تاریخ در چنین روزی

میرزا محمدحسن آشتیانی ازعلمای برجسته ‏ی عالم تشیع و از شاگردان ویژه ‏ی شیخ مرتضی انصاری بود. وی پس از درگذشت شیخ انصاری به تهران آمد و به نشر اندیشه ‏های شیخ پرداخت. میرزای آشتیانی به همراه علمای معتبر دیگر به مخالفت با امتیاز انحصار خرید و فروش توتون و تنباكو به یك شركت انگلیسی از سوی دولت ناصرالدین شاه پرداخت.

محیطی كه پس از سركوبی مخالفان دولت محمد ساعد نخست وزیر محمد رضا پهلوی در كشور فراهم شده بود، به نظر عوامل انگلیس، برای حل مسأله نفت و تحكیم نیروی استعماری آن دولت مناسب بود، زیرا اكثریت مجلس از نظر دولت وقت حمایت می‏كردند

پس از لغوِ امتیاز فوق العاده‏ ی بارون رویتر مبنی بر انحصار ساختمان راه آهن، استخراج معادن و تاسیس بانك ملی به یك تبعه‏ ی انگلیسی توسط دولت ایران، به زودی هردو طرف به علّت عظمت امتیاز، دریافتند كه این كار بدون مطالعه صورت گرفته شده است

شاه طهماسب صفوی یازده پسر داشت كه بزرگ‏ترین آن‏ها، موسوم به محمد خدابنده بود. وی در هنگام مرگ پدر 45 سال داشت و هر چند یكسال بعد به تخت سلطنت نشست، اما در هنگام مرگ پدر به جهت ضعفی كه در چشم داشت، از پادشاهی استعفا كرد.

موهنداس كرام چاند معروف به مهاتْما گاندی معمار استقلال هندوستان در 12 اكتبر 1869م در سواحل غربی هند به دنیا آمد. وی فارغ التحصیل رشته حقوق از انگلستان بود و مدتی نیز در بمبئی به كار وكالت پرداخت. گاندی در سال 1907م به افریقای جنوبی رفت و طی هفت سال اقامت و كار وكالت در آنجا، رهبری نهضت مبارزه با تبعیضات نژادی در افریقای جنوبی را در دست گرفت.

سیده بنت الهدی صدر در سال 1357 ق در خانواده‏ ی علم و تقوا در كاظمین به دنیا آمد. بنت الهدی دوران كودكی خود را در كنار پدری دانشمند، مادری متقی و برادرانی عالم گذراند. وی بدون آن كه به مدارس نامناسبِ دخترانه‏ ی آن روزِ عراق پای گذارد، نزد برادرانش سیدمحمدباقر و گاه سیداسماعیل، قرآن، ادبیات، تاریخ، فقه و اصول را تا بالاترین سطوح پشت سرگذاشت و پس ازمدتی به تدریس علوم اسلامی پرداخت.

آیت اللَّه سیدمحمدباقر صدر در 25 ذیقعده‏ی سال 1353 ق در شهر كاظمین در خانواده‏ای عالم‏پرور به دنیا آمد. وی در كودكی پدر را از دست داد و از آن پس تحت تكفّل برادر بزرگش، سید اسماعیل، قرار گرفت. شهید صدر در 12 سالگی راهی نجف اشرف گردید و پس از چند سال، دوره‏ ی عالی فقه و اصول را در نزد حضرات آیات سید ابوالقاسم خویى و دایى خود شیخ محمدرضا آل یاسین گذراند.

آیت اللَّه سیدمحمد حجت كوه‏ كمره ‏ای در سال 1310 ق درتبریز به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی در زادگاه خود، رهسپار نجف اشرف گردید و از محضر حضرات آیات: سیدمحمد كاظم یزدی، سید ابوتراب خوانساری، شریعت اصفهانی، میرزای نایینی، سیدمحمد فیروزآبادی و آقا ضیاءعراقی بهره جست و در اندك مدتی به درجه‏ ی عالی اجتهاد نایل گردید.

حاج میرزا نصراللَّه مَلِكُ المُتِكَلِّمین در رجب سال 1277 ق در اصفهان به دنیا آمد. در 22 سالگی به مكه رفت و در بازگشت، به هندوستان عزیمت نمود. در هندوستان كتابی به نام "مِنَ الخَلقِ اِلی الحَق" برای بیدار ساختن مسلمانان تصنیف كرد.

میرزا جهانگیر خان شیرازی در سال 1292 ق در شیراز به دنیا آمد. در 1311 ق در مدرسه‏ ی دارالفنون در تهران به تحصیل علوم و فنون جدید پرداخت و یكی از دانشمندان زمان گردید. در این هنگام بود كه نهضت آزادی‏ خواهی آغاز شده و او با حضور در جلسات و مجامع مخفی این نهضت، با بزرگان سیاسی ایران آشنا گشت.