مقاله

کتاب دستنبوی غالب دهلوی یک خودزیست‌نامه‌نگاری است. توانایی غالب در به کار بردن واژگان سرۀ فارسی، فارسی باستان، اوستایی و واژگان دساتیری در آثارش، نشان از تسلط وی بر زبان فارسی دارد.

ششم آبان برابر با هشتاد و ششمین سالگرد وقف کتابخانه و موزه ملی ملک یکی از بزرگترین مجموعه های وقفی و فرهنگی کشور است، این تاریخ را نمی توان نقطه پایان وقف مرحوم ملک دانست بلکه آغاز مجموعه موقوفات او است که از این تاریخ تا سه دهه بعد از آن مجموعه ای از هشت وقفنامه را می نگارد و با این هشت وقفنامه یک شبکه سازی سازمانی می کند.

جامی از شاعران و نویسندگانی است که آثار زیادی از او به جا مانده است. او به نظیره‌گویی خمسه‌ی نظامی پرداخته و بهارستانی به‌سان گلستان سعدی تصنیف کرده است.

از قرن دوم هجری که عصر شکوفایی فرهنگ و تمدن اسلامی آغاز شد، از جمله عوامل مؤثر بر این جریان، اشتیاق مسلمانان به ترجمه کتاب‌های سایر تمدن‌ها و ملل به زبان عربی بود. دیری از سقوط دولت اموی نگذشته، قسمت زیادی از تألیفات ارسطو و شارحان فلسفه مدرسه اسکندریه و بسیاری از آثار جالینوس و برخی مکالمات افلاطون به عربی ترجمه شد. این ترجمه‌ها منحصر به کتب یونانی نبود، بلکه بخشی از کتب ملل دیگر را که در آن عصر از منابع معرفت به شمار می‌آمدند، در بر می‌گرفت.

آری رشد علوم تجربی و دستاوردهای گاه خیره‌كننده آن به شأن و جایگاه سایر رهیافت‌های معرفتی بشر، از جمله فلسفه، الهیات و دین، آسیب جدی وارد كرد. آری علم تجربی در آغاز قرن بیستم نه فقط دین و الهیات كه فلسفه و سایر شاخه‌های علوم انسانی را نیز مورد هجمه بی‌بدیلی قرار داد و آنها را از عرش به فرش انداخت و چنان غروری به انسان مدرن بخشید كه دیگر نمی‌خواست كمترین گوش شنوایی نسبت به ادیان و پیام نازل شده از آنها داشته باشد.

هنری جیمز، نویسنده انگلیسی ـ آمریکایی که بعضی از آثارش به فارسی هم ترجمه شده است، جمله زیبا و پرمغزی درباره ادبیات دارد که بد نیست با این جمله شروع کنیم. او می‌گوید: تاریخ بسیار بباید، تا اندکی ادبیات بزاید!

ابوالفضل محمّد بن حسین بیهقی، مؤلّف کتاب مشهور تاریخ بیهقی، در بخش باقی‌ماندۀ اثر سترگ خویش اطلاعات مختصری از احوال و زادگاه خود به دست داده است و بقیۀ احوال وی را دیگران روایت کرده‌اند، در رأس همۀ آنها، هم‌ولایتی نامی او، ابوالحسن علّی ‌بن زید بیهقی که به «ابن ‌فندق» نیز شهرت یافته است.

هرکس که می‌خواهد از آن‌چه امروزه در سرزمین اشغالی فلسطین می‌گذرد، تحلیل دقیق‌تری داشته باشد، نمی‌تواند به پیشینۀ این وضعیت در ۱۰۴ سال گذشته بی‌توجّه باشد. انگلیس و فرانسه در پایان جنگ جهانی اوّل برای منافع خاص خود صلحی ترتیب دادند که در لحظۀ انعقاد آن آتشی در میان مردم خاورمیانه جرقّه زد که تا به امروز شعله‌ور است و مانع تحقق هرگونه صلح پایداری در این منطقه شده است.

پیش‌ترها كه آدمی بیشتر با خود و جهان تنها بود، «حیرت» سرآغاز تفكر فلسفی شد. قبل‌تر از آن این حیرت توامان با ترس و آگاهی به ناتوانی بشر در برابر امر بیرونی قاهر و غالب بر او به ترسیم داستان‌های خدایان و اسطوره‌ها انجامید. داستان‌هایی حاصل تجربه واقعی انسان از امر حاكم و غیرقابل پیش‌بینی محاط بر بشر در جهان.

‌قتل دلخراش استاد داریوش مهرجویی و همسر هنرمندش خانم وحیده محمدی‌فر تراژدی هولناکی برای جامعه ایران به‌ویژه جامعه هنری ایران رقم زد. مهرجویی از وطن می‌گفت و هرچه اندیشید و گفت و نوشت و ساخت و پرداخت برای همین وطن بود و می‌گفت «چرا از ایران می‌روید؛ لااقل بروید در شهرستان‌ها بروید در روستاها».