نظر سیاسی و یا اعتقادی با اسلام اصیل همراه نشده است. وی به صورت صریح بیان مینماید كه توحید و یگانه پرستی در اسلام برای خداشناسی، مشكلاتی دارد در حالی كه تثلیث و سه گانه پرستی مسیحی برای درك خداشناسی، واضح است. علیرغم گسترده تحقیقات گولدزیهر این امر نشان دهنده فاصله امثال وی از حقانیت یكتاپرستی است. این مساله در عین حال به دوری وی از جاده انصاف و مسیر حقگرایى منجر شده است. گولدزیهر در كتاب درسهایى درباره تاریخ اسلام مدعی شده است كه حضرت محمد(ص) به عنوان ابرمردی از ابرمردان تاریخ، پس از بهره گیری از میراث فرهنگی موجود و تحت تاثیر عوامل روانشناسی، الهامات درونی خویش را وحی الهی پنداشته و مردم را به آن فراخوانده است. البته گولدزیهر پس از بیان این ادعا و سایر ادعاهایش، از ارائه دلیل طفره رفته است. وی با ارائه این تفسیر از بعثت پیامبر(ص) كه ایشان الهاماتِ درونی خویش را تحت تاثیر عوامل خارجی دانسته و از ته دل به آن ایمان آورده است، در واقع علاوه بر نسبت هذیان و توهم به پیامبر اسلام(ص)، به نوعی تناقضگویى میپردازد. چرا كه وی درعین حال، پیامبر(ص) را یك ابرمرد میداند و مطالعه سراسر زندگی آن حضرت(ص) علاوه بر اثبات سلامت كامل در تفكر و برخورداری از عالیترین توانایىها كه مورد اعتراف و اذعان گولدزیهر نیز میباشد، نشانگر شخصیتی است كه هماره در اوجِ تعادل قرار داشته و در طول حیات خویش و 23 سال پیامبری خود، از بلندای تعقل فاصله نگرفته است. میتوان گفت گولدزیهر در این ادعای خود مسیری را طی نموده است كه قریش در اوان بعثت پیامر(ص) در پیش گرفتند ولی آنها نیز با شناخت پیامبر(ص) از تهمت دست برداشتند در صورتی كه امثال گولدزیهر همچنان بر این عقیده واهی پای میفشارند. از منتخبات گولدزیهر در حدود ششصد كار تحقیقی و پژوهشی برجای مانده كه از آن جمله میتوان از تتبّعات اسلامی در 2 جلد، قرآن، فنّ تفسیر، مقدمه بر توحید الموحدین و نیز مقالات و مطالعاتی درباره معارف اسلامی و همچنین فِرَق اسلامی یاد كرد. گولدزیهر دارای كتابخانه شخصی نفیسی حاوی چهل هزار جلد كتاب بود كه قسمت عمده آن به مشرق زمین و موضوعات و مباحث مختلف اسلامی از قبیل فقه، حدیث، تاریخ، تفسیر، زبانشناسی و ادبیات عربی مربوط بوده و در حاشیه اكثر آنها، نظرات و نتیجه تحقیقات خود را نوشته است. ایگناس گولدزیهر سرانجام پس از 71 سال زندگی در 13 نوامبر 1921م درگذشت.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید