آیین چهلمین روز درگذشت منوچهر ستوده برگزار شد

1395/3/5 ۰۸:۱۱

مراسم چهلمین روز درگذشت «منوچهر ستوده» عصر امروز (4 خرداد) با حضور مهدی محقق، احمد اقتداری، سید محمود دعایی، احمد مسجد جامعی، محمدتقی رهنمایی، علی دهباشی، سامان توفیق و علی امیری در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، علی دهباشی سردبیر مجله بخارا سخنان خودش را با یادداشت ایرج افشار در بزرگداشت مرحوم ستوده در سال‌های پیش آغاز کرد و گفت: ایرج افشار در یادداشتی نوشت: در 60 سالی که در خدمت ستوده بودم چند صفت او برجسته بود، یکی بیابانی و ساده بودن که به تعیّن و تجمل اعتقادی نداشت دیگری بی اعتنایی به فلک و افلاک است،‌ وی هیچ دبدبه‌ای نداشت.

*63 سال مرحوم ستوده را می‌شناختم

در ادامه مهدی محقق عنوان کرد:‌بنده نیز 63 سال مرحوم ستوده را می‌شناختم و با هم ارتباط دوستی داشتیم، در سال 1332 که بنده در دبیرستان البرز ادبیات عرب درس می‌دادم ستوده ادبیات انگلیسی تدریس می‌کرد. وی کتابچه‌ای در آن زمان نوشت که روش تدریس انگلیسی را آموزش می‌داد در سال 1340 که برای تدریس زبان فارسی به دانشگاه لندن دعوت شدم این کتاب راهنمای من برای تدریس بود.

وی در ادامه گفت:‌ ما در انجمن مفاخر فرهنگی 12 جلد از آثار مرحوم ستوده «از آستارا تا استرآباد» منتشر کردیم که این آثار نشان دهنده کنجکاوی ستوده از سلسله جبال البرز بود که وی با پای پیاده طی کرده بود.

محقق همچنین افزود:‌به تعبیر قرآن کریم که دستور به گردش و سیر و تفحص در سرزمین‌های دیگر را به مؤمنان می‌دهد مرحوم ستوده اهل گردشگری بود و علم سفرنامه نویسی در فرهنگ اسلامی را شیوع داد، وی سفرنامه ناصرخسرو تا سفرنامه عربی ابن بطوطه نشان از توجه وی به فرهنگ اسلامی و سیر و گردش در آفاق و انفس است. دانشمندان اسلامی هر جا که می‌رفتند کوشش می‌کردند نکات برجسته آن سفر را کشف و ضبط کنند.

وی با اشاره به اینکه ستوده از نادر دانشمندان ایرانی بود که به ورزش نیز علاقه داشت، یادآور شد: یک کتاب تاریخی که دانشگاه پرینستون از یک دانشمند مسلمان عرب چاپ کرد، نویسنده آن هم مورخ ، شکارچی و قهرمان بود که این نویسنده تأکید کرد یک جنبه من علم است که من آن را ضایع نمی کنم و جنبه دیگر شکارچی و قهرمان بودن است.

محقق، مرحوم ستوده را معلم بسیار خوبی به شمار آورد و گفت:‌ من و او در دبیرستان البرز یکدیگر را کشف کردیم و ادبیات فارسی و تاریخ ایران و اسلام علاقه مشترکمان بود. مرحوم ستوده بیشتر سفرهای خود را با ایرج افشار و استاد احمد اقتداری می‌رفت،این هر سه نفر به مکان‌های تاریخی و ورزش علاقه مند بودند که در بازگشت یکی از سفرهای تاریخی روزانه خود خدمت استاد فروزانفر رسیدند و مسیر سفر را توضیح دادند و استاد فروزانفر به شوخی گفتند که شما روی قاطر امامزاده داود را سفید کردید!

وی یکی دیگر از ویژگی‌هایش این بود که عضو دائرة‌المعارف اسلامی بود اما اتاقش در طبقه 5 بود و هیچگاه از آسانسور استفاده نمی‌کرد.

*افتخارم دست بوسی منوچهر ستوده است

حجت‌الاسلام سید محمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات طی سخنانی عنوان کرد: بنده برای نخستین بار منوچهر ستوده را در مراسم تجلیل از عباس سحاب، پدر علم جغرافیای ایران دیدم و توفیق یافتم که دست ایشان را ببوسم و گه گاهی از باستانی پاریزی از او می‌شنیدم.

وی ستوده را راهب خستگی ناپذیر ایران شناسی ما دانست و گفت:‌وی به همراه ایرج افشار از مفاخر ما است که نامشان چون نگینی در عرصه ایران شناسی می‌درخشد.

*3 خاطره اقتداری از ستوده

همچنین احمد اقتداری دوست دیرین منوچهر ستوده با بیان اینکه مرحوم ستوده،‌ مهربان یار ستوده خصال بود، افزود:‌وی مانند بهار بود که با بهار هم رفت. وی حقیقت بین و حقیقت طلب بود هرچند آنچه می‌دید را می‌گفت و به مصلحت کاری نداشت.

سپس محمدتقی رهنمایی استاد بازنشسته جغرافیا گفت:‌بنده سه خاطره جالب از دکتر ستوده دارم که نخستین خاطره‌ام به دوره ابتدایی تحصیل بنده برمی‌گردد زمانی که من در طالش زندگی می‌کردم و پدرم از معتمدین محلی بود که فرماندار و استاندارها به دیدن پدرم می‌آمدند یک روز مرد بلندبالایی را دیدم که به دیدن پدرم آمد و پدرم بسیار به او احترام گذاشت او برای تحقیق درباره فرهنگ و اماکن تاریخی گیلان آمده بود و از پدرم خواست که یک راهنما به او معرفی کند. احترامی که پدرم به مرحوم ستوده گذاشت نخستین مشوق بنده بود که راهی را انتخاب کنم که دکتر ستوده انتخاب کرده بود چرا که دیدم پدرم فارق از احترامات معمول مسئولان اداری به او احترام گذاشت.

وی در ادامه افزود: بنده در کنکور آن سال با رتبه نخست قبول شده و بورسیه آلمان شدم پس از پایان تحصیلم برای تحقیق به ایران آمدم و به بنده گفتند که دکتر منوچهر ستوده به موضوع تحقیقت مرتبط است و من هم بسیار خوشحال شدم که ایشان را یافتم اما متأسفانه بد زمانی به دیدار ایشان رفتم چرا که ایشان در حال گرفتن عسل بود و به سوالات من با بی حوصلگی جواب داد و مرا از سر خود باز کرد!

رهنمایی درباره خاطره سومش گفت: زمانی که برای انتخاب کاندیدای کتاب سال بنده و آقای ستوده داور شدیم آن سال کتاب «از آستارا تا استرآباد» نیز از زیر چاپ بیرون آمد و من پیشنهاد کردم که برای اینکه از زحمات دکتر ستوده قدردانی شود کتاب او به عنوان کتاب سال معرفی شود اما چون وی جزو هیئت داوران بود چنین امکانی نبود به همین دلیل پیشنهاد دادیم که ایشان استعفا دهند و پس از استعفا ، کتاب ایشان به عنوان کتاب سال انتخاب شد. دکتر ستوده از اساتیدی بود که به تاریخ و دانشگاه اعتبار بخشید.

*پیشنهاد مسجد جامعی برای تشکیل خانه موزه ستوده

در ادامه احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران عنوان کرد:‌یک نکته در روش کار دکتر ستوده برای من بسیار جالب است و آن این که برای شناخت یک زیست بوم باید با مشاهده مستقیم و گفت وگو با افراد محلی و دیدار از ابنیه تاریخی به شناخت بدون واسطه برسیم.

وی در ادامه افزود: روش ستوده تاریخ شفاهی مستند و ملموس بود که حتی یک یا دو گونه گیاهی نیز به نام ایشان ثبت شده است . روش وی کتاب محور نبود و اطلاعات را در گفت وگو با محلی‌ها و مشاهدات کسب می‌کرد.

مسجد جامعی روش مطالعات ستوده متفاوت و متواضعانه بود ، توضیح داد: وی به دنبال فراگیر کردن علم بود اما متأسفانه در عصری که ما زندگی می‌کنیم بسیاری افراد عالم تر از آنچه هستند خود را نشان می‌دهند به همین دلیل مدرک گرایی موضوعیت دارد نه علم گرایی اما نسل ستوده به دنبال دانایی بودند به نظرم می توان مدرسه‌ای که ستوده وقف کرد را به عنوان خانه موزه ستوده در نظر گرفت.

منبع: فارس

نظر دهید