بررسی تأثیر تفکرات شیعی در کاربست نقش اژدها در آثار هنری ایران

1396/4/3 ۱۱:۱۵

آموزه‌های قرآنی و روایات و احادیث آل‌الله، که شامل خلقت جهان هستی و موجودات، یگانگی‌خدا، اعتقاد به بهشت و دوزخ و برشماری صفات نکوهیده است، مبانی تفکر هنرمند شیعی را تشکیل می‌دهد.

راضیه نایب زاده - صمد سامانیان

آموزه‌های قرآنی و روایات و احادیث آل‌الله، که شامل خلقت جهان هستی و موجودات، یگانگی‌خدا، اعتقاد به بهشت و دوزخ و برشماری صفات نکوهیده است، مبانی تفکر هنرمند شیعی را تشکیل می‌دهد. اژدها، که هم در آیات قرآن دیده می‌شود و هم در کلام آل الله، بیشتردر چهرۀ موجودی دوزخی ظاهر می‌شود. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر تفکرات شیعی برخلق آثار هنری ایران با نقش اژدهاست. در واقع بررسی این موارد همه در جهت پاسخگویی به این سؤال است که چرا هنرمند ایرانی این پندارنگارۀ شر را در آثار هنری خود حتی در بناهای مذهبی و آرامگاه به کاربرد‌ه ‌است. این پژوهش، که مبتنی بر روش مطالعۀ توصیفی-تحلیلی است و داده‌های آن از مطالعات کتابخانه‌ای و پژوهش‌های میدانی حاصل شده‌است، نشان می‌دهد که هنرمند ایرانی منبع الهام روشنی بر اساس قرآن و روایات آل‌الله برای ترسیم اژدها داشته است. هنر اسلامی و خاصه هنرشیعی تمام باورها و معتقدات مذهبی است که در جان و زبان هنرمند جاری است و بروز و ظهور آن خلق اثری می‌شود که گواه همین مدعاست. از آن روی که هنرمند ایرانی متعهد به اصول مذهبی هنر خود را عرصه‌ای برای بازگو کردن باورهای خود می‌داند، این اندیشه‌های دینی را در آن مجسم می‌کند. هنرمند نیز آگاه به مفهوم خیر و شر است، هرچند هنرمند مفاهیم دیگری را که خاص فرهنگ، اساطیر و عرفان ایرانی است به جهت ایرانی بودنش نیز بیان می‌کند.

فصلنامه نگره، شماره40، زمستان 95

دریافت مقاله

منبع: بساتین