تاریخ در چنین روزی

آیت ‏الله شیخ علی شاهرودی در حدود سال 1250ش (1288ق) در شاهرود به دنیا آمد. وی در ابتدا برای فراگیری علوم اسلامی راهی تهران شد و در آنجا به مدت پنج سال به كسب علم مشغول بود. آیت‏ الله شاهرودی سپس برای ادامه تحصیلات خود عازم نجف اشرف گردید و در حلقه درس آخوند ملامحمد كاظم خراسانی جای گرفت. ایشان در طی سالیان حضور در محفل درس آخوند خراسانی، در زمره شاگردان برجسته آن بزرگوار به شمار می‏آمد و در این سال‏ها به مدارج والای علمی دست یافت. با رحلت آخوند، آیت‏ اللَّه شاهرودی عازم كربلای معلی گردید و یكسره به درس و بحث پرداخت و در مدت اقامت پانزده ساله‏ اش در آن شهر، شاگردان فراوانی تربیت نمود. ایشان همچنین بر عروةالوثقی حاشیه‏ ای نگاشت و رساله عملیه فارسی خود را به رشته تحریر درآورد.

پرویز ناتل خانلری، یكی از چهره‏ های برجسته ادب فارسی، در سال 1292ش دیده به جهان گشود و در سال 1322 پس از اخذ درجه دكترا در رشته ادبیات فارسی، به سمت استادی دانشكده ادبیات دانشگاه تهران منصوب گردید. استاد خانلری علاوه بر تحقیق و تألیف و انتشار مجله علمی و ادبی "سخن" كه خود راهگشای فرهنگ و ادب این مرز و بوم بود، اشعار نغز و دلنشینی سروده كه قسمتی از آن اشعار در كتاب "ماه من در مرداب" جمع‏ آوری و منتشر گردیده است. تأسیس بنیاد فرهنگ، فرهنگستان ادب و هنر، فرهنگستان زبان، بنیاد شاهنامه، انجمن فلسفه و حكمت و اسناد فرهنگی آسیا از جمله اقدامات خانلری بود كه همه این مؤسسات پس از پیروزی انقلاب اسلامی درهم ادغام شدند و به نام مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی درآمد.

ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید طبری در سال 225 هجری در آمل به دنیا آمد. وی نزد پدر و دایى خود ابوبكر خوارزمی به تحصیل پرداخت و در علوم گوناگون از قبیل فقه، حدیث، تاریخ و تفسیر، علامه‏ ی روزگارگردید و از تمامی دانشمندان پیشی گرفت. امام طبری از پیشوایان فقه، حدیث، تفسیر و... است و در تمامی این رشته‏ ها دارای تالیفاتی می ‏باشد. تاریخ معروف طبری و نیز تفسیر مشهور كبیر و نیز جامع البیان فی تفسیرالقرآن، طرق حدیث الغدیر، تاریخ الامم و الملوك و ادب القاضی از اوست. محمد بن جریر طبری در 85 سالگی در بغداد دار فانی را وداع گفت و در خانه ‏اش مدفون گشت.

آیت الله سید عبدالمحمد موسوی از هفت سالگی با حفظ قرآن، تحصیلات علوم دینی را آغاز كرد. در 24 سالگی به اجتهاد رسید و سپس به كار تدریس پرداخت. او از مدرسین بزرگ علوم دینی بود و تدریس فقه واصول فقه، تشكیل حوزه‏ های علمیه ومدارس دینی، همچنین اجرای احكام الهی در كنار سایر فعالیت‏های اجتماعی از خدمات این مجتهد آگاه و مرجع تقلید مسلمانان ایران به شمار می‏رود.از آیت الله موسوی تالیفاتی‏ برجای مانده كه همه‏ ی آن‏ها به صورت خطی است و از آن میان می‏ توان به كتب شرح استدلالی بر عروةالوثقی و رساله‏ ی ذَخیرةُ العباد اشاره كرد.

آیت الله سیدهبةالدین محمد علی شهرستانی در رجب سال 1301 ق در سامراء به دنیا آمد. پس از كسب مقدمات از پدرفاضل و دیگران در هجده سالگی راهی نجف اشرف گردید و از محضر درس آخوند خراسانی، سیدكاظم یزدی و شیخ الشریعه اصفهانی بهره برد و در شمار مجتهدان شیعه قرار گرفت. آیت الله شهرستانی جهت بیداری فكری مسلمانان با شیخ محمد عبده مفتی مصر و سید محمد رضا، دانشور و اندیشمند مشهور جهان اسلام و جراید اسلامی ارتباط برقرار كرد و در پرورش روح اتحاد و بیداری مسلمین كوشید. سید هبةالدین مسافرت‏های متعددی در این مسیر انجام داد و سختی‏های فراوانی را به جان خرید.

در فاجعه آتش سوزی عمدی سینما ركس آبادان كه از سوی ساواك و عوامل رژیم سفاك پهلوی جهت بدنام كردن انقلاب اسلامی مردم ایران به وقوع پیوست، 377 نفر به طرزی فجیع كشته شدند. در جریان این آتش ‏سوزی، تماشاگران سینما كه در آن روز، حدود 700 نفر بودند برای فرار از مهلكه به طرف درهای خروجی روی آوردند، ولی درها را بسته یافتند. انتشار این خبر و نمایش فیلم‏ها و عكس‏های این فاجعه، افكار عمومی را به شدت جریحه‏ دار ساخت. اما رژیم شاه با متهم كردن نیروهای انقلابی در این حادثه ضد انسانی، قصد داشت تا انقلابیون مسلمان را افرادی متحجّر و مخالف با هُنر و ضد مردم نشان دهد كه در این هدف خود ناكام ماند و مردم بیشتر حرف مخالفان را كه رژیم را در این فاجعه متهم می‏ كرد، می ‏پذیرفتند.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و برگزاری اولین انتخابات كه منجر به تعیین نوع حكومت و تشكیل جمهوری اسلامی در ایران گردید، بحث درباره تعیین قانون اساسی نظام در محافل مختلف گسترش یافت. این مرحله از استقرار نظام نیز با تیزبینی و آینده‏ نگری حضرت امام خمینی(ره) با موفقیت پشت سرگذاشته شد. از این‏رو، پیش‏نویس قانون اساسی به دستور حضرت امام نگارش یافت و پس از بحث و بررسی پیرامون آن به اطلاع مردم رسید. هرچند در مسیر تصویب قانون اساسی كارشكنی‏هایی صورت گرفت، ولی در دوازدهم مرداد سال 1358 انتخابات خبرگان قانون اساسی صورت گرفت و در 28 مرداد آن سال نیز اولین جلسه مجلس خبرگان قانون اساسی با پیام حضرت امام(ره)، آغاز گردید. سرانجام مجلس خبرگان پس از سه ماه تلاش و فعالیت فوق العاده، كار پر مسؤولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را در بیست و چهارم آبان 1358در 12 فصل و 175 اصل و با یك مقدمه و مؤخّره تنظیم نمود و در دوازدهم آذر سال 1358 به تصویب نهایی ملت ایران رسید.

نهضت ملی ایران با رهبری آیت‏الله سیدابوالقاسم كاشانی و مبارزات قهرمانانه ملت مسلمان ایران در 30 تیر 1331 به اوج خود رسید و نزدیك بود طومار استبداد و استعمار را برای همیشه درهم پیچد اما در این میان، اتفاقاتی رخ داد كه نهضت مردمی را از مسیر اصلی خارج ساخت و به شكست كشاند. پس از روی كار آمدن مجدد دكتر مصدق، او خواهان افزایش اختیارات بود و آیت‏الله كاشانی كه ریاست مجلس هفدهم شورای ملی را برعهده داشت، برای ایجاد اتحاد و جلوگیری از تفرقه، به این لایحه نخست وزیر رای داد. با این حال، مصدق در صدد منزوی كردن مجلس بود و اختیارات بیشتری می‏ خواست. این در حالی بود كه آیت‏الله كاشانی معتقد بود كه مجلس، كمال همكاری را با دولت دارد و نیازی به اختیارات بیشتر نیست. از همین زمان، اختلاف نظر در امور مختلف بین دكتر مصدق و آیت‏الله كاشانی آغاز شد و این اختلاف پس از درخواست تقاضای تمدید اختیارات نخست‏ وزیر به مدت یك سال از جانب مصدق، شكلی جدی و گسترده به خود گرفت.

رینولد الین نیكلسون خاورشناس و ادیب مشهور در نوزدهم اوت سال ۱۸۶۸ میلادی در انگلستان به ‏دنیا آمد. از آنجایى كه پدر رینولد، استاد طب و تاریخ طبیعی و پدربزرگش از زبان‏شناسان زمان بودند، نیكلسون هم از دوران جوانی به تحصیل دانش روی آورد و در دوران دانشگاه، زبان و ادبیات یونانی، لاتینی و شرقی را فرا گرفت. نیكلسون در طی سال‏های بعد به فراگیری زبان‏های هندی، عربی و فارسی پرداخت. وی نخستین اثر خود را درباره منتخبی از اشعار دیوان شمس تبریزی انتشار داد. او از آن پس در دانشگاه كمبریج انگلستان به تدریس زبان فارسی مشغول شد و ۲۵ سال به این كار پرداخت. بی‏ شك بزرگ‏ترین كار نیكلسون كه بیش از ۲۰ سال برای آن زمان صرف نمود، ترجمه، شرح و چاپ مثنوی معنوی مولوی است كه آن را در هشت جلد منتشر كرد.

گالیلو گالیله، منجم و دانشمند معروف ایتالیایى در طول حیات علمی خود، علاوه بر ریاضیات به نجوم و اخترشناسی علاقه ‏مند بود. هنگامی كه گالیله در دانشگاه ونیز مشغول تدریس بود، خبر اختراع تلسكوپ را شنید و پس از چندی یك هلندی، نمونه‏ای از این تلسكوپ را به ونیز آورد. با اطلاع گالیله از این موضوع، علاقه به اخترشناسی او باعث شد تا شروع به ساختن تلسكوپ كند. وی بیشتر قطعات تلسكوپ را به تنهایى ساخت، حتی عدسی‏های آن را با سنگ، صیقل داد و برای بهره برداری آماده نمود. با اتمام كارساخت تلسكوپ در 18 اوت 1609م گالیله آن را متوجهِ آسمان كرد و با دیدگان دقیق و كنجكاوش، در پهنه آسمان فرو رفت. او ستارگان زیادی را دید كه تا آن زمان از نظر پنهان مانده بودند.