گزارشی از طرح «تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» در بنياد حكمت اسلامی صدرا <

1386/1/20 ۰۳:۳۰

«بنياد حكمت اسلامی صدرا»، اقدام به تأسيس مركزی با عنوان «مركز تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» كرده و با دعوت از اساتيد برجسته فلسفه، اين طرح سترگ را ـ كه مشتمل بر مجموعه‌ای حدود 30 تا 40 جلد می‌باشد ـ به آستانه نگارش رسانده است.

br>
«بنياد حكمت اسلامی صدرا»، اقدام به تأسيس مركزی با عنوان «مركز تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» كرده و با دعوت از اساتيد برجسته فلسفه، اين طرح سترگ را ـ كه مشتمل بر مجموعه‌ای حدود 30 تا 40 جلد می‌باشد ـ به آستانه نگارش رسانده است.
به نقل از پايگاه بنياد حكمت اسلامی صدرا، «بنياد حكمت اسلامی صدرا»، كه در سال 1378 و در پی برگزاری كنگره جهانی ملاصدرا تأسيس گرديد و اينك يكی از مراكز عمده پژوهشه‌ای فلسفی بطور عام و پژوهش‌های مرتبط با فلسفه اسلامی بطور خاص در سطح جهان می‌باشد، اقدام به تأسيس مركزی با عنوان «مركز تدوين تاريخ جامع حكمت و فلسفه» نموده است و با دعوت از اساتيد برجسته فلسفه و رشته‌های مرتبط، و تشكيل جلسات پيگير و منظم و بر اساس برنامه‌ريزی و زمان‌بندی دقيق، اين طرح سترگ را ـ كه مشتمل بر مجموعه‌ای حدود 30 تا 40 جلد می‌باشد ـ به آستانة نگارش رسانده است.
اين طرح با سرپرستی علمی سيد محمد خامنه‌ای و با مشاركت اساتيدی چون رضا داوری اردكانی، غلامحسين ابراهيمی دينانی، كريم مجتهدی، غلامرضا اعوانی، محمد ايلخانی، رضا اكبريان، حميدرضا آيت‌اللهی، حسين كلباسی، نصرالله حكمت، حكمت‌الله ملاصالحی، محمدسعيد حنايی كاشانی، احمد مسگری، و عده ديگری از اساتيد حوزه و دانشگاه در حال انجام است.
همچنين اين مركز، با اعلام فراخوان به اساتيد فلسفه در داخل و خارج از كشور و نيز گروه‌های فلسفه سراسر جهان، از همه فيلسوفان، انديشمندان و پژوهش‌گران برای مشاركت در اين طرح دعوت نموده است و اين فراخوان، در داخل و خارج از كشور، با استقبال خوبی مواجه شده است.
گروه‌های علمی اين طرح عبارتند از:
1. «تاريخ انديشه و فلسفة باستان»
2. «تاريخ فلسفة اسلامی»
3. «تاريخ فلسفه در قرون وسطا»
4. «فلسفه‌های جديد و معاصر»
كه هريك از اين گروه‌ها، مشتمل بر چند زيربخش و كميسيون علمی ـ تخصصی است و اساتيد گوناگون با تشكيل اين كميسيون‌های تخصصی، در حال آماده‌سازی امور مربوط به نگارش مجموعه‌ها هستند.
هدف از انجام اين طرح عبارتست؛ از فراهم آوردن روايتی منصفانه، منتقدانه و در عين حال، علمی و تحليلی از سير فلسفه و حكمت در ايران و جهان و تبيين و تشخيص خاستگاه و زادگاه جريان‌های شاخص انديشه، بويژه جريان‌های مغفول و مجهول‌مانده، و چگونگی تغييرات و تطورات و نحوة تأثيرات و تأثرات و تبيين مبانی فلسفی بسترها
و حوزه‌های اجتماعی، سياسی و فرهنگی و مشخص ساختن سهم واقعی هريك از فرهنگ‌ها و تمدن‌ها در جريان مداوم انديشة بشر. علاوه بر اين، اطلاع و توجه به گذشته تاريخی فلسفه و انديشة بشری از جهات ديگری نيز ضروری و لازم بنظر می‌رسد؛ اول آنكه درك صحيح و دقيق هر مسئله فلسفی بدون توجه به سابقه تاريخی و سير تحولاتی كه از سر گذرانده است، ميسر نيست؛ دوم آنكه تاريخ فلسفه، كه تاريخ تفكر و خلاقيت بشر است، در واقع، تاريخ تمدن و فرهنگ بشری و آينة تمام‌نمای سير تكاملی بشر و پله‌ها و پلهايی است كه در راه كمال و رفاه سعادت بشر، بنا و طی شده است و بی‌اطلاعی از آن، در واقع بی‌اطلاعی از پيشينة خود و توجه به آن، آموختن راه زندگی و تعيين نقش و سهم هر فرد، فرهنگ و تمدن در اين سير تكاملی و سريان انديشه است؛ سوم آنكه برای ملت‌هايی كه از فجر تاريخ تاكنون در اين تلاش و تكاپو، سهم و حظی داشته‌اند، بويژه ملت ايران كه مهد تمدن و چشمة جوشان حكمت بوده، بی‌اطلاعی از تاريخ تفكر فلسفی و علمی، درواقع بی‌اطلاعی از هويت تاريخی و ملی خود و در نهايت، از خودبيگانگی فكری و فرهنگی و غفلت از خودآگاهی تاريخی است و درختی كه بی‌ريشه باشد، با هر تندباد، سرنگون خواهد شد و كيان و هويت تاريخی، آزادی، استقلال و كرامت خود را از دست خواهد داد.
اما متأسفانه با وجود اين اهميت و ضرورت تاريخی، جهت تبارشناسی انديشه و نگارش تاريخ فكر و فرهنگ، تاريخ‌نويسی فلسفه، بدست ملت‌ها و انديشه‌هايی افتاده كه از دريچه و زاوية تنگ و تاريك انديشه و بينش خود ـ‌ كه آميخته با تعصبات نژادی يا مذهبی، يا آميخته با اغراض سياسی است ـ به تاريخ فلسفه، فرهنگ و تمدن و سير حكمت و انديشه در جهان نگريسته و می‌نگرند و تصادفی نيست كه در اين ميان، عمداً يا از روی تغافل و تجاهل، سهم سهمگين و تاريخی ملت ايران و بسياری تمدن‌های ديگر را پنهان نگه داشته‌اند، كوچك شمرده‌اند و يا با اغراض گوناگون آلوده نموده‌اند.
اما با وجود تمام اين‌ها، نگارش تاريخ فلسفه در كشور ما بصورت متفرق و مقطعی انجام می‌شود و تاريخ كامل و جامعی وجود ندارد و بخش عمدة تاريخ فلسفه‌های موجود، منحصر به ترجمه‌هايی است كه در بيشتر موارد از كتب همان مورخان متعصب و جهت‌دار و بر مبنايی غيرعلمی و جانب‌دارانه بوده و تكرار همان پنهانكاری‌ها، تغافل‌ها، تجاهل‌ها و كوچك‌انگاری‌ها است.
همه اين حقايق و دقايق، سبب گرديد كه بنياد حكمت اسلامی صدرا كه يكی از اهداف و سياست‌های راهبردی آن پر كردن خلأهای تحقيقاتی و فلسفی و برداشتن موانع و كمبودهای محققان و پژوهش‌گران است، اين طرح شجاعانه و ابتكاری را برای تدوين تاريخی جامع و جهانی در سير تحولات حكمت و انديشة فلسفی در ايران و جهان تهيه نمايد و مركزی را برای رفع اين نقيصة بزرگ و نياز فوری و فوتی پايه‌گذاری و تأمين نمايد.
همچنين بنياد حكمت اسلامی صدرا قصد دارد، در آينده‌ای نزديك سلسله‌همايشهايی را در موضوع‌های تخصصی فلسفه و تاريخ فلسفه برگزار نمايد و در اين همايش‌ها به آسيب‌شناسی اين مباحث و ترسيم دورنمای فلسفه در ايران و جهان و تبيين موضوع‌ها و مسائل مهم در اين زمينه و بهره‌گيری از افكار و تجربه‌های اساتيد مبرز داخلی بپردازد.
از ديگر طرحهای در دست اقدام اين بنياد، راه‌اندازی كتابخانه تخصصی فلسفه و دو مجله تخصصی و علمی ـ پژوهشی به زبان‌های فارسی و انگليسی در حيطة فلسفه و تاريخ فلسفه می‌باشد.
بنياد حكمت اسلامی صدرا از همه انديشمندان، پژوهشگران و دوستداران و ساكنان اقليم انديشه، فلسفه و فرهنگ دعوت نموده است تا با ارائة پيشنهادهای خود و مشاركت علمی در اين طرح عظيم، بر غنا و قوت آن بيفزايند؛ به اين منظور، شماره تلفن‌های 88153220 و 88153495 و دورنگار 88831817 و پست الكترونيكی Mullasadra@dpimail.net توسط بنياد حكمت اسامی صدرا اعلام گرديده است.

منبع :خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)


سعیده خان احمدی