آپادانا، شهرک

آپادانا، شهرک \šahrak-e āpādānā\، شهرکی مسکونی واقع در غرب تهران.
ایـن شهـرک با 407‘ 307 مـ2 مسـاحت، از شمـال به بزرگراه تهران ـ کرج، از شمـال غربی بـه فـاز 3 شهرک اکباتان، از جنوب غربی به کوی بیمۀ یک، و از جنوب و جنوب شرقی به زمینهای بایر میان شهرک شهید فکوری و آپـادانـا محـدود است (نک‍ : نقشه ... ). پیشینۀ سـاخـت شهرک آپادانا به دهۀ 1350 ش بازمی‌گردد. در آن زمان بانک رهنی به‌عنوان مجری طرح، پس از اخذ مجوز از شهرداری و ضمن قرارداد با پیمانکاران فرانسوی نسبت‌به احداث ساختمانهای این شهرک اقدام کرد. نام شرکت سازندۀ این شهرک S. A. E. IRAN بود؛ اما در جریان انقلاب اسلامی (1357 ش/ 1978 م)، این شرکت عملیات را نیمه‌کاره رها کرد و پس از پیروزی انقلاب، بانک تـازه‌تـأسیس مسکن ــ کـه پس از انحـلال بـانک رهنی جایگزین آن شده بود ــ عملیات سـاخت شهرک را ادامه داد و پس از تکمیل ساختمانها از 1363 ش، ضمن انتشار آگهی در روزنامه، نسبت‌به فروش واحدهای مسکونی آن اقدام کرد. این واحدها در آن زمان به‌دلیل نداشتن برگۀ پایـان کار و سند مالکیت به‌صورت اجاره به شرط تملیک و با عقد قرارداد ثبتی، ضمن استفاده از تسهیلات بانکی به خریداران که بیشتر کارمندان دولت بودند، واگذار شد. 
از سال 1366 ش، با توجه به اعلام بانک مسکن، ادارۀ کلیۀ امور این شهرک شامل فضای سبز، روشنایی، امور نظافت و دیگر هزینه‌های تأسیساتی و موتورخانه‌ها به مالکان واگذار شد و مالکان با تشکیل مجامع عمومی و تدوین اساسنامه، طبق موازین قانون تملک آپارتمانها و انتخاب هیئتهای مدیره به تفکیک فازها، کلیۀ امور 
 راهبردی و نگهداری شهرک را بر عهده گرفتند و ضمن ایجاد فضای سبز بسیار مطلوب، دیگر اقدامات مورد نیاز را انجام دادند. تا 1382 ش، شهرداری به‌دلیل صادرنشدن برگۀ پایان کار، هیچ‌گونه خدماتی به ساکنان این شهرک ارائه نمی‌کرد؛ اما در 1383 ش، ورقۀ پایان کار از شهرداری اخذ گردید و اسناد مالکیت واحدهای مسکونی صادر شد و از آن پس، عوارض نوسازی به شهرداری پرداخت می‌شود.
ساختمانهای شهرک از نوع بتن‌آرمه، متشکل از بتن و میل‌گرد، سیستم سازه‌ای عمدۀ ساختمانها از قطعات پیش‌ساختۀ بتن‌آرمه، و پارتیشنهای فرعی داخلی از نوع پانلهای گچی است. با توجه به اینکه عمدۀ دیوارها از نوع دیوارهای برشی‌اند، می‌توان انتظار داشت که ساختمانها در برابر زمین‌لرزه مقاومت زیادی داشته باشند. در آغاز، مهندسان فرانسوی طراح شهرکْ فضایی در طبقۀ همکفِ هر ساختمان برای پارکینگ در نظر گرفته بودند؛ اما بانک مسکن که تصدّی تکمیل و فروش واحدها را بر عهده داشت، طبقات همکف را با پرداخت مبالغی به شهرداری، به واحدهای مسکونی بدل ساخت؛ ازهمین‌رو، امروزه خودروها مقابل ساختمانها پارک می‌شوند و بخشی از محوطه‌ای را که در ابتدا برای قدم‌زدن و بازی کودکان در نظر گرفته شده بود، اشغال می‌کنند. دورتادور شهرک را دیوارهای بتنی به ارتفاع دو متر محصور کرده است. شهرکْ یک در ورودی ماشین‌رو از سمت شرق، یک در پیاده‌رو برای ارتباط با شهرک اکباتان، و دو مسیر پیاده‌رو با کوی بیمه دارد.
این شهرک امروزه (1390 ش) در حدود 14هزار تا 15هزار تن جمعیت دارد و مشتمل بر 6 فاز، 46 بلوک و 901‘2 واحد مسکونی است. درمجموع، فاز 1 حدود 488 واحد؛ فاز 2، 510 واحد؛ فاز 3، 459 واحد؛ فاز 4، 512 واحد؛ فاز 5، 512 واحد؛ و فاز 6، 420 واحد مسکونی دارد. هر فاز دارای یک موتورخانه است که خدمات گرمایشی و سرمایشی، آب گرم و برق اضطراری را ارائه می‌کند و دارای منابعی برای ذخیرۀ آب است. هر بلوک نیز معمولاً دارای 3 یا 4 در ورودی است که هر ورودی شامل 5 تا 11 طبقه، و هر طبقه نیز معمولاً دارای دو واحد مسکونی است. 
در هر طبقه از ورودی دو واحد روبه‌روی هم قرار دارنـد و متوسط متراژ واحدهـا 158 مـ2، و هر واحد دارای یک انباری بیرون از منزل واقع در راهرو راه‌پلۀ همان طبقه است. بعضی از واحدها دواتاق‌خوابه، و برخی دیگر سه‌اتاق‌خوابه‌اند. آشپزخانه‌ها دارای بالکن است و در قسمت پذیرایی هم بالکن وجود دارد. هریک از فازهای شش‌گانه دارای یک هیئت‌مدیرۀ منتخب است که در مجامع عمومی سالانه با رأی مالکان به مدت دو سال انتخاب می‌شوند. 
هیئتهای مدیرۀ هر فاز ضمن استخدام یک مدیرعامل یا مدیر اجرایی، به ادارۀ امور فاز با استفاده از مبالغ مصوبی که ماهانه به‌عنوان شارژ از ساکنان دریافت می‌نمایند، می‌پردازند. متوسط شارژ ماهانۀ هر خانواده در 1390 ش، 50هزار تومان بوده است. شهرداری گذرگاههای شهرک را جزو گذرگاههای عمومی به شمار نمی‌آورد و برای دادن خدمات به شهرک شرطهایی تعیین کرده است، ازجمله برداشتن دیوارهای دور شهرک، تملک اراضی و حق اعمال نظر، و کشیدن پل ارتباطی میان بزرگراه تهران ـ کرج و شهرک اکباتان. 
دفتر هر فاز درقبال مبلغ ماهیانه‌ای که از ساکنان آن فاز دریافت می‌کند، این خدمات را انجام می‌دهد: نظافت محوطۀ فاز و حمل زباله‌های هر ورودی که از طریق شوتینگ، درون اتاقکی جنب ورودی جمع می‌شود؛ خدمات آب‌رسانی و آب گرم و برقراری سیستم گرمایشی و سرمایشی؛ حفظ و نگهداری و تعمیر آسانسور، برق مشترک راه‌پله‌ها و گذرگاههای عمومی و موتورخانه‌؛ و باغبانی و حفظ فضای سبز.
از امکانات موجود در این شهرک می‌توان به پمپ بنزین احداث‌شده در 1387 ش، اشاره کرد. در آن سال، دو کانتینر برای عرضۀ بنزین در جنوب غربی شهرک مستقر گردید. همچنین 3 مرکز خرید در شهرک احداث شده است که هرکدام تقریباً خدماتی مشابه را در 3 نقطۀ متفاوت ارائه می‌کنند: مرکز خرید پامچال واقع در شرق شهرک، مرکز خرید زنبق واقع در غرب شهرک، و مرکز خرید گل مریم در جنوب غربی شهرک.
همچنین این شهرک دارای واحد آموزشی (دبستان، راهنمایی، دبیرستان)، و دو واحد آموزشی متعلق به فرزندان شاهد است.
مسجد الزهرا تنها مسجد شهرک است که برنامه‌هایی نظیر برگزاری دوره‌های آموزشی تابستانی در زمینۀ آموزش قرآن، زبان انگلیسی، نقاشی، و دیگر برنامه‌های آموزشی و برگزاری اردوها و سفرهای سیاحتی و زیارتی را برگزار می‌کند. این شهرک همچنین دارای مهدکودک و کتابخانه است. 
افزون‌بر مسجد الزهرا که در ایام محرم و صفر و دیگر مناسبتهای مذهبی مراسم برگزار می‌کند، دو تکیۀ بزرگ و چند هیئت کوچک دیگر نیز مراسمی را هر چند وقت یک بار برپا می‌دارند. 
شهرک آپادانا ازنظر فضای سبز از غنی‌ترین محلات تهران است. دورتادور شهرک به موازات دیواره‌های بتنی، در فضایی به عرض تقریبی 8 متر درخت‌کاری شده است که منظرۀ زیبایی در جوار خیابان پدید آورده است. همچنین فضای داخلی شهرک، میان بلوکها و راههای سیمانی پیاده‌روها با چمن، گل، شمشاد، و درخت تزیین شده است. یک زمین فوتبال با چمن مصنوعی و یک بوستان مجهز به لوازم ورزشی و 3 بوستان مجهز به وسایل بازی از فضاهای دیگر شهرک برای بازی و سرگرمی کودکان و نوجوانان است. در 1374 ش نیز استخری روباز در فاز 2 شهرک احداث شد؛ اما در 1384 ش، این استخر را با ایجاد دیوارهای هلالی سیمانی و نصب میله و تخته به مکانی برای اسکیت‌بازی بدل ساختند («درباره ... »، بش‍‌ ).

مآخذ

«دربارۀ محله: تاریخچۀ محله»، سرای محلۀ شهرک آپادانا (مل‍‌ )؛ نقشۀ راهنمـای منطقۀ 5، گیتاشناسی، تهران، 1391 ش، شم‍ 65؛ نیز:

Mytehran, www.apadana.mytehran.ir. 

حسن موسوی‌زاده