تاریخ در چنین روزی

حضرت فاطمه‏ ی معصومه(س)، خواهر گرامی امام رضا(ع) در سال 173 ق در مدینه به دنیا آمد. ایشان بانویى سخنور، معلمی توانا و در زهد و تقوا برجسته بود. حضرت معصومه(س) یك سال پس از ورود برادرش به خراسان به قصد دیدار وی از مدینه به سمت خراسان حركت كرد، اما پس از حوادثی كه در شهر ساوه برای آن حضرت پیش آمد، بیمار شد

رضاقلی خان پسر محمد هادی نور تهران از ادبا و مورخین و شعرای نامی اواخر قرن سیزدهم هجری می‏ باشد. وی از ابتدای جوانی طبعی موزون داشت و بعدها به "هدایت" تخلُّص كرد. وی از طرف فتحعلی شاه قاجار به خان و امیرالشعراء ملقب شد و در زمان ناصرالدین شاه به سفارت خوارزم تعیین گردید. وی سپس به ریاست مدرسه‏ ی دارالفنون رسید و به تحقیق و تالیف مشغول گشت. اَجمَل التواریخ، روضةُ الصَّفای ناصری، و رِیاضُ العارفین از جمله تالیفات اوست.

ابوجعفر محمد بن جعفر معروف به نَرشَخی از مورخانِ قرن چهارم هجری قمری به شمار می‏رود. وی كتاب تاریخ بخارا را به زبان عربی به نام امیر نوح بن نصر سامانی تألیف كرد. نَرشخی در سال 347 ق در شصت و دو سالگی درگذشت.

پس از تشكیل ژاندرمری مخصوص خزانه داری كل ایران توسط مورگان شوستر آمریكایى، دولت روسیه كه این اقدام را مخالفت مطامع خود در ایران می‏دانست، طی اولتیماتومی به دولت ایران، خواستار اخراج شوستر از ایران و نیز استخدام اتباع خارجی با اجازه‏ی دُوَل روس و انگلیس شد. در پی ردّ این اولتیماتوم دخالت‏آمیز توسط مجلس شورای ملی، قوای روسی مستقر در تبریز وارد قزوین شدند.

آیت ‏اللَّه میرزا عبدالرحیم نهاوندی از علمای امامیه و از شاگردان صاحب جواهر و شیخ مرتضی انصاری و در فقه، اصول، شعر و ادبیات و فنون آن بسیار ماهر بود. ایشان در نجف به تدریس اشتغال داشت و در ادامه به اصرار برخی از بزرگان، در تهران اقامت گزید و در مدرسه ‏ی مروی درس گفت. كتاب حاشیه ‏ی رسایل شیخ انصاری توسط این عالم ربانی به رشته‏ ی تحریر درآمده است. ایشان در حرم مطهر حضرت معصومه(س) مدفون می‏ باشد.

ابوحامد نجیب الدین علی بن عمر سمرقندی، پزشك و داروشناس مسلمان، در طبّ بسیار حاذق بود و تحقیقات جامعی در زمینه‏ی داروها انجام داد. هم‏چنین كتب و رسالات متعددی درباره‏ی داروهای مختلف به رشته‏ی تحریر درآورد. یكی از مهم‏ترین تالیفات این پزشك برجسته، الاسبابُ و العَلامات نام دارد كه در باب علت‏ها و علائم بیماری‏هاست. از دیگر آثار ارزنده‏ ی سمرقندی می‏توان به كتاب الالباب در علم طبّ اشاره كرد. این طبیب خراسانی سرانجام در حمله‏ ی مغول‏ها به هرات، كشته شد.

دوران امامت امام حسن عسکری(ع) دورانی حساس و متفاوت بود. امام از جوانی تحت نظر خلفای جورِ عباسی قرار داشت تا جایى که از پانزده سالگی و در زمان حیات پدر بزرگوار خویش نیز به زندان برده شد. آن امام همام، به مقتضای زمان، رسالت خویش را به انجام می‏ رساند و کار امامت را به پیش می ‏برد.

چون شاه عباس صفوی خود را از نظر قوای نظامی نیرومند یافت به فكر بازپس‏ گیری شهرهایی افتاد كه در شمال غربی ایران به عثمانی‏ها واگذاشته بود. نخست به تبریز حمله برد و از آن جا به ایروان تاخت و از آن به بعد شهرهای غربی ایران را از دست عثمانی‏ها خارج ساخت و به ایران ملحق گردانید.

سیدمرتضی كشمیری نزد دایى و والد بزرگوارش به كسب علوم دینی پرداخت و در سنین نوجوانی به درجات علمی نایل گردید. در سال 1284 قمری همراه دایی خویش به عتبات عالیات عزیمت نمود. وی در آنجا از حوزه ‏ی درس علامه سیدمحمد عباس تستری، آخوند ملامحمد اردكانی، میرزا حبیب‏ اللَّه رشتی و میرزا محمد حسن شیرازی بهره برد و به مقام عالی علمی رسید. سید دارای شخصیت عرفانی و دارای كرامات عجیبی بوده است.

ملافتح ‏اللَّه اصفهانی معروف به شیخ الشریعه در دوازدهم ربیع ‏الاول سال 1266 ق در اصفهان به دنیا آمد. پس از فراگیری مقدمات در اصفهان و مشهد، در سال 1295 ق راهی نجف اشرف گردید و از محضر عالمانِ گرانقدری همچون ملااحمد سبزواری، محمد حسین كاظمینی و میرزا حبیب ‏اللَّه رشتی استفاده برد