1397/7/30 ۰۸:۰۹
یادمان های تاریخی و فرهنگی در استان کرمانشاه به اَنگیزۀ مدیریت ناکارآمد و گزینش افراد غیرمتخصص و ناآشنا با زمینه میراث فرهنگی و گردشگری بر مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان و جا به جایی پِیاپی مدیران استانی به همراه رسیدگی نکردن به این یادگارهای ملی از وضعیت بدی برخوردار بوده و در یک دهه گذشته آسیب‌های برگشت ناپذیری را بر پیکره رنجور و ناتوان میراث نیاکانی وارد کرده است.
به گور دخمه دو هزار ساله دِیره تعرض شد
سیاوُش آریا: یادمان های تاریخی و فرهنگی در استان کرمانشاه به اَنگیزۀ مدیریت ناکارآمد و گزینش افراد غیرمتخصص و ناآشنا با زمینه میراث فرهنگی و گردشگری بر مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان و جا به جایی پِیاپی مدیران استانی به همراه رسیدگی نکردن به این یادگارهای ملی از وضعیت بدی برخوردار بوده و در یک دهه گذشته آسیب‌های برگشت ناپذیری را بر پیکره رنجور و ناتوان میراث نیاکانی وارد کرده است. هر چند که کمبود بودجه و نیروی کار، بخشی از دشواری‌های سازمان میراث فرهنگی در کرمانشاه و به گونه کلی در همه جای کشور است اما اگر تنها به گزارش‌های خبرگزاری ها و روزنامه ها در زمینه میراث فرهنگیِ کرمانشاه در چند سال گذشته سری زده شود، بی گمان به ژرفای فاجعه پِی خواهید برد. کافی است که به دیدن بیشتر یادمان های تاریخی ارزشمند و بی همتا در شهرستان ها و روستاهای استان رفته و از نزدیک وضعیت نابسامان آن ها را دیده و بررسی کنید. آن گاه با سخنان ما همراه و هم رای می شوید. همچنین نگارنده در بررسی های میدانی و پژوهش های گسترده در چند سال گذشته در این استان، همواره با وضعیت ناخوشایند یادمان های تاریخی رو به رو بوده است.
هر روز بدتر از ديروز
گوردخمه دِیره که یکی از یادمان های بی همتا و ارزشمند کرمانشاه و کشور بوده در گوشه ای دور از دسترس به حال خود رها شده و روزگار ناخوشایندی را سپری می کند. گذشت زمان به همراه عوامل طبیعی همانند باد، باران و آفتاب و ... و بدتر از همه عوامل انسانی که هیچ رَحمی نداشته و بویی از فرهنگ و منش ایرانیت نبرده و ارزشی برای یادگارهای گذشتگان پاک نهاد خود قایل نبوده، این یادمان تاریخی را در تیر رَس خطر و نابودی جای داده است. همچنین رِخنه روزافزون گُل سنگ ها و رویش درختچه ها در لابه‌لای جِرز سنگ ها، پوسیدگی آن را شتاب بیشتری بخشیده و دمای محیط در شب و روز و در فصل گرما و سرما، آینده ناروشن و تاریکی را پیش روی گوردخمه باستانی دِیره جای داده و هر روز وضعیت آن بدتر و نابسامان تر می شود.
اما در ماه های گذشته افراد فرومایه و نابِخرد با رنگ بر روی این یادگار ملی و دوهزارساله، یادگاری نوشته و به آن آسیب رسانیده اند که جای بَسی افسوس و دریغ دارد و دل هر دوستدار تاریخ و میراث ایرانی را به درد می آورد. از سویی، ولگردان و معتادان و افراد سودجو، این گوردَخمه را سرپناهی اَمن یافته و خاکستر آتش و زغال و زباله های خود را در درون و پیرامون آن ریخته اند! در بالای سر این گوردخمه ارزشمند باستانی، شکاف و ترک بزرگی پدیدار شده و تهدیدی جدی برای آن به شمار می آید. بخشی از سقف این یادمان تاریخی نیز ترک خورده است. سیاهی به جا مانده از خاکستر آتش و دود مواد مخدر و موارد دیگر در درون این سازه، چهره زشت و زننده ای را به جای گذاشته و به آن آسیب فراوانی رسانیده است. با گذشت زمان و بر اثر عوامل طبیعی و انسانی، بخش‌هایی از این گوردخمه از حالت خود بیرون رفته و به هم ریخته و فُرم آن ناهموار شده است. از دوپلکانی که در حاشیه گوردخمه ساخته شده بوده، هم اینک یکی بیشتر برجای نمانده است! در پیرامون این یادمان باستانی، اَنبوهی از زباله و نخاله های ساختمانی ریخته شده است که دَهن کجی به هویت و شناسنامه ملی هر فردی به شمار می آید.
ناکارآمدی مدیران و درد بی‌تفاوتی
اما بی گمان بدترین درد این یادمان ارزشمند و ملی، بی مهری و رسیدگی نکردن مدیران فرهنگی شهری و استانی به ویژه سرپرست اصلی آن، یعنی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که این یادگار ملی را در گوشه ای به حال خود رها کرده و به سادگی از کنار آن می‌گذرد. این در حالی است که اگر آثار تاریخی و بی همتای ایرانی در هر کشور دیگری بود با رسیدگی به آن و تبلیغات گسترده و با برگزاری جشنواره ها و نمایش فیلم و از راه های گوناگون، گردشگران بسیاری را از سراسر جهان به سوی خود کشانیده و سود هنگفتی را به جیب می زدند، ولی در ایران برخی از مدیران ما هنوز به ارزش والای این یادمان‌ها پِی نبرده اند. همچنین می توان از دیدگاه اقتصادی هم، به این آثار تاریخی نگاه کرد. استان هایی همانند کرمانشاه، پارس (فارس) و خوزستان که یادمان های ملی بی شماری را دارند، به انگیزه نبود برنامه ریزی و مدیریت درست در میان سرپرستان شهری و استانی، بیکاری در آنان بیداد می‌کند و بیشتر دانش آموختگان آن ها یا بیکار بوده و یا به ناچار در پیشه های دیگری با درآمد بسیار ناچیزی سرگرم کار هستند. چیزی که باید از آن نام برده شود، این است که در جهان پیشرفته امروزی، پیشه (صنعت) گردشگری به کار و پیشه نخست جهان تبدیل شده و درآمدهای فراوانی را برای کشورها به ارمغان می آورد اما در ایران با همه توانایی ها و گونه‌های گردشگری تاریخی، طبیعی، سلامت و... این پیشه هنوز در آغاز راه مانده است!
گوردخمه دِیره ،يادگار هخامنشی
درباره ارزش گوردخمه دِیره، علی رضا جعفری زند باستان شناس با گرایش دوران تاریخی به « قانون» گفت : « این گوردخمه یکی از بی مانندترین گوردخمه های کرمانشاه بوده و ارزش بسیار فراوانی ازدیدگاه مطالعات باستان شناسی دارد و نگهداری و پاسداری از آن امری بایسته (ضروری) به شمار می آید».
دکتر جعفری زند که از نزدیک این گوردخمه را دیده است درباره دیرینگی آن افزود : « به دیدگاه من، دیرینگی این گوردخمه به اواخر دوره هخامنشی می رسد و از فرم و تراش و ابزار به کار رفته در آن می توان به این نتیجه رسید. هر چند که شاید بتوان آن را وابسته به دوره فراهخامنشی یا پَساهخامنشی (پس از هخامنشیان) دانست .همچنین این گوردخمه درپوشی داشته که در گذشته های دور و ناروشن از میان رفته است».
گوردخمه دِیره کجاست؟
گوردخمه دیرِه در 24 کیلومتری جاده سر پل ذَهاب به سوی دیره در نزدیکی روستای گِلین جای دارد. مردم روستا این گوردخمه را به نام های فرای کَن، تاق فرهاد یا اتاق فرهاد می شناسند. این گوردخمه به درازای شش متر و نیم، ژرفای (عمق) سه متر و بیست سانتی متر و بلندای (ارتفاع) دو متر و پانزده سانتی متر است. گفته شده است در دیوار جنوبی این گوردخمه، صفحه ای برای پدیداری نقشی تراشیده شده، ولی هم اینک نگاره ای در آن وجود ندارد.
گوردخمه چیست؟
آرامگاه‌های باستانی صخره‌ای که آن‌ها را با نام گوردَخمه می‌شناسیم، جایگاه گورسپاری مردگان بوده که کالبَد و جسم مرده را در آن جای می‌دادند و از ارزشمندترین و گیراترین (جذاب ترین) یادمان‌های ملی به شمار می‌آیند که راز و رمزهای پنهانی را در دل خود نهفته دارند و از معماری ساده و زیبایی برخوردار هستند. این یادگارهای نیاکانی ارزش بسیار فراوانی نزد پژوهشگران و باستان شناسان داشته و ما را با آیین، روش زیست و تاریخ اجتماعی و سیاسی گذشتگان پاک نهادمان آشنا می کند اما با همه ارزش این دسته از یادمان‌ها، از آن ها به درستی نگهداری نمی شود و گاهی در بدترین شرایط حفاظتی به سر می برند.
رها کردن آثار تاریخی به حال خود و رسیدگی نکردن به آن و پَراکنش و شمار فراوان آن ها و نبود آموزش در میان مردم بومی و پالایش نکردن فرهنگ و نبود برنامه‌ریزی در این زمینه و مدیریت ناکارآمد میراث فرهنگی، انگیزه ای شده است که بیشتر آثار تاریخی و فرهنگی کشور در خطر نابودی قرار گیرد.
منبع: روزنامه قانون
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید