خالق خطوطی در بالاترین سطح جهانی / ناصر نصیری

1397/6/19 ۰۸:۲۵

اردشیر محصص شاید از آن دست طراحانی بود که وجه بارز آثارش «خط» بود؛ خط‌هایی که هرگز برای شیک بودن تلاشی نمی‌کردند و هم‌مسیر با موضوع تلخی که لباسی از طنز می‌پوشید، زبانی گزنده و هشدار دهنده به کارهای او می‌دادند.

اردشیر محصص اگر بود، هشتاد ساله می‌شد 

اردشیر محصص شاید از آن دست طراحانی بود که وجه بارز آثارش «خط» بود؛ خط‌هایی که هرگز برای شیک بودن تلاشی نمی‌کردند و هم‌مسیر با موضوع تلخی که لباسی از طنز می‌پوشید، زبانی گزنده و هشدار دهنده به کارهای او می‌دادند.

این ویژگی بارز خانواده محصص‌ها بود که در جهانی متفاوت با پیرامون خود زندگی می‌کردند. اردشیر محصص از آن دست تصویرسازها بود که پیام و محتوای اثرش در انطباقی کامل با فرم و زبان بصری طراحی‌هایش قرار داشت. از نخستین کارهایش در مجله توفیق تا روزنامه کیهان دهه پنجاه و حتی وقتی برای همیشه ایران را ترک کرد و ساکن نیویورک شد. خط در ماهیت ذاتی خود تعریف‌کننده دقیق حرکت است، اردشیر محصص با دریافت هوشمندانه و استفاده صحیح از پتانسیل خط توانسته بود تمامی بی‌قراری‌ها و عدم سکون ذهنش را به تصویر بکشد و گزارشگر بی‌بدیل لحظه‌ها و رویکرد‌های تلخ اجتماعی و فردی باشد. چنانکه خودش می‌گفت: «من همواره خودم را طراحی کرده‌ام.» مگر هنرمندی می‌تواند غیر از خودش را بیان کند و اثرش از معبرهای روزگار خویش فراتر رود، چنانکه در پی یافتن زبانی مشترک با مردم جهان همه دنیا را ورق می‌زد و از آثار و نحوه برخورد هنرمندان فرانسوی و امریکایی می‌آموخت و البته تأثیر متقابل بسیاری هم بر آثار هنرمندان جهان بعد از خود می‌گذاشت. اردشیر محصص در شیوه اجرا و همینطور طعم نگاهش به جهان بسیار منحصر به فرد بود و تقریباً می‌توان گفت کسی نتوانست به سیاق او رفتار کند، تصویرسازی‌هایی اصیل، تلخ، گیرا و مؤثر. حتی در مطالعه آثار هنرمندان بزرگ نقاشی جهان همواره پی نکاتی می‌گشت که طنز در آنها عنصری غالب بود مثل آثار شاگال و توپور. بعدها با تعمق بخشیدن به فرم‌های بصری آثارش سطوح و حجم را نیز به آثارش اضافه کرد و تصویرگری شد که آثارش از حیطه عملکرد ژورنالیستی عبور کرد و فرازمانی شد و در موزه‌ها جای گرفت. اردشیر محصص در نوع ترکیب‌بندی‌ها و استفاده از فرم بصری خط و رفتاری که در ساخت و پرداخت حجم و فرم داشت از نگاه پیشینیان ایران و موتیف‌های ایرانی هم بهره برده است و ذائقه ایرانی در آثارش ریشه دوانده است و این نگاه ایرانی بسیار حساب شده، دقیق و هنرمندانه به کار گرفته شده و از سویی سبب شده است در تصویرسازی مدرن جهان جایگاه ممتاز و ویژه‌ای را از آن خود کند. اردشیر محصص از پایه گذاران طراحی مدرن و طنز تلخ در ایران است. اردشیر محصص به معنای واقعی هر آنچه می‌نمود بود، هنرمندی که با تکیه بر توان خط و جهان خودش از مرزها عبور کرد و جهانی شد که جهان را در خود به نقد کشید.

منبع: روزنامه ایران