الکساندر دوم در سالهای ۱۸۵۵ الی ۱۸۸۱ امپراطور روس بود. وی بعد از۲۶ سال حکومت ترور شد. الکساند دوم در سفر اول و دوم ناصرالدین شاه به فرنگستان امپراطور و میزبان شاه و همراهان بود ، چنین به نظر می رسد که در این سفر استقبال و پذیرائی شایانی از ناصرالدین شاه بعمل آمده ، چون در خاطرات روز سه شنبه ۲۵جمادی الاول خود هنگام عزیمت از روسیه به طرف ورشو چنین می نگارد

«ناصرالدین‌شاه» چهارمین پادشاه سلسله قاجار که به‌ نام‌های دیگری چون «قبله عالم» و «سلطان صاحبقران» خوانده می‌شد و بعدها «شاه شهید» لقب گرفت در سال 1848میلادی برابر با 1226 هجری شمسی، در17 سالگی و پس از درگذشت پدرش «محمدشاه» بر تخت سلطنت نشست. وی از پادشاهانی است که به مواردی چون شکار، سیاحت، گردش و تفریح میل مفرط داشته‌.

دوران ٥٠ ساله سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، در کنار درازی زمان حکومت وی و جنبه‌های گوناگون سیاست خارجی که زیان‌هایی جبران‌ناپذیری برای ایران همراه آورد، از نظر دگرگونی‌های باورهای سیاسی و اجتماعی مردم اهمیت بسیار دارد. شاه قاجار پس از قتل امیرکبیر، هرچند اعتمادالدوله نوری را به صدارت برگزید، اما از آن‌جا که طبعا استبدادطلب، مغرور و پایبند به باورهای خویش بود، استبداد رأی پیشه کرد و نفوذ خود را در میان درباریان گسترش داد. حکمرانان ولایت‌ها نیز به پیروی از استبداد مطلقه شاه، بر استبداد و نفوذ رأی خود افزودند.

بیش از یک قرن پیش سفرنامه‌ای منتشر شده است با عنوان «خاطرات خانم دندانساز» که تاکنون در ایران ناشناخته مانده است. این سفرنامه خاطرات یک زن جوان اتریشی یهودی تبار است که دست روزگار او را در دهه آخر سلطنت «ناصرالدین شاه» قاجار به ایران و کشورهای شرقی می‌آورد. خانم «ماتیلدا والد» در سال 1886 میلادی مطابق با 1264هجری شمسی در سن 29 سالگی، پس از طلاق از همسر، به همراه دختر 9 ساله‌اش از نیویورک راهی سرزمین پرشیا می‌شود. وی ابتدا از مرز بندر انزلی وارد ایران شده و از آنجا سوار بر قاطر و کجاوه به رشت و تهران می‌رود و سرانجام از تهران راهی اصفهان می‌شود تا به برادرش «میخاییل والد» که در دربار شاهزاده «مسعود میرزا ظل السلطان» پسر ناصرالدین شاه دندانساز بود بپیوندد.

آدمی از روشن‌بینی و هوش این افسر ژاپنی درمی‌ماند. او که ١٤٠‌سال پیش به ایران آمده است، «آن»ی از این سرزمین را دریافته و نمایانده است که ایرانیان، خود، همچنان در گذر سده‌ها و دهه‌ها، نه‌تنها آن را دیده اما نادیده گرفته، بلکه، زخم‌هایش را در گذر تاریخ با خود همراه آورده‌اند

دارالفنون نام مدرسه ای است که به ابتکار امیرکبیر در زمان دار ناصرالدین شاه برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. دارالفنون را می توان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست. در نوشته های ایرانی، تا دیرزمانی همۀ دانشگاه ها را دارالفنون می خواندند.

این پژوهش می‌کوشد که نهاد وقف و کارکرد آن را در دورۀ سلطنت ناصرالدین شاه در ایران بررسی کند. وقف از کارهای پسندیده و نیکویی است که از دیرباز و پیش از ظهور اسلام در جوامع بشری متداول بوده است.

ناصرالدین شاه در خلال حکومت پنجاه ساله اش(1264-1313ه ق) همانند سایر حکومت هایی که در طول تاریخ ایران بر اساس سیستم بوروکراسی ابتدایی و نظام سنتی حکومتی خود بر ایران حکومت کردند، سعی داشت با به کار گرفتن ابزارهای قدرت و استفاده از شرایط حاکم سلطه خود را مستحکم تر کند.

در اواخر دورۀ ناصرالدین شاه کارمالیۀ ایران به جائی رسید که هیچ شهری اضافه محل و به اصطلاح مستوفی ها باقی تحت محل کار نداشت و شاه مرحوم برای پوشانیدن کسر جمع مجبور شد که به وسائلی فوق العاده متوسل شود و چند وسیلۀ موقتی اختیار نمود که علی الظاهر بار خودش را بار نمود اما در باطن بر خرابی مالیۀ ایران افزود.

فاطمه قاضیها: افسرالدوله دختر ناصرالدین شاه از اولین زن عقدی او در زمان ولیعهدی بود که در سال ۱۲۷۵ متولد و در سال ۱۲۸۶ به عقد ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله پسر ارشد سلطان مراد میرزا فاتح هرات در آمد ،شایان ذکر است که دو سال بعد نیز ناصرالدین شاه " سرورالدوله "دختر حسام السلطنه را به عقد پسرش کامران میرزا در آورده و شرح عروسی بسیار باشکوه او را به قلم خود به رشته تحریر در آورد