مقاله

در حوزه مکتوبات اسلامی یکی از صاحبان اندیشه که آثار با ارزشی را از خود به یادگار، و نقشی پر معنا گذاشته است، عالم برجسته استاد عبدالحسین حائری است.

دکتر سید محمدحسن حائری ‌ــ‌که این یادداشت را، به معنای کلمه، «به‌بهانۀ» دهمین سالگرد درگذشت ناگهانی او می‌نویسم ـ برای چند نسل از دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات فارسیِ دانشگاه علامه طباطبائی نمونۀ اعلای ‌استاد اثرگذار و به‌یادماندنی بود.

در توصیف نگارگری ایرانی به‌ویژه با موضوعات دینی و فرا مادی همواره تأکید بر درون‌گرایی، دنیای پررمزوراز و ساحت قدسی این آثار است، اما علیرغم بن‌مایه‌ی متعالی این نگاره‌ها نباید از وجه انسانی و بسترهای اجتماعی شکل‌گیری این آثار غافل ماند.

از زمان گسترش علوم جدید در قرن هفدهم میلادی، رهبران مذهبی از آن برای تطبیق و تبلیغ دین خود استفاده کردند. علمای مسیحی ایتالیایی پیترو دلاواله (1586-1652م) را به شرق فرستادند که نسخه‌های زبان اصلیِ کتاب ایوب را بیابد تا معلوم شود آیا می‌توان ظاهرِ آیات مربوط به آسمان‌های جامد را طوری تأویل کرد که با حذف افلاک در نجوم تیکو براهه هم‌خوانی داشته باشد.

آثار برجای مانده از رودکی، سراسر پند و اندرز است و روش زندگی سعادتمند را می  آموزد. شاید بتوان گفت که اندیشه های بلند و ارزشمند رودکی، اکنون نیز کاربرد دارد. او به زندگی امیدوار است و از لطف و کرم خداوند سرشار.

پروین اعتصامی یکی از شاعران نوآور و چهره‌های تأثیرگذار تاریخ ادبیات معاصر ایران بود که در عصر آغازین انقلاب مشروطه ایران و در محیط خانوادگی مقید به مسائل مذهبی و سنت‌های حاکم بر جامعه، اهل ادب و مطالعه، قدم به عرصه هستی گذاشت.

یكی از اصلی‌ترین مشكلات نظری روشنفكری دینی در كشور ما غیاب فكر تاریخی در اندیشه‌های شماری از نمایندگان آن است. فكر تاریخی داشتن صرفا توصیه كردن به مطالعه تاریخ یا اطلاع از تاریخ نیست. كما اینكه كافی نیست، بگوییم فهم بشری از همه‌ چیز و از جمله دین در «قبض و بسط» است.

6 ویژگی علمی - اخلاقی دکتر صفوی که او را از دیگر اهالی زبانشناسی متمایز می‌کرد.

پیشینۀ نگارش سفرنامه‌های فارسی همچون پیشینۀ تاریخ پرفرازونشیب ایران و جهان، درازدامن است، چون این سفرنامه‌ها در حکم یادداشت‌های خصوصی بوده که کسی همّت به تکثیر و رونویسی از آن نمی‌کرده است، ازاین‌روست که با نابودی نسخۀ اصلی، بسیاری از آگاهی‌های خوب تاریخی و اجتماعی نیز از میان می‌رفته است.

به‌تازگی، روزنامۀ «اطلاعات» لوگوی خود را تغییر داده و به نشانۀ ۹۷ سال پیش بازگشته است؛ به لوگوی اسرافیل، ندادهندۀ رستاخیز که در صور می‌دمد و خفتگان و مردگان را به برخاستن فرامی‌خواند؛ یادآور میرزا جهانگیرخان شیرازی، بنیادگذار روزنامۀ «صور اسرافیل» در دورۀ مشروطه.