1395/3/17 ۱۱:۳۷
بحث درباره آموزه‌ها و نظریات شارل لویی دو مونتسکیو، متفکر سیاسی برجسته فرانسوی در عصر روشنگری، هنوز هم، گرم و تازه است؛ مباحثی که در قالب آثار نوشتاری به حوزه اندیشه _ به‌ویژه اندیشه سیاسی _ راه می‌یابند. در ادامه معرفی کوتاهی از سه کتاب نسبتا جدید و مهمی که پژوهشگران حوزه اندیشه پیرامون مونتسکیو و نظریات او منتشر کرده‌اند، می‌خوانید.
امین محمدی‌زاد: بحث درباره آموزه‌ها و نظریات شارل لویی دو مونتسکیو، متفکر سیاسی برجسته فرانسوی در عصر روشنگری، هنوز هم، گرم و تازه است؛ مباحثی که در قالب آثار نوشتاری به حوزه اندیشه _ به‌ویژه اندیشه سیاسی _ راه می‌یابند. در ادامه معرفی کوتاهی از سه کتاب نسبتا جدید و مهمی که پژوهشگران حوزه اندیشه پیرامون مونتسکیو و نظریات او منتشر کرده‌اند، می‌خوانید.
مونتسکیو و میراث او مونتسکیو به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اندیشمندان عصر روشنگری در نظر گرفته می‌شود. دو کتاب «روح‌القوانین» و «نامه‌های ایرانی» او از متون مورد توجه دانشجویان و دانشمندان علوم اجتماعی هستند. درحالی که بسیاری در تاریخ اندیشه سیاسی، مونتسکیو را با ایده تفکیک قوا همراه کرده‌اند، ربکا کینگستون پژوهشگران بین‌المللی پیشتاز را گرد هم آورده است تا برای نخستین‌بار بحث و عملکردی نظام‌مند درباره اهمیت ایده‌های مونتسکیو برای توسعه نظریه و نهادهای سیاسی غربی ارائه کنند. به‌طور خاص، «مونتسکیو و میراث او» تمرکز متعارف بر آموزه‌های نهادی مونتسکیو را با توجه به زمینه آداب و اخلاق تکمیل می‌کند. نویسندگان در این کتاب، تفسیری درباره میراث گسترده اندیشه مونتسکیو برای گذشته و عصر حاضر فراهم می‌کنند. فونا فورمن- بارزیلای از دانشگاه کالیفرنیا معتقد است که کینگستون گروهی از صداهای متنوع و مهم را که نماینده رشته‌ها و گرایش‌های متنوعی درباره مهم‌ترین اندیشمند سیاسی فرانسه در نیمه نخست قرن هجدهم هستند، گرد هم آورده است. این کتاب تاریخ روشنفکری و نظریه سیاسی را در کنار هم قرار داده و بر وجوه غیررسمی اجتماع سیاسی در اندیشه مونتسکیو متمرکز است. تاریخ‌نگاران اندیشه مدتی مدید درباره احساسات، آداب و رسوم در اندیشه اروپایی قرن هجدهم نوشته‌اند، اما این کتاب کار شگفت‌انگیزی انجام داده و این خط مهم را به اندیشه مونتسکیو با میراث پیچیده‌تر لیبرالی که به انگیختگی آن کمک می‌کند، متصل می‌کند.
مبانی الهیاتی مدرنیته لیبرال در روح‌القوانین مونتسکیو روح‌القوانین، اثر بزرگ، پیچیده و بسیار تاثیرگذار مونتسکیو، یکی از متون اصلی عصر روشنگری است که بنیان نظام‌های سیاسی لیبرال دموکراتیک را فراهم می‌کند. توماس پنگل در تحلیل نافذ خود استدلال می‌کند پروژه ذاتا دینی لیبرالیسم روشنگری، در روح‌القوانین بیش از هر کتاب دیگری مشخص می‌شود. پنگل در این مطالعه دقیق و کاوش‌گرانه نشان می‌دهد چگونه مونتسکیو معتقد بود خردگرایی به وسیله نفوذ نهادهای لیبرال و گسترش فرهنگ تجاری، امور انسانی را سکولار می‌کند. وی همزمان از دیدگاه‌های مونتسکیو درباره ریشه‌های انگیزه مذهبی بشریت و اعتماد او به اینکه امنیت سیاسی و اقتصادی مردم را کمتر به فدا کردن رفاه دنیوی خود برای امیدهای اخروی متمایل می‌کند، پرده بر‌می‌دارد. کتاب «مبانی الهیاتی مدرنیته لیبرال در روح‌القوانین مونتسکیو» که سال 2010 از سوی انتشارات دانشگاه شیکاگو منتشر شده است، با علاقه به جنبه‌های الهیاتی نظریه و عمل سیاسی هیچ نشانی از کاستی ندارد و کمکی به‌موقع و آموزنده برای یکی از کلیدی‌ترین دستاوردهای اندیشه روشنگری فراهم می‌کند.
آنارشی با تمایلی به نظم: مونتسکیو و بنیان‌های آزادی مدرن ولتر درباره کتاب روح‌القوانین مونتسکیو می‌گوید «همگان متقاعد شده‌اند که اینکه کتاب فاقد روش است، نه طرحی دارد و نه نظمی و پس از آن‌که کسی آن را می‌خواند، نمی‌داند که چه خوانده است». این احساسی است که تا امروز درمیان خوانندگان روح‌القوانین طنین‌انداز بوده است. به همین دلیل، کتاب «آنارشی با تمایلی به نظم: مونتسکیو و بنیان‌های آزادی مدرن» به دنبال آن است که منظور مونتسکیو را با قرار دادن اثر وی در زمینه تاریخی آن بازیابی کند. استفن باتلر در این کتاب با دریافت نشانه‌ها از اهداف و مضامین التقاطی، نشان می‌دهد چگونه مونتسکیو به دنبال هدایت بحثی غیرطبیعی است که هرچه دولت‌ها اولویت بیشتری برای حقوق مالکیت قائل شوند و تمایل خود را به گسترش‌یافتن مهار کنند، قوی‌تر می‌شوند، از این جهت است که مطلوب مخاطبان موردنظرش خواهد بود. این رویکرد تازه، اثر را در قالبی که برای نظریه‌پردازان سیاسی به اندازه تاریخ‌نگاران اندیشه آموزنده باشد، قرار می‌دهد.
منبع: فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید