حداد عادل: دانشنامه جهان اسلام در میان کشورهای اسلامی نظیر ندارد

1392/12/21 ۱۹:۱۱

مدیرعامل بنیاد دایره المعارف اسلامی در مراسم رونمایی از هجدهمین جلد دانشنامه جهان اسلام گفت: تدوین این دانشنامه در میان کشورهای اسلامی نظیر ندارد.

مدیرعامل بنیاد دایره المعارف اسلامی در مراسم رونمایی از هجدهمین جلد دانشنامه جهان اسلام گفت: تدوین این دانشنامه در میان کشورهای اسلامی نظیر ندارد.

 مراسم رونمایی از هجدهمین جلد دانشنامه جهان اسلام همراه با گرامیداشت سی‌امین سال تشکیل بنیاد دایره المعارف اسلامی با حضور مسئولان و چهره های فرهنگی کشور در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.

غلامعلی حدادعادل در این برنامه گفت: سال 1362 بود که تلفنی زدند و گفتند برای تشکیل یک دایره المعارف به دفتر رهبری بیایید. در نهایت و با جلساتی که تشکیل شد من به عنوان رئیس هیات امنای این دایره المعارف انتخاب شدم و دایره المعارف مورد نظر نیز بنیاد دایره المعارف اسلامی نام گرفت. این بنیاد از دو حیث اعتبار گرفته است، اول موضوع خودش، دوم به دلیل واضع خودش. موضوع کار ما معارف جهان اسلام است واضع این بنیاد هم شخصیت ارجمندی است که به این بنیاد اعتبار بخشیده است. برای من هم افتخار بود که از آغاز در کنار بزرگان هیات امنا حضور داشتم.

وی افزود: نزدیک 20 سال است به عنوان مدیرعامل در خدمت مجموعه بنیاد دایره المعارف اسلامی  هستم. پیش از من، استاد محقق بنیاد را با مدیرعاملی خود راه اندازی کرد. بعد هم مسئولیت با دکتر پورجوادی بود و چند سال هم آقای میرسلیم مدیرعامل مجموعه بودند و بنده هم از آغاز سال 74 در خدمت مجموعه هستم.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: آن ندایی که با «قولوا لا اله الی الله تفلحوا» اسلام را به دنیا معرفی کرد منشاء یک تمدن بزرگ شد. در این 14 قرن در بخش وسیعی از جهان بزرگانی با الهام از این معنویت و جهان بینی فعالیت های موثری صورت دادند. ما وارث دستاوردهای این 14 قرن هستیم. این فرهنگ و تمدن عظیم باید شناسانده شود. اگر دیگران و بیگانگان در این زمینه تلاش کرده‌اند، با بینش خودشان بوده است. یعنی دایره المعارف نویسی در اروپا در این زمینه با دید و نظرگاه اروپاییان انجام شده است، ما هم به عنوان رب‌البیت جهان اسلام باید قلم و زبان خود را در این راه به‌کار بگیریم.

حداد عادل گفت: انگیزه مقام معظم رهبری از تاسیس این بنیاد مسائلی بود که اشاره کردم. کار درباره میراث ما، برای ما بسی راحت‌تر است تا برای خارجی ها. در این 30 سال اوصاف کلی و عمومی حاکم بر تدوین دانشنامه جهان اسلام عبارت است از دقت علمی. برای ما رعایت دقت و صحت از همه چیز مهمتر است. با اینکه این روزها نمی توانم مانند گذشته وقتم را صرف بررسی مقالات کنم اما می دانم سنت بنیاد بر این است که تا از درستی مطلبی اطمینان حاصل نکرده، چاپش نمی کنند. این یک اصل بوده که باعث افتخار ما است.

مدیرعامل بنیاد دایره المعارف اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: این دانشنامه واجد اعتقادات و دانش شیعی و اسلامی- ایرانی است و همچنین حاوی اطلاعاتی سودمند درباره ایران و اسلام و بیش از هر چیز معرف نوع نگرش نظام و رهبری ما به مسائل جهان اسلام است. در دنیا چون قلم به دست دشمن بوده، تصویر خوفناکی از جمهوری اسلامی ساخته شده و گویی همه چیز در آن آلوده به تعصب است، اما وقتی دیگران دایره المعارفی را بخوانند که نام رهبری نظام روی آن است و مباحثی خارج از اسلام و تشیع در آن درج شده، انصاف ما برای آنها مسجل می شود. برای ما افتخار است که در چنین کشوری زندگی می کنیم.

وی ادامه داد: فرزند یکی از مسئولان رژیم گذشته که 30 سال از ایران دور بود، با من دیداری داشت. یک جلد از این دایره المعارف را به او دادم و گفتم این کتاب اثری است که نشان رهبر انقلاب را دارد. ببین در بخشی از آن چه اطلاعاتی درباره خاندان شما درج شده است. آن فرد بعد از بررسی کتاب و مشاهده اطلاعات مربوط به 4 نسل از خانواده اش، گفت: اگر خودمان هم می خواستیم درباره خانواده‌مان بنویسیم، این‌قدر صحیح نمی نوشتیم.

حدادعادل گفت: همان‌قدر که روی مفاهیم اسلامی و شیعی تعصب داریم، تلاش می کنیم مقالاتمان هم صحیح باشد. این دانشنامه با حدود 8 هزار مقاله به جلد هجدهم رسیده است و راهنمای پژوهشگران است. در مجموع این اثر تصویر و چشم انداز وسیعی از جهان اسلام به دست می دهد. قطعا این تصویر، تصور ما از جهان اسلام را تغییر خواهد داد. فایده سوم این دانشنامه این است که یک منبع قابل اعتماد است. این دانشنامه کاری است مطلقا روش‌مند. یعنی در کار ما دانش کم اهمیت‌تر از روش نیست. یعنی جز با انضباط نمی شود در طول 30 سال کاری کرد که مخاطب با دیدن جلد هجدهم این اثر به جلد اول آن رجوع کند.

وی گفت: فایده مهم این دایره المعارف این است که منابع دست اول موضوعی را ذیل مقاله مطرح می‌کند با اطمینان می گویم که ارزش منابع معرفی شده از خود مقاله کمتر نیست، بلکه کلیدی برای تحقیقات بعدی محقق و پژوهشگر به دست می دهد. «ما می توانیم» فقط مختص صنعت و اقتصاد نیست، بلکه این شعار و علم و نگارش هم کاربرد دارد. در هیچ کشور دیگری از جهان اسلام کاری نظیر تدوین این دانشنامه سراغ نداریم. دانشنامه در علم مانند یک صنعت بالادستی در امر صنعت است. یعنی می توان گفت دانشنامه ام‌الکتاب است و درباره دانشنامه جهان اسلام می توان گفت اگر آن را در 45 تا 50 جلد به پایان برسانیم، حداقل 150 دایره المعارف تخصصی از آن قابل استخراج است.