خیام: شاعر لحظه های برق آسای حضور / داریوش شایگان

1397/1/18 ۱۵:۱۹

خیام نه عارف به معنای متعارف کلمه است (گیرم بسیاری از اهل تصوف او را از خود می دانند)، و نه فیلسوفی مشایی ست، نه فقیه است و نه شاعر عهد خود – چرا که شخصیت شاعر او به دقت تمام زیر ظاهر دانشمندش پنهان بود و نخستین اشاره به چند رباعی او بیش از یکصد سال پس از مرگش کشف شد. با این حال می دانیم که این انسان بی بدیل، ریاضی دانی برجسته و منجمی پرآوازه بود که تقویم خورشیدی را اصلاح کرد و در اکثر علوم دوران خود استادی مسلم بود.

 مترجم: نازی عظیما

خیام نه عارف به معنای متعارف کلمه است (گیرم بسیاری از اهل تصوف او را از خود می دانند)، و نه فیلسوفی مشایی ست، نه فقیه است و نه شاعر عهد خود – چرا که شخصیت شاعر او به دقت تمام زیر ظاهر دانشمندش پنهان بود و نخستین اشاره به چند رباعی او بیش از یکصد سال پس از مرگش کشف شد. با این حال می دانیم که این انسان بی بدیل، ریاضی دانی برجسته و منجمی پرآوازه بود که تقویم خورشیدی را اصلاح کرد و در اکثر علوم دوران خود استادی مسلم بود. خیام را مردی منزوی، کم گو تا حد کج خلقی، و دیرجوش توصیف کرده اند. گوشه گیر مشهوری که رباعیات دیر یافته اش که عده ای را به وجد می آورد و گروهی را به تکفیرش وا می دارد، سرمشقی می شود برای خیل مقلدان گمنامی که حجم رباعیات منتسب به او را به طرزی اغراق آمیز گسترش داده اند....

بخارا، مرداد و شهریور 1387 شماره 66

دریافت مقاله

منبع: پرتال جامع علوم انسانی