ایرانیان از نگاه سِر جان مَلکُم

1397/8/15 ۱۲:۲۳

این کتاب درباره مأموریت‌های سِر جان مَلکُم در ایران، به‌خصوص مأموریت اول، و موضوعات ادبی و زندگی اجتماعی و خلق‌وخوی ایرانیان است. سِر جان مَلکُم، کارمند کمپانی هند شرقی و اولین نمایندۀ سیاسی انگلستان به ایران در دورۀ قاجار، در سال ١٢١٥ قمری به حضور فتحعلی‌شاه قاجار رسید. وی در هند، زبان فارسی را که زبان ادبی و رسمی بود و نیز آداب و رسوم اجتماعی‌ ـ ‌فرهنگی مشرق‌زمین را چنان آموخت که در ١٧٩٢ مترجم فارسیِ نیروهای نظامی انگلیسی در ایالت حیدرآباد شد.

این کتاب درباره مأموریت‌های سِر جان مَلکُم در ایران، به‌خصوص مأموریت اول، و موضوعات ادبی و زندگی اجتماعی و خلق‌وخوی ایرانیان است.

سِر جان مَلکُم، کارمند کمپانی هند شرقی و اولین نمایندۀ سیاسی انگلستان به ایران در دورۀ قاجار، در سال ١٢١٥ قمری به حضور فتحعلی‌شاه قاجار رسید. وی در هند، زبان فارسی را که زبان ادبی و رسمی بود و نیز آداب و رسوم اجتماعی‌ ـ ‌فرهنگی مشرق‌زمین را چنان آموخت که در ١٧٩٢ مترجم فارسیِ نیروهای نظامی انگلیسی در ایالت حیدرآباد شد.

در این کتاب به اقداماتی که ملکم انجام داده است پرداخته می‌شود، ملکم در مدت اقامت در ایران به اهمیت سیاسی و تجاری جزایر و بنادر خلیج فارس پی برد و پس از بازگشت به هند، به لرد ولزی پیشنهاد کرد که جزیزه هنگام را اشغال و در آن پایگاه دریایی تأسیس کنند، اما اقدامی صورت نگرفت. ...

این کتاب از زبان دانای کل بیان می‌‌شود، شاید به این علت که او آسان‌تر بتواند احساسات و افکار و داوری‌های خود در مورد ایرانیان را، که بیشتر با عداوت و غرض و کینه و تحقیر همراه است، از زبان دیگران بیان کند.

فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:

سفر از بمبئی به خلیج فارس، مسقط

 خلیج فارس و بوشهر

 کوه‌نشینان، دره کازرون

 خاصیت جوهر شوره

 پرندگان شگفتی‌انگیز

 میهن‌پرستی ایرلندی‌ها

 ارباب ایرانی

 اهمیت رسوم در ایران

 توصیف رسومی که در دیارها به جا می‌آوردند

 پایان خوش نبرد تشریفات بین هیئت اول و دربار کوچک شیراز

 حکایت دو گربه

 مقدمه نسخه خطی عهدنامه

حکایات اخلاقی سعدی

 نامه نظام‌الملک به محمدشاه

 مرگ یزدگرد

خدمتکاران ایرانی

 خروج از شیراز ـ پرسپولیس

 داستان کارهای رستم

 لطیفه‌ای درباره یک ورزشکار

 سیاحان و عتیقه‌فروشان

 مادر سلیمان

 شاه عباس بزرگ

 آداب شرفیابی به دربار؛ دومین دیدار

 تقدیم هدایا

 بار یافتن به حضور شاه

 وقت‌گذرانی شاه

 غذاهای سلطنتی

 خروج از سلطانیه

 تبریز؛ دریاچه ارومیه

 مراغه، نصیرالدین

 خدمتکاران ایرانی

 کردستان

 راهزنی

 ورود به سنندج

سِر جان مَلکُم، نماهایی از ایران: از یادداشت های مسافری در شرق، تهران، ققنوس، مترجم: شهلا طهماسبی، 306 صفحه، قطع: وزیری، بها: 320000 ریال، 1397.

منبع: میراث مکتوب