مروری بر دیدگاه‌های مختلف درباره تدوین قرآن

1396/4/28 ۰۹:۱۷

کتاب «درآمدی بر قرآن‌پژوهی نظام‌مند؛ با رویکرد اندیشیدن از مرکز» با شواهد روشن سعی در اثبات این موضوع دارد که نظم کنونی قرآن چه در گزینش و چینش کلمات و چه در ترتیب آیه‌ها و تنظیم سوره‌ها، مستند به وحی الهی و زیرنظر پیامبر (ص) سامان داده شده است.

 


 
کتاب «درآمدی بر قرآن‌پژوهی نظام‌مند؛ با رویکرد اندیشیدن از مرکز» با شواهد روشن سعی در اثبات این موضوع دارد که نظم کنونی قرآن چه در گزینش و چینش کلمات و چه در ترتیب آیه‌ها و تنظیم سوره‌ها، مستند به وحی الهی و زیرنظر پیامبر (ص) سامان داده شده است.

 رویکردهای گوناگونی در «قرآن‌پژوهی» از سوی اندیشمندان علوم قرآنی ارائه شده که حاصل آن رویکردها، بستری برای پراکندگی آراء نسبت به تلقی از قرآن کریم و فهم آن شده است. «قرآن‌پژوهی با رویکرد نظام‌مند» و «نگاه از مرکز به پیرامون» این امتیاز را دارد که قرآن کریم به‌صورت یک واحد منسجم، نظام‌دار و با اجزای به‌هم پیوسته مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این پیوستگی و ارتباط در قرآن‌پژوهی نظام‌مند در خارج از حیطه تلاش بشری، مفهوم درست خود را بازمی‌یابد.
 
سید طالب زکی، هدف از تالیف «درآمدی بر قرآن‌پژوهی نظام‌مند؛ با رویکرد اندیشیدن از مرکز» را ارائه تصویر و ذهنیتی صاف و روشن از این مائده الهی که ضامن سعادت در دنیا و آخرت است، بیان کرده و سعی کرده با دلایل و شواهد روشن اثبات کند که نظم کنونی قرآن چه در گزینش و چینش کلمات به‌صورت آیات و چه در ترتیب آیه‌ها در ضمن سوره‌ها و چه تنظیم سوره‌ها در قالب مصحف، مستند به وحی الهی و در زمان رسالت پیامبر (ص) و زیرنظر آن حضرت، کامل و سامان داده شده است.
 
این اثر در قالب 6 فصل با عنوان‌های «کلیات و مفاهیم»، «اعجاز قرآن»، «وحیانیت الفاظ قرآن»، «محورهای تدوین قرآن»، «دیدگاه‌ها درباره تدوین قرآن» و «ادله دیدگاه‌ها» تنظیم شده است.
 
در فصل دوم از «تحریف‌ناپذیری» به‌عنوان یکی از دلایل اعجاز قرآن کریم نام برده شده که درباره آن در صفحه 82 می‌خوانیم: «یکی دیگر از ادله اعجاز قرآن کریم، تحریف‌ناپذیری آن است. کتاب‌های آسمانی که پیش از قرآن، نازل شده بود، همه دچار تحریف و گرفتار دستبرد شدند، ولی قرآن کریم که برای خاتم انبیاء محمد مصطفی (ص) نازل شد، کتابی است که برای همه زمان‌ها و مکان‌ها و برای هدایت همه انسان‌ها است. طبعا چنین کتابی باید از دستبرد شیاطین در امان باشد و دچار تحریف و دگرگونی نشود. خداوند امر نگهداری و عدم تحریف قرآن را خود به عهده گرفته، می‌فرماید: «ما قرآن را نازل کردیم و ما به‌طور قطع نگهدار آنیم»... این ادعای قرآن، اکنون تجربه‌ای پانزده قرنه را پشت‌سر نهاده و نشان داده است که تلاش‌های دشمنان، در این زمینه ناکام مانده و حسرت افزودن یا کاستن حتی یک کلمه از قرآن، بر دل آنها مانده است و از اینکه در آینده نیز بتوانند از عهده آن برآیند، به‌طور کامل مأیوس و ناامید گشته‌اند!».
 
همچنین در فصل پنجم و در صفحه 156 کتاب درباره «وحیانی بودن ترتیب سوره‌ها» آمده است: «عده زیادی از دانشمندان گذشته و حال بر این عقیده‌اند که ترتیب و تنظیم سوره‌های قرآن همچون آیات آن توفیقی و به دستور خدا و پیامبر می‌باشد و ترتیب کنونی قرآن همان چیزی است که در زمان حیات پیامبر وجود داشته است. یعنی قرآن دارای 114 سوره است که هر سوره متشکل از واحدهای کوچکی بنام آیه و هر آیه نیز از کلمات تشکیل شده که حجم آنها متفاوت است و کوچک و بزرگ دارند که از یک کلمه «مدهامتان» گرفته تا به یک صفحه (آیه دین 282 بقره) نیز می‌رسند. تعداد آیات نیز در سوره متفاوت است از سوره سه آیه‌ای تا 286 آیه‌ای در تغییر است. ترتیب سوره‌ها بدین‌گونه است که غیر از فاتحة‌الکتاب که شروع قرآن است، از بزرگترین سوره شروع شده و هرچه رو به پایان برویم،‌ به‌صورت تقریبی از حجم آیات کاسته شده و کوچکتر می‌شود تا برسد به سوره ناس که ختم قرآن است.»
 
نخستین چاپ کتاب «درآمدی بر قرآن‌پژوهی نظام‌مند؛ با رویکرد اندیشیدن از مرکز» در 230 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 10 هزار تومان از سوی انتشارات محبین روانه بازار نشر شده است.

منبع: ایبنا