عالِم جویای معرفت

1397/4/26 ۱۰:۵۶

در چهلمین روز فقدان دکتر احمد احمدی کوشیدیم تا دغدغه‌های علمی و معرفتی ایشان را در گفت‌وگو با دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، به بحث گذاریم. دکتر غلامی از نخستین فارغ‌التحصیلان دانشگاه تربیت مدرس است و در زمانی که مرحوم احمدی مدیریت این دانشگاه را برعهده داشت، دانشجوی این دانشگاه بود و از نزدیک تلاش‌های این استاد فرزانه در فضای دانشگاهی را شاهد بوده است.

گفت‌و‌گو با دکتر منصور غلامی (وزیر علوم، تحقیقات و فناوری)

مهدیه سادات محسنی‌فر: در چهلمین روز فقدان دکتر احمد احمدی کوشیدیم تا دغدغه‌های علمی و معرفتی ایشان را در گفت‌وگو با دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، به بحث گذاریم. دکتر غلامی از نخستین فارغ‌التحصیلان دانشگاه تربیت مدرس است و در زمانی که مرحوم احمدی مدیریت این دانشگاه را برعهده داشت، دانشجوی این دانشگاه بود و از نزدیک تلاش‌های این استاد فرزانه در فضای دانشگاهی را شاهد بوده است. از سوی دیگر، دکتر غلامی در سال‌های اخیر به واسطه انتشارات سمت که زیرمجموعه وزارت علوم است با دکتر احمدی در ارتباط   بودند. آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌وگوی روابط عمومی انتشارات سمت با دکتر غلامی است که به منظور انتشار در اختیار روزنامه ایران  قرار گرفته است.

******

   جناب دکتر غلامی، آشنایی شما با مرحوم دکتر احمد احمدی به چه زمانی بازمی‌گردد؟

سابقه شناخت من از آن مرحوم به سال 1362 برمی‌گردد که تحصیلات دوره کارشناسی ارشد خودم را در دانشگاه تربیت مدرس (مدرسه تربیت مدرس در آن زمان) شروع کردم و جزو نخستین گروه دانشجویان این دانشگاه بودم. ایشان در آن زمان از استادان دروس علوم‌انسانی و نیز از حامیان اصلی راه‌اندازی و فعالیت این دانشگاه بودند. آن مرحوم خلأهای محیط‌‌های دانشگاهی از باب فرهنگ اسلامی را خوب می‌شناخت و این دانشگاه هم به منظور تأمین هیأت علمی مورد نیاز دانشگاه‌های کشور شکل گرفته بود. از همان روزهای اول شکل‌گیری دانشگاه تربیت مدرس، حساسیت ایشان به تربیت استادان دانشگاه، بسیار مشهود بود.

از طرفی با توجه به اینکه با دکتر احمدی قرابت منطقه‌ای هم داشتیم، همواره مورد لطف ایشان قرار می‌گرفتم. بعدها در مراسم و مناسبت‌های مختلف، بخصوص زمانی که رئیس دانشگاه بودم، ایشان محبت می‌کردند و در جلسات، مباحث و مطالبی را از باب استادی، به شاگرد خود منتقل می‌کردند.

   شما از سال 1396 به عنوان وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، با مرحوم دکتر احمدی ارتباط کاری مستقیم داشتید. به اعتقاد شما، مهمترین دغدغه علمی ایشان چه بود؟

دکتر احمدی در درجه نخست دغدغه دینی و تربیت اسلامی را در جامعه داشتند. نگاه ایشان به انسان و طبعاً تربیت جوانان، شخصیت مبتنی بر آموزه‌های اسلام بود و با توجه به دانش و توانمندی‌های علمی خود در حوزه‌های علوم انسانی، بسط و تعمیق علوم‌انسانی با تکیه بر اصول و معارف دینی را یکی از اصلی‌ترین ضرورت‌های توفیق در این راه می‌دانستند. دکتر احمدی معتقد بود که ما هیچ‌وقت نباید در برابر هیچ نقطه از جهان خودباختگی علمی و فرهنگی داشته باشیم؛ چون ما حرف برای گفتن داریم. باور داشت که دانشجویان ما باید خودباوری و اعتمادبه‌نفس قوی داشته باشند و ایجاد تقویت خودباوری و اعتماد به نفس در دانشگاه‌ها، وظیفه استادان در هر رشته‌ای - بویژه در مباحث نظری و علوم انسانی- است. متأسفانه شاهدیم که برخی همکاران ما کمتر به این مهم توجه می‌کنند.

ایشان به ضعف اخلاق حساس بود و مقید بود که افراد- بخصوص کسانی که به عنوان اشخاص برآمده از انقلاب و نظام اسلامی هستند- اول باید بجّد و دقیق، اخلاق را رعایت کنند. این حساسیت را در تربیت دانشجویان نسل جدید نیز با ورود به بخش تدوین منابع کتب درسی در سازمان مطالعه و تدوین (سمت) پیگیری کرد. وقتی امکان حضور و تماس مستقیم نباشد، یکی از روش‌های بسیار خوب و موفق و اثرگذار، همین تولید منابع درسی است که به دانشجویان انتقال مطلب می‌کند و اندیشه‌ها و دانش‌هایی را که در محیط‌های دانشگاهی به دست می‌آورند  سازماندهی می‌کند.

   به عنوان یک چهره دانشگاهی، نظر شما درباره نقش استاد احمد احمدی در توسعه و ارتقای آموزش عالی بویژه در حوزه علوم‌انسانی، چیست و چه اندازه اقدام‌های وی را در این راستا مؤثر می‌دانید؟

دکتر احمدی بخش مهمی از عمر پربرکت خود را در راه شناساندن و تدوین منابع اصیل علوم‌انسانی و عرضه این گنجینه پربها که حاصل اندیشه‌های عمیق علما و دانشمندان اسلامی و ایرانی بود، صرف کردند. راه‌اندازی و اداره سازمان مطالعه و تدوین «سمت»، کاری مهم و یادگاری ماندگار از این تلاش و کوشش است. «سمت» از باقیات الصالحات ایشان و در راستای ترویج و پویایی علم کشور است. کمّیت و کیفیت کتاب‌های علمی منتشر شده در این سازمان موجب بالندگی و رشد نشر آثار علمی در کشور شد. ما هرچقدر از این آدم‌ها داشته باشیم، کم است. هرکدام از این گنجینه‌های علم و دانش که از دست می‌رود، آن حدیث معروف پیامبر اکرم(ص) که می‌فرماید «اذا مات العالم الفقیه ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء» (وقتی عالمی فقیه فوت کند، در اسلام رخنه و حفره‌ای ایجاد می‌شود که هیچ‌چیزی نمی‌تواند جای آن را پر کند) برای استادان بزرگ ما مصداق دارد و ایشان هم یکی از افراد عالم دانشمندی بود که رفتنش به راستی برای ما ضایعه‌ای بود.

باید بتوانیم این الگوها را بین نسل جوان، جامعه علمی و استادانمان زنده نگه داریم و به عنوان نمونه‌هایی که لازم است از آنها تأسی شود، به جامعه بشناسانیم. تذکرهایی که با رفتن آدم‌های تأثیرگذار برای ما ایجاد می‌شود، این است که تا زنده هستند و حضور دارند، قدرشان را بدانیم و آنها را به نسل جوان به عنوان الگو توصیه کنیم. آثاری نیز که از ایشان بر جای مانده است، می‌تواند باقیات صالحاتی باشد برای استفاده همه علاقه‌مندان.

   دکتر احمدی مؤسس سازمان مطالعه و تدوین (سمت) بودند و بیش از سه دهه مدیریت آن را بر عهده داشتند. نظرتان درباره تأثیرگذاری این میراث ماندگار دکتر احمدی بر جامعه دانشگاهی، بویژه در حوزه علوم‌انسانی، چیست؟

سازماندهی و تلاش در استمرار فعالیت «سمت»، آثار پربرکتی در تدوین و نشر معارف دینی و علوم انسانی منبعث از علوم و معارف ناب اسلامی و در دسترس قرار دادن آن برای دانشجویان جوان کشور داشت. در زمانی که منابع درسی مورد نیاز، بسیار کم و دور از دسترس بود و نیز منابع موجود مناسب تدریس و ارائه در دوره‌های دانشگاهی نبود، این حرکت انقلابی ماندگار، نقش کلیدی و اساسی در تربیت نیروی انسانی دانشگاهی متدین و مؤمن به اسلام و انقلاب داشت.

دکتر احمدی در «سمت» وقت زیادی صرف می‌کرد و هر وقت با ایشان صحبت می‌کردم، می‌گفت هنوز در «سمت» هستم. آنجا را به عنوان محلی مقدس می‌دانست و ترجیح می‌داد اگر وقت داشت، آنجا صرف کند. همیشه با حساسیت زیاد ادامه کار «سمت» و برنامه‌هایی را که برای توسعه آن داشت  مطرح می‌کرد و این نشان می‌داد که برای آینده این سازمان برنامه‌هایی داشت و به آن با این دیدگاه که «سمت» صرفاً سازمانی است که شکل گرفته و در فعالیت خود موفق بوده، نگاه نمی‌کرد و برای آن آینده‌ای طولانی و مأموریت ویژه در نظر داشت.

سازمان «سمت» یک اثر جدی و قوی در محیط‌های دانشگاهی به جای گذاشت؛ بخصوص در دهه‌های 60 و 70 که با توسعه مراکز دانشگاهی و افزایش جمعیت دانشجویی مواجه بودیم. طبعاً این اثر جاری است و می‌تواند در فضای فعلی و آینده هم با رویکردها و نگاه جدید متناسب با شرایط زمان و تحولات و...، تأثیر داشته باشد. «سمت» مجموعه پربرکتی است و مسئولان آن ان‌شاءالله در حفظ و ارتقای جایگاه تأثیرگذار این سازمان تلاش می‌کنند و ما هم در خدمت خواهیم بود.

منبع: روزنامه ایران