سلیمانی: سیمین دانشور امور تاریخی و سیاسی را وارد ادبیات زنانه کرده است

1397/2/19 ۱۰:۵۷

نشست رونمایی از ترجمه ایتالیایی «سووشون» نوشته سیمین دانشور سه‌شنبه (18 اردیبهشت‌ماه) با حضور نماینده ناشر ایتالیایی، سفیر ایتالیا در ایران، بلقیس سلیمانی‌، امیرمسعود شهرام‌نیا، قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران و علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.

مائده مرتضوي: نشست رونمایی از ترجمه ایتالیایی «سووشون» نوشته سیمین دانشور سه‌شنبه (18 اردیبهشت‌ماه) با حضور نماینده ناشر ایتالیایی، سفیر ایتالیا در ایران، بلقیس سلیمانی‌، امیرمسعود شهرام‌نیا، قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران و علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.

در ابتدای نشست تتزیانا بوچیکو، نماینده ناشر ایتالیایی گفت: خرسندم که کتاب مهمی را معرفی می‌کنم. در این چند روز که تهران بودم از خانه سیمین هم دیدار کردم و عناصر زیادی در همذات‌پنداری با خودم در آن یافتم. سیمین یک زن از جنوب ایران است و می‌توان این را به خوبی در «سووشون» احساس کرد. در ایتالیا شناخت خوبی از ادبیات قدیم ایران وجود دارد. خیام و شاهنامه فردوسی از قدیم هم در ایتالیا خواننده داشته‌اند و همین‌طور آثار نویسندگان جوان ایرانی نیز امروز در ایتالیا منتشر می‌شود اما بین آثار کلاسیک ایران و آثار معاصر فاصله‌ای است که باید پر شود و این فاصله باید با اشخاصی مانند سیمین دانشور پر شود. سیمین دانشور زن فرهیخته‌ای است که ما را با زبان و دنیای دیگری آشنا کرده است. نکته‌ای که به آن اشاره می‌کنم این است که سیمین دانشور زن سرسختی بوده است. عقاید ساختارشکنانه در این زن مشهود است. دانشور زنی است که در حفظ زنانگی‌اش هم موفق است.

سپس بلقیس سلیمانی نویسنده و محقق، درباره شخصیت دانشور و دلایلی که باعث می‌شود او را به‌عنوان یکی از بهترین نویسندگان زن ایرانی دانست صحبت کرد. وی گفت: سخن گفتن از دانشور سهل و ممتنع است. سهل از این جهت که فراوان از او سخن رفته است و ممتنع بودن آن به روابط شخصی من و سیمین دانشور بازمی‌گردد. سال‌ها قبل من نقدی بر رمان «ساربان سرگردان» نوشتم و نقاط ضعف داستان را شرح دادم. سیمین دانشور از من بسیار ناراحت شد با این حال خودم را یکی از شاگردان دانشور می‌دانم و سیمین دانشور یکی از بزرگ‌ترین نویسندگان زن ایرانی از نظر من است. اگر 3 تا رمان بزرگ ایرانی را بخواهیم نام ببریم یکی از آنها «سووشون» است سه انتخاب خود من «بوف کور»، «شازده احتجاب» و «سووشون» هستند. با وجود سال‌هایی

بوچیکو: بین آثار کلاسیک ایران و آثار معاصر فاصله‌ای است که باید پر شود و این فاصله باید با اشخاصی مانند سیمین دانشور پر شود.

که از انتشار «سووشون» می‌گذرد هنوز بهترین اثر نویسندگان زن ایران است. رکورد فروش دانشور گرچه با کارهای زویا پیرزاد و رمان «بامداد خمار» شکسته شد اما خارج از جاده «سووشون» کسی قدم برنداشته است. بسیارند نویسندگانی که پیشکسوت هستند اما بهترین نیستند. هردوی اینها بودن مشکل است و دانشور هر دوی اینهاست. مثلا جمال‌زاده نویسنده پیشکسوتی است که بهترین نیست.

وی افزود: سیمین دانشور نویسنده بزرگی است چون آثارش یک دوره تاریخی را داوری می‌کند؛ دوره اشغال ایران توسط قوای متفقین در جنگ جهانی دوم. جابجایی قدرت، آنارشیسم حاکم بر دستگاه حکومتی سیاسی و ناامنی‌های ایجاد شده در ایران از مسائلی است که در این رمان مطرح می‌شود. به همین دلایل این اثر نماینده‌ این دوران است. خواندن سووشون به مثابه آئینه‌ای است روبه‌روی یک دوره تاریخی. «سووشون» در عین‌حال یک اثر صرفا واقع‌نما نیست و اثری در ژانر رمان است و تخیل نیز در آن وجود دارد. «جزیره سرگردانی» هم به همین صورت است البته باید بگویم با جلد دوم آن مشکل داشتم هیچ اثری مانند «سووشون» دوران مبارزه مردم ایران به‌خصوص مبارزینی که گرایشات چپ و همچنین مبارزان با گرایشات اسلامی را نشان نمی‌دهد و نمایندگی نمی‌کند.

نویسنده «شب طاهره» در ادامه دلایل خود را برای بزرگ‌بودن سیمین دانشور اینگونه ذکر کرد: سیمین دانشور نویسنده بزرگی است به این دلیل که برای اولین بار توانست نگاه زنانه را وارد تاریخ ادبیات ایران کند. تا ما با یک نگاه زنانه تاریخ و سیاست را بنگریم. در «سووشون» نویسنده پشت سر زری حرکت می‌کند. نویسنده زری را وادار می‌کند تا وارد کوچه و بازار شود وارد دیوانه‌خانه شود و اوضاع بلبشویی که مردم درگیرش هستند را از دید زری توضیف می‌کند. سابق بر این نویسندگانی بودند که از زنان می‌نوشتند. دوره پیش از دانشور دوره افشاگری و مردستیزی است. اما دانشور امر تاریخی و سیاسی را وارد ادبیات زنانه کرده و تا به امروز هیچ زنی به این صورت به ادبیات ورود نکرده است. نویسندگان، زن را بیشتر با دایره کوچک اطرافیانش نشان می‌دهند اولین بار این دانشور است که زن را به حوزه تاریخ و سیاست می‌آورد و در کوچه و بازار می‌گرداند. زن‌های ما تا به‌حال ـ به‌جز کارهای غزاله علیزاده ـ فراتر از حصار روابط خانوادگی نرفته‌اند. در روزگار جدید سیاست، تاریخ و اجتماع حتی زن ایزوله گوشه‌نشین را مورد هجوم قرار می‌دهد. بنابراین زن چاره‌ای ندارد جز اینکه خودش روبه‌روی این حوادث بایستد و به دل حوادثی برود که مردان رقم زده‌اند. امر اجتماعی بر زن تاثیر می‌گذارد و زن با این امر روبه‌رو می‌شود.

سلیمانی درباره برخی نگاه‌های فمنیستی

سلیمانی:سیمین دانشور نویسنده بزرگی است به این دلیل که برای اولین بار توانست نگاه زنانه را وارد تاریخ ادبیات ایران کند. تا ما با یک نگاه زنانه تاریخ و سیاست را بنگریم.

که به اثر «سووشون» شده است توضیح داد: کسانی که از زاویه دید فمنیستی به «سووشون» نگاه کرده‌اند می‌گویند دانشور یک راه مردانه را برای مبارزه پیش پای زری می‌گذارد اما دانشور در «سووشون» برابرخواهی کرده است. به همین دلیل راهی که یوسف رفته را خودش ادامه می‌دهد این گام دوم است و گام سوم هم گام خویستن‌یابی است که زنان نویسنده ما در این گام هستند. زنان ما به‌دنبال خودیابی‌اند. می‌خواهند بدانند که جایگاهشان در تاریخ، اسطوره‌ها و اجتماع کجاست. و این خودیابی همان کاری است که تمام نویسندگان زن جهان در پاسخ به سئوال ؟«من کیستم؟» انجام می‌دهند.

نویسنده «سگ‌سالی» افزود: دانشور زنی است مطلع و آگاه بر دو چیز. یکی برگونه بیانی رمان. دانشور ژانر رمان را می‌شناسد و به طور غریزی به دنبال آن نرفته است. او این رمان فوق‌العاده تکنیکال را در دهه 40 نوشته است نه در دهه‌ای که انواع و اقسام کتاب‌های شرح داستان‌نویسی و آموزش‌های تکنیک‌ها در بازار وجود دارد. دوم اینکه دانشور به زبان فارسی تسلط کاملی دارد و همچنین لایه‌های متفاوت اجتماع را می‌شناسد. او زبان مردم کوچه و بازار را بلد است.

در میانه نشست سفیر دولت ایتالیا در ایران هم به مراسم آمد و سپس نشست با  بخش دوم سخنرانی بلقیس سلیمانی ادامه یافت، سلیمانی ادامه داد: زندگی یوسف به زندگی یحیی تعمیددهنده، سیاوش در اساطیر ایران و امام‌حسین در تشیع اشاره دارد. و کتاب را غنی و سرشار کرده است. این رمان شما را به تفکر وامی‌دارد. همچنین میزان ضرب‌المثل‌ها و کنایات بر این اغنا می‌افزاید و همین‌هاست که اثر را پربار و غنی می‌‌کند نه صرفا قصه.

نویسنده «بازی آخر بانو» درباره زاویه دید و روایت رمان عنوان کرد: دانشور در این رمان از تک‌گویی درونی استفاده می‌کند. استفاده از این در زاویه دید دانای کل کاری بسیار مشکل است و با توجه به دلایلی که گفتم نتیجه می‌گیریم که سیمین دانشور نویسنده‌ای بی‌رقیب است.

سپس تتزیانا بوچیکو قسمتی از متن ایتالیایی «سووشون» را برای آشنایی حضار با آوای ایتالیایی خواند و مترجم همزمان متن فارسی آن را برای حضار خواند. بوچیکو اذعان کرد که از صحبت‌های بلقیس سلیمانی به‌وجد آمده است.

در انتهای نشست سفیر ایتالیا درباره این مراسم گفت: حضور نویسندگان این حوزه در این نشست‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. رمان تصویرسازی می‌کند و وقایعی را به تصویر می‌کشد که نوعی همذات‌پنداری با مخاطب انجام می‌دهد به همین سبب ترجمه این کتاب را کاری ارزشمند می‌داند و این رویداد یکی از وقایع مهمی بود که حضور ایتالیا در سی‌ویکمین دوره نمایشگاه کتاب تهران را رقم زد.

در انتهای نشست بوچیکو عنوان کرد: روابط دو کشور در قدیم با هم بسیار نزدیک بوده و این دریچه‌ای است برای همکاری‌های آینده.

سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.

منبع: ایبنا