فارسی در هند همچنان زنده است

1397/7/10 ۱۰:۳۸

فارسی در سرزمین هند چنان ریشه های عمیق و کهنی دارد که حتی امروز نزدیک یک قرن و نیم پس از آن که جایگاه خود به عنوان دیوانی این کشور را از دست داد از اهمیت آکادمیک و ادبی آن کاسته نشده است.

فارسی در سرزمین هند چنان ریشه های عمیق و کهنی دارد که حتی امروز نزدیک یک قرن و نیم پس از آن که جایگاه خود به عنوان دیوانی این کشور را از دست داد از اهمیت آکادمیک و ادبی آن کاسته نشده است.

زبان شیرین پارسی یکی از کهن ترین زبانهایی است که در جهان به آن تکلم می شده است .این زبان با زبان سانسکریت که جزو قدیمی ترین زبانهای جهان است ریشه مشترک دارد، از قبل از اسلام در فلات ایران و شبه قاره هند رواج داشته و استفاده می شده است. این زبان که گویای حال عالمان و دانشمندان است در قرون مختلف دچار تغییراتی شده و زبانهای دیگری از جمله اردو از آن نشات گرفتند .این زبان امروزه توسط مردم بیش ار ده کشور جهان استفاده می شود و آثار ادبی زیادی به این زبان نگاشته شده است.

پرفسور آذرمیدخت صفوی بنیان گذار موسسه تحقیقات زبان فارسی در دانشگاه اسلامی علیگر هندوستان یکی از ادب دوستان زبان فارسی است . این استاد فرهیخته دانشگاه عاشق زبان فارسی است و بااینکه زبان مادریش هندی و زبان اداری کشورش انگلیسی است ،فارسی را به شیوایی صحبت می کند .

او در ارتباط با ریشه زبان فارسی می گوید: ‌ایران و هند دو همسایه چون از صدها سال قبل، به لحاظ فرهنگ و تمدن بودند و روابط فرهنگی و زبانی و ادبی و فکری و عرفانی با هم داشتند، پس وقتی که غزنوی‌ها به هند آمدند و سپس دوره شاهان گورکانی در هند آغاز شد و همزمان سلطنت صفویان در ایران شکل گرفت و در دوره نادرشاه افشار، به هند هجرت کردند، دوران زرین و طلایی فارسی در هند بود. چراکه شاهان گورکانی به زبان و ادب و شعر فارسی خیلی علاقه داشتند.

وی تصریح کرد: زبان فارسی جزو زبانهای هندواروپایی است که شباهت بسیار زیادی به زبان بسیار قدیمی سانسکریت دارد و اغلب واژه ها از جمله پدر و مادر تقریبا در هر دو زبان مشترک هستند.

صفوی می افزاید : زبان فارسی بطور نظام یافته توسط محمود غزنوی به هند وارد شد و پس از آن با شروع امپراتوری مغول ها در قرن شانزدهم این زبان به مدت 700 تا 800 سال زبان اداری و اصلی هندوستان بوده است البته شواهد نشان می دهد که قبل از غزنویان عده ای در بخش مرکزی هند به زبان فارسی صحبت می کرده اند. در طی آن زمان کلیه مراودات ،مکاتبات ،نامه نگاری ها و اسناد دولتی که توسط شاهان و درباریان انجام و به سراسر جهان ارسال می شد به زبان فارسی بود که موجب گسترش این زبان شد.این زبان در مدارس و مکتب خانه ها وبین دانشمندان رواج داشت ولذا در زبان وادب محلی هند و بین اقشار مختلف جامعه نیز نفوذ پیدا کرده و ماندگار شد.

امروزه نیز در بسیاری از زبانهای محلی هند از جمله پنجابی ،گجراتی ،بنگالی ،تامی و بخصوص اردو کلمات فارسی زیادی به کار می رود. این زبان ، زبان قانونی و حقوقی هند و اغلب اصطلاحات حقوقی هند از زبان فارسی نشات گرفته است.

وی درباره ارزش بسیار بالای آکادمیک زبان فارسی در شبه قاره هند می فزاید امروزه زبان فارسی در تمامی دانشگاههای مرکزی هند از سطح کارشناسی تا دکتری تدریس می شود. در اکثر مدارس نیز این زبان جزو زبانهای انتخابی ست و تدریس می گردد گرچه در سالهای اخیر در شمال هند که مسلمانان حضور حداکثری دارند برخی مدارس زبان عربی را به جای زبان فارسی آموزش می دهند.

خانم پرفسور صفوی در مورد اثر گذاری زبان فارسی در فرهنگ هند می گوید که امروزه ما کتب خطی بسیاری به زبان فارسی مربوط به قرن شانزدهم تا قبل از استقلال هند داریم که تاریخ ،جغرافیا ،علوم و فنون قدیم را در خود جای داده است و متاسفانه به آنها توجه کافی نمی شود و باید این کتابها نگهداری و به زبان هندی ترجمه شود تا عامه مردم هند به خدماتی که زبان فارسی به مردم نموده است پی ببرند. وی نمونه ای از این خدمات را اشاعه فرهنگ هندوئیسم و عرفان هندویی به فرامرزها می داند چرا که با ظهور زبان فارسی که در قرون شانزدهم و هفدهم میلادی جزو زبانهای اصلی و علمی دنیا بود،تعالیم هندوئیسم و عرفان و اعتقادات ایشان به این زبان نگاشته و به ایران و از آنجا به کل دنیا فرستاده شده و موجب شناخت دین هندو درجهان گشته است و از این جهت اغلب مردم هند که هندو هستند باید سپاسگزار زبان فارسی باشند. اینکار توسط داراشکوه برادر اورنگزیپپادشاه مغولستان انجام گرفت .

پس از تسلط انگلیسی ها بر هند به جهت تضعیف زبان فارسی که نشانه حضور پادشاهان مسلمان بود ، آنها شروع به حمایت از زبانهای محلی هندی نمودند تا نقش زبان فارسی را کمرنگ کنند ،اینکار با ترجمه متون فارسی به هندی در کلکته شروع شد و با گسترش زبانهای محلی و دور شدن مردم از تکلم به زبان فارسی، در نهایت زبان انگلیسی به عنوان زبان رسمی هندوستان اعلام شد.

صفوی اذعان داشت که دولت ایران از حدود پنجاه سال قبل تاکنون حمایت های زیادی بابت اشاعه زبان فارسی در هند داشته است که ابتدا با اعزام اساتید زبان فارسی مانند آقای پورداوود به دانشگاه بنگال شروع شد و امروزه نیز اساتید اعزامی از ایران جهت شرکت در کنفرانس ها ی ملی و بین المللی و دوره های بازآموزی در هند حضور می یابند که حضور آقای توفیق سبحانی از اساتید برجسته زبان فارسی به مدت دو سال در دانشگاه دهلی در همین راستا بوده است . همچنین اعطاء کتابهای تازه نشر یافته از جمله سایر حمایت های دولت ایران از اشاعه زبان فارسی در هندوستان است .

وی در عین حال اظهار تاسف کرد که دانشجویان ورودی به دوره های آکادمیک زبان فارسی به دلیل اینکه آینده شغلی مبهمی دارند اغلب از دانشجویان ضعیف تر انتخاب می شوند چرا که دوره ها و کورس های دانشگاهی آنها کاربردی نیست ،لذا مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه اسلامی علیگر اقدام به تعریف و تنظیم دوره ها وسرفصل های کاربردی زبان فارسی در خبرنگاری ،ترجمه متون ،کتب واسناد نموده است.

خانم صفوی در انتها از حمایت های بی دریغ جمهوری اسلامی ایران از آموزش زبان فارسی در هند تشکر نموده و بیان داشت که دولت ایران هرساله تعدادی از دانشجویان زبان فارسی در دوره های تکمیلی را با هزینه دولت ایران و دریافت سهم ناچیزی از دانشجو برای مدتی حدود یکماه به ایران دعوت نموده و از آنها پذیرایی می نماید که در این راستا مراکزی مانند بنیاد سعدی و فرهنگستان فارسی همکاری نزدیکی بااین طرح دارند.

وی به عنوان حسن ختام گفت و گوی خود با ایرنا اظهار امیدواری کرد که در آینده شاهد شکوفایی و گسترش هر چه بیشتر زبان فارسی باشیم و نسخ خطی با ارزش نگاشته شده به زبان فارسی مرمت و به خوبی نگهداری و مورد استفاده پژوهش گران قرار گیرد و سند و گواهی بر حقانیت زبان فارسی برای آیندگان باشد.

منبع: ایرنا