تاریخ در چنین روزی

آیت اللَّه سیدعلی سیستانی پس از اتمام تحصیلات دینی در نجف، در سال 1318 ق به ایران آمد و در مسجد گوهرشاد مشهد، به ارشاد مردم، تدریس فقه، اصول فقه و اقامه‏ ی نماز جمعه پرداخت. آیت اللَّه سیستانی، فقیه، مجتهد و عالم بزرگ اسلامی در زمان نهضت مشروطه به دلیل مبارزات ضد استبدادی، مدتی به زندان افتاد و سرانجام در سیزدهم رمضان 1340 ق دار فانی را وداع گفت.

میرزا جهانگیر خان قشقایى از دانشمندان بزرگ ایرانی در اواسط قرن سیزدهم هجری، در میان ایلات قشقایى به دنیا آمد. پس ازمدتی به فراگیری علوم اسلامی همت گماشت و به عالمی توانا تبدیل شد. از آن پس، عمر خود را به تدریس علوم دینی صرف كرد و بسیاری از بزرگان، از محضر او استفاده كردند. در طول حدود پنجاه سال كه در مدرسه‏ ی صدر اصفهان و... به تدریس می‏پرداخت شاگردانی از قبیل آیت‏ اللَّه شهید سیدحسن مدرس، آیت اللَّه بروجردی، فاضل تونی و وحید دستگردی در حلقه‏ ی درس او آموزش دیدند.

شاه اسماعیل دوم مردی عیاش و خونخوار و سفیه بود و چون در جوانی در هرات به دست معلمی سنی مذهب تربیت یافته بود، بر آن شد كه چون به شاهی برسد، مذهب شیعه را براندازد و همین كار را كرد. وی پس از به دست گرفتن قدرت، تمام برادران خود را یكی پس از دیگری به قتل رسانید و سپس به كشتار شاهزادگانی كه در اطراف پایتخت بودند، پرداخت.

خواجه نظام الملك در اصل از دهقان زادگان بیهق بود، اما در طوس تربیت یافت. او پس از تحصیل ادب و فقه، وارد دستگاه حكومتی آلب ارسلان شد. خواجه نظام الملك، مشهورترین وزیر ایرانی است كه نزدیك به 30 سال وزارت سلجوقیان را بر عهده داشت. از جمله اقدامات مهم وی تأسیس مدارسی به نام "نظامیه" در طوس، هرات، نیشابور و بغداد است.

حضرت خدیجه‏ ی كبری(س) كه از زنان نامدار و ثروتمند قریش بود پانزده سال قبل از بعثت با پیامبر اسلام(ص) ازدواج كرد. این بانوی بزرگوار اولین فردی بود كه به رسالت پیامبر ایمان آورد و با تمام توان و ثروت خود به یاری دین اسلام برخاست.

شیخ علی بن علی رضا خویى از علمای امامیه‏ ی قرن چهاردهم هجری، در سال 1292 ق در شهرستان خوی به دنیا آمد و تحصیلات ابتدایى را در زادگاه خود به پایان رساند. آنگاه عازم حوزه‏ی علمیه‏ی نجف گردید و از محضر آخوند خراسانی و شیخ هادی تهرانی بهره برد. شیخ علی خویی پس از مدتی، به آذربایجان مراجعت كرد و در ارومیه سكنی گزید و مصدر خدمات فرهنگی گردید تا این كه در سال 1350 ق در 58 سالگی در بندر شرفخانه رخ در نقاب خاك كشید. تشریح الصدور در 6 جلد، تعادل و ترجیح، عقد نكاح و عِقدالفرید فی شرح القصاید از آثار اوست.

حضرت یحیی علیه ‏السلام پسر حضرت زکریا علیه ‏السلام و از پیامبران بنی‏اسرائیل بود، و در قرآن کریم به نبوتش تصریح شده است. حضرت زکریا علیه‏ السلام وقتی به سن پیری رسید، چون فرزندی نداشت و بیم داشت نبوت به دست نااهلان برسد، از خداوند خواست فرزندی به وی عطا کند تا وارث او و وارث آل‏ یعقوب باشد.

آلغ بیگ، دانشمند برجسته در علم نجوم، در سال 796 ق در سلطانیه‏ ی زنجان به دنیا آمد و در دربار جدش، تیمور، مؤسس سلسله‏ ی تیموریان پرورش یافت. در شانزده سالگی به فرمانروایى ماوراءالنهر منصوب شد. آلغ بیگ بر خلاف تیمور، علاقه ‏ای به كشورگشایى نداشت و بیشتر به مطالعه و تحقیق می ‏پرداخت. او برای گسترش علوم، مدرسه‏ای بنا كرد كه در رأس مواد درسی آن، علم نجوم قرار داشت.

مارتین لوتر، در 13 مه 1483م در شهر ایزلبن آلمان به دنیا آمد. وی در ابتدا به تحصیل فلسفه، حقوق، ادبیات و موسیقی پرداخت و سپس استاد علوم مذهبی گردید. وی در سال‏های جوانی به دلیل سوء اختلافات بین مقامات كلیسا بر برخی از اعمال ارباب كلیسا ایراد گرفت. آغاز قیام لوتر بر ضد كلیسای كاتولیك و استبداد مذهبی، بر سر مسئله آمرزش گناهان از طرف كشیشان و پاپ بود

نجم الدین علی دبیران، معروف به كاتبی از حكیمان و منجمان برجسته ‏ی ایرانی است. ازنخستین سال‏های زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست، اما از احوال او معلوم است كه خواجه نصیر الدین طوسی از كاتبی درخواست كرد كه او را در كار رصدخانه‏ ی مراغه كه از رصدخانه ‏های مشهور آن زمان بود، یاری كند و این دانشمند مسلمان، مدت‏ها در آن رصدخانه به فعالیت علمی پرداخت. از كاتبی آثار متعددی در علم حكمت و منطق برجای مانده است كه از آن جمله می‏توان به جامِعُ ‏الدقایق و حكمةُ العین اشاره كرد.