اصطلاحات فنّ موسیقی در اشعار مانوی /محسن میرزایی

1396/3/30 ۰۹:۲۰

در بررسی قطعات منظوم متون مانوی، پیوسته باید این نکته را در نظر داشت که قطعۀ پیش رو عموماً کلامِ آواز یا تصنیف بوده است. از این رو، در تحلیل هریک از اشعار، علاوه بر سعی در درک معانی شعری و وقوف بر اصطلاحات آن فن، باید اصطلاحات تخصصی فنّ موسیقی را هم جست‌وجو کرد؛ زیرا به اقتضای قالب و کاربرد متن، کلمات و عباراتی، نه در معنی غالب، بلکه در معانی ثانوی یا تخصصی خود به کار رفته است

در بررسی قطعات منظوم متون مانوی، پیوسته باید این نکته را در نظر داشت که قطعۀ پیش رو عموماً کلامِ آواز یا تصنیف بوده است.

از این رو، در تحلیل هریک از اشعار، علاوه بر سعی در درک معانی شعری و وقوف بر اصطلاحات آن فن، باید اصطلاحات تخصصی فنّ موسیقی را هم جست‌وجو کرد؛ زیرا به اقتضای قالب و کاربرد متن، کلمات و عباراتی، نه در معنی غالب، بلکه در معانی ثانوی یا تخصصی خود به کار رفته است. از این رو، شناخت این‏گونه اصطلاحات و دقت در معانی ثانوی آنها، کلید و گره‌گشای ابهام کلام است ــ یا لااقل پژوهشگر را به ذهنیت سراینده نزدیک‌تر خواهد کرد. در تحلیل این اشعار، عموماً کلمات و عبارات، به‏ناچار و به دلیل فقدان شواهد متقن، تحت‌اللفظ ترجمه شده و گاه برای حصول معنی، حتی نحو کلام نیز دست‏کاری شده است. با این حال، قطعۀ مورد نظر همچنان نامفهوم و معـطل، و علامت‌های سؤال و ستاره‏هایی که محقق به‏کار برده همچنان باقی است. مؤلف در این مقاله سعی دارد، تا حد امکان، با توجه به معانی اصطلاحی یا ثانوی کلماتِ به‏کار‏رفته در اشعار پهلوی اشکانی و فارسی میانۀ مانوی، نکاتی را متذکر شود و ابهاماتی را برطرف سازد. 

زبان و گویش های ایرانی (دورۀ جدید، شمارۀ ششم، شهریور ۱۳۹۵)

دریافت مقاله