با گسترده ‏تر شدن آتش انقلاب در نقاط مختلف كشور، نهضتی برای فتح تهران توسط مشروطه خواهان ایجاد گردید و پیروزی آنان را به دنبال آورد. در نبردی كه بین قوای محمدعلی شاه قاجار و آزادی‏خواهان در نزدیكی تهران روی داد، قوای دولتی شكست خورده و طرف پیروز در 24 جمادی الثانی 1327 رو به تهران نهاد.

هنگامی كه انگلستان در سال 1856م درگیر جنگ كریمه در اروپا بود، ناصرالدین شاه قاجار، به تحریك و تشویق روس‏ها كه در جنگ كریمه با انگلیسی‏ها درگیر شده بودند به هرات لشكركشی كرد و با استفاده از گرفتاری انگلیس این شهر را در اول نوامبر 1856م به تصرف خود در آورد. دولت انگلیس در همان روز كه هرات به تصرف نیروهای ایران درآمد، به ایران اعلان جنگ داد

ابوعبداللَّه شرف الدین مقداد بن عبداللَّه بن محمد حلی سَیوری معروف به فاضل مقداد و فاضل سیوری، فقیه، متكلم، محقق، جامع معقول و منقول و از علمای بزرگ شیعه می‏ باشد. فاضل مقداد پس از اتمام تحصیلات مقدماتی برای فراگیری فقه، اصول و حدیث در محضر درس "شهید اول" حضور یافت تا آن‏گاه كه خود در این علوم استاد گشت

امام هادی (ع) كه در زمره امامان شیعه و از خاندان رسالت است، نیز از ویژگی دانشی گسترده و جامع برخوردار است، طوری كه سمبل های دانش و فرهنگ وی، عقول را حیران و اندیشه ها را به اعجاب واداشته است. امام دهم همچون پدران و اجداد بزرگوار خود در علم و دانش سرآمد روزگار بود. درخشش او در مدت حیاتش احترامی شگفت در قلوب همگان ایجاد كرده بود. نامه آن حضرت در رد پیروان معتقد به تفویض و جبریون و اثبات عدل و حد مابین جبر و تفویض، از فرازهای شگفت آور دوره امامت، امام هادی محسوب می شود و بسیار مورد تعمق و توجه می باشد.

آیت ‏اللَّه محمد علی اراكی در سال 1312 قمری در "اراك" دیده به جهان گشود. پدرش از علما و اوتاد عصرخویش و مادرش از سلاله‏ ی پاك رسول خدا(ص) بود. وی از سن 20 سالگی و همزمان با تأسیس حوزه‏ ی علمیه‏ ی اراك به مدت 8 سال از محضر آیت ‏اللَّه العظمی حائری كسب فیض نمودو سپس با تأسیس حوزه ‏ی علمیه‏ ی قم از سوی آیت ‏اللَّه العظمی حائری، به قم هجرت كرده و از اصحاب خاص او به شمار آمد.

پس از درگذشت شیخ مرتضی انصاری، شاگردان و بزرگان روحانیت شیعه، میرزای شیرازی را به عنوان مرجع تقلید شیعیان معرفی نمودند. یكی از بزرگ‏ترین قسمت‏های زندگانی وی، مبارزه با استعمار انگلیس و واگذاری تنباكو است. میرزای شیرازی با ارسال پیام برای ناصرالدین شاه قاجار، وی را از مفاسد امتیاز انحصار تنباكو، برحذر نمود. ولی تذكرات ناصحانه‏ ی وی تأثیری در شاه نداشت.

سیدمحمدرضا فرزند سیدمحمدباقر موسوی گلپایگانی در سال 1316 قمری در "گوگد" گلپایگان دیده به جان گشود. پس از چندی جهت فراگیری علوم اسلامی به اراك عزیمت نمود و از محضر آیت ‏اللَّه شیخ عبدالكریم حائری بهره جست. پس از تأسیس حوزه ‏ی علمیه ‏ی قم، به این شهر مهاجرت نمود و بعد از درگذشت آیت ‏اللَّه حائری، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت.

شیخ مرتضی فرزند ارشد آیت‏ اللَّه شیخ عبدالكریم حائری یزدی موسس حوزه‏ ی علمیه‏ ی قم در 1334 ق در اراك به دنیا آمد. وی پس از اتمام دروس مقدماتی، به محضر درس اساتید بزرگ حوزه از جمله آیات عظام: گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، محقق داماد، حجت كوه كمره‏ای، بروجردی و امام خمینی راه یافت و نیز از درس والد خود، خوشه ‏ها چید.

حضرت آیت اللّه العظمی حاج شیخ محمدعلی اراکی(ره) در 24 جمادی الثانی 1312 ق. در اراك دیده به جهان گشود. پدرش، حجه الاسلام حاج احمد آقا، مشهور به میرزا آقا فراهانی از علمای مشهور آن سامان بود. مادرش نیز از نوادگان امامزاده سید حسن واقف است.وی پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی وارد حوزه علمیه اراك شد و در درس استاد سید جعفر شیثی حضور یافت و مقدمات علوم اسلامی را از او فرا گرفت

ابوزكریا، یحیى بن قاسم ثَعْلَبی، فقیه، قاری، مفسّر، نحوی، لغوی، عروضی و شاعر ماهر بود. او سال‏ها در مدرسه ‏ی نظامیه‏ ی بغداد به تدریس اشتغال داشت و شاگردان زیادی پرورش داد. از ابوزكریا كه در میان اعراب بیشتر به عنوان ادیب و شاعر مطرح می ‏باشد، دیوان شعری به جای مانده است. سرانجام ابوزكریا در سال 616 ق در 95 سالگی بدرود حیات گفت.

محسن بن علی تنوخی ادیب و مورخ مسلمان در شعر و ادب، استعداد سرشاری داشت و اشعار بسیاری از خود بر جای گذاشت. تنوخی در مدتی كوتاه، مراتب علمی و دینی متداولِ زمانِ خود را طی كرد و سپس به شغل قضاوت پرداخت.

آیت‏ اللَّه حاج میرزا حسن‏بن سیدآقا بزرگ موسوی بجنوردی متولد 1316 ق، فقیهی بزرگ و از مراجع و اساتید و مدرسین حوزه ‏ی علمیه‏ ی نجف بود. القَواعِدُ الفِقهیه، ذخیرةُالمَعاد، حاشیه بر وسیلةُ النجاة و رساله در اجتماع امر و نهی، از آثار این فقیه بزرگوار می‏ باشد.

آیت اللَّه حاج شیخ عبداللَّه بن محمدنصیر گیلانی مازندرانی نجفی، عالم امامی و از مراجع تقلید بود. وی در طالش متولد شد و در نجف وفات یافت. در محضر درس میرزا حسین خلیلی و در نجف در محضر شیخ مرتضی انصاری، سیدحسینی كوه كمری و میرزا حبیب‏ اللَّه رشتی كسب علم نمود. شیخ عبداللَّه مازندرانی در نهضت ملی ایران و تبدیل اوضاع سلطنت استبدادی به مشروطه نقش مؤثری داشت و از اركان این نهضت به شمار می‏ رفت. هِبَةُ العباد فی یوم المَعاد و كتاب طلاق از اوست.

فتحعلی شاه قاجار كه مدتی در اواخر عمر خود به بیماری دچار شده بود در 19 جمادی الثانی 1250 ق پس از حدود 38 سال سلطنت در 68 سالگی در اصفهان درگذشت. جسد او را به قم برده و در آستانه‏ی حضرت معصومه به خاك سپردند. فتحعلی شاه در دوران پادشاهی طولانی خود، همواره سرگرم كشمكش باقوای داخلی و خارجی بود و به كمك فرزندان خود بود كه توانست بر مشكلات داخلی توفیق یابد

شیخ مرتضی انصاری شوشتری دزفولی، یكی از نامورترین و پرآوازه ‏ترین مراجع عالی‏قدر تقلید در سده ‏های اخیر و یكی از محقق‏ترین چهره‏ های علمی و فقهی قرون متأخّر به شمار می ‏رود. شیخ مرتضی انصاری در روز عید غدیر 1214 ق در دزفول و از سلاله ‏ی جابربن عبداللَّه انصاری به دنیا آمد. وی در 18 سالگی راهی كربلا شد و به تحصیل علوم دینی پرداخت