جغرافیا

موضوع بندی
- همه موضوعات

جستجوی الفبایی

الجزایر | یوسف رحیم لو اَلْجَزایر، كشور مسلمان واقع درشمال افریقا با عنوان رسمی «جمهوری دموكراتیك خلق الجزایر» كه پایتخت آن شهر الجزایر (در تداول ایرانیان: الجزیره) است.
الش | محمدرضا ناجی اَلْش، شهری كوچك و كهن در شرق اندلس، در 20 كیلومتری جنوب غربی لقنت (آلیكانته). این شهر امروزه به نام قدیم آن الچه خوانده می‌شود. این نام در منابع به صورت آلش (ابوعبید، 2/ 892) و الس (ضبی، 277) نیز آمده است.
الرور |
الرا | پرویز امین اِلُرا، شهری در شهرستان اورنگ آباد در استان مهاراشترا در مركز هند. الرا را برخی وِرولا یا اِلورا و اِلاپورا به معنی شهر هِلْ نامیده، و برخی دیگر آن را با نام تامیلی اِلو ـ اورو، به معنی شهر قانون (قانون‌آباد)، معادل دانسته‌اند (ERE, V/ 269). مردم هند این شهر را یرولا و بالُرا و وارولا هم می‌نامند ( آسیاتیكا، ...
الله آباد | مجید سمیعی اللّٰه‌آباد، شهری در استان اوتارپرداش در شمال هند و مرکز اداری ناحیه‌ای به همین نام این شهر در محل برخورد دو رودخانۀ گَنگ و جُمنا قرار گرفته است (ابوالفضل، آیین ... ، 2/ 71).
المالی | جلال خسروشاهی اِلْمالی، مرکز شهرستانی به همین نام از توابع استان انطالیه در ترکیه. در منابع مختلف، نام آن به صورت آلمالی (IA, IV/ 238) و اِلمالو (EI2, II/ 695؛ بستانی، 4/ 292)، به معنی شهر سبب (اولیا چلبی، IX/ 278؛ EI2، همانجا) نیز آمده، و نامهای پیشین آن کابالی و آمِلاس بوده است (YA, II/ 794؛ «دائرة‌المعارف ... »، II/ 746...
المریه | محمدرضا ناجی اَلْمَریّه، شهر و ایالتی در جنوب شرقی اندلس، در ساحل مدیترانه. جغرافی‌نگاران مسلمان المریه را در کورۀ البیره و از اقلیم چهارم دانسته‌اند (یاقوت، 4/ 517؛ ابوالفدا، 176؛ قس: ادریسی، 2/ 537) که میان مرسیه در شرق، و غرناطه و مالقه در غرب موقعیت مهمی داشت (زهری، 101؛ ابوالفدا، همانجا). المریه در آغاز به عنوان قلعۀ...
الور |
الوار | پرویز امین اَلْوار، شهر و شهرستانی به همین نام در استان راجستان در شمال غرب هند. این شهر در فاصلۀ 129 کیلومتری جنوب غربی دهلی («دائرةالمعارف ... »، II/ 737). در شرق کوههای اراوالی (سوجیش، 43) و در °27 و ´46 عرض شمالی و °76 و ´37 طول شرقی ( بریتانیکا، میکرو، I/ 285) قرار دارد. یک خندق و یک دیوار قدیمی دور شهر الوار وجود ...
النجق | عنایت الله رضا اَلَنْجَقْ، قلعۀ استواری در نخجوان. نام این قلعه در متون اسلامی و غیراسلامی به صورتهای اَلَنجه (نسوی، 207؛ جوینی، 2/ 157؛ گلپینارلی، 10). النجا (حسینی، 226؛ ابن‌عربشاه، 62، 63)، النجاق (اولیا چلبی، 2/ 240)، اَلَنجک (اقبال، 1/ 118)، الینجک (سومر، I/ 30؛ مینورسکی، 91, 93)، اَلَنجیک یا آلانجیک (لسترنج، 167) و اَ...
الوار گرمسیری | عباس سعیدی اَلْوارِ گَرْمْسیری، یكی از بخشهای دوگانۀ شهرستان اندیمشك (خوزستان). این بخش در منتهى‌الیه شمالی استان خوزستان قرار گرفته، و از شمال به بخشهای مركزی (ملاویِ شهرستان پل دختر) و پاپی (شهرستان خرم‌آباد)، از جنوب به بخشهای حومه (مركزی شهرستان اندیمشك)، سردشت (شهرستان دزفول) و بخش مركزی (شهرستان شوش)، از شرق به بخ...
الوند | عباس سعیدی اَلْوَنْد، شهری در استان قزوین. این شهر با °36 و ´10 عرض شمالی و °50 و ´4 طول شرقی (مفخم، 34)، یكی از شهرهای 12 گانۀ استان قزوین ( سازمان ... ، 38) است كه با موقعیتی دشتی و اقلیمی معتدل در 12كیلومتری جنوب شرقی شهر قزوین قرار دارد ( فرهنگ جغرافیایی ... ، 1/ 19) و از لحاظ اداری جزو بخش مركزی شهرستان قزوین به شم...
الوند | عباس سعیدی اَلْوَنْد، رشته كوهی در غرب ایران (استان همدان). این نام در منابع ایرانی ـ اسلامی معمولاً به صورت اَرْوَند (ابن‌فقیه، 220؛ مجمل التواریخ ... ، 81؛ یاقوت، 1/ 225؛ قزوینی، 342؛ حمدالله، 72؛ پورداود، 2/ 327) آمده است؛ ضمناً آن را به شكل آلوند ( برهان ... ، 1/ 58)، اراوند (همان، 1/ 96) و اونیران (پردولاماز، 75) ن...
الیس | علی بهرامیان اُلَّیْس، محلی در جنوب عراق، در نزدیكی حیره كه طی نبردی در 12 ق/ 633 م فتح شد. همۀ شهرت الیس در آثار تاریخی و جغرافیایی سده‌های نخستین هجری، به مسألۀ فتوح مسلمانان در نواحی جنوبی عراق بازمی‌گردد و در آثار سده‌های بعدی نیز اهمیت آن تنها از این جهت بوده است (مثلاً نک‍ : یاقوت، 1/ 354؛ عبدالمؤمن، 1/ 113). در مآخ...
الیگودرز | عباس سعیدی اَلیگودَرْز، شهرستان و شهری در استان لرستان.
امارات متحده عربی | محمدحسن گنجی اِماراتِ مُتَّحِدۀ عَرَبی، كشوری متشكل از 7 امارت‌نشین به نامهای ابوظبی، دوبی، عجمان، شارجه (شارقة)، ام‌القوین، فجیره و رأس‌الخیمه واقع در بخش خاوری شبه جزیرۀ عربستان كه به سواحل خلیج فارس و دریای عمان منتهی می‌گردد. وسعت آن 600‘ 83 كمـ2، و جمعیت آن در 1997م بالغ بر 000‘580‘2 نفر بوده كه بیشتر آنان را مهاجران...
امباله | پرویز امین اَمْباله، شهر و شهرستانی به همین نام در ایالت هاریانا در شمال غربی هند واقع در °30 و ´23 عرض شمالی و °76 و ´46 طول شرقی ( بریتانیكا، میكرو، 1978م، I/ 293). امباله را اومبالا و انباله هم نامیده‌اند (نک‍ : ابوالفضل، 3/ 30؛ كنبو، 1/ 519، 2/ 314، 3/ 81؛ آمریكانا، I/ 470). این شهر كه در منطقه‌ای كوهپایه‌ای قرار گر...
امبن | پرویز امین اَمْبُن، شهر و جزیره‌ای به همین نام در استان ملوك در اندونزی.
ام درمان | سیمین محقق اُمِّ دُرْمان، یكی از 3 شهر و بزرگ‌ترین آنها در استان خرطوم سودان. این شهر در غرب رود نیل، رو‌به‌روی شهر خرطوم، در محل تلاقی نیل آبی و نیل سفید، در °15 و ´38 عرض شمـالی و °32 و ´30 طول شرقی واقع شده است (نک‍ : بریتانیكا، میكرو، VII/ 530؛ «اطلس ... »، 141؛ EI2؛ «دائرةالمعارف ... »).
امروهه | پرویز امین اَمْروهه، شهری در شهرستان مرادآباد در استان اوتارپرادش هند. این شهر در °28 و ´54 عرض شمالی و °78 و ´28 طول شرقی (ندوی، 7)، كنار رود سوت‌نادی قرار دارد و از طریق راه آهن به مرادآباد و دهلی متصل است ( بریتانیكا، میكرو، I/ 330). امروهه در منطقه‌ای واقع است كه بجز مناطق كوهستانی شمالی آن، آب و هوایی استوایی دارد ...
املش | جعفر اسحاقی تیموری اَمْلَش، بخش و شهری به همین نام در شهرستان رودسر واقع در جنوب شرقی استان گیلان.
ام سعید |
امریتسار | غلامرضا استیفاء قمی اَمْریْتسار، یا امریتسر، امرتسر، مهم‌ترین شهر مذهبی سیكها و مركز شهرستانی به همین نام، واقع در بخش غربی ایالت پنجاب هند. این شهر در 378 كیلومتری شمال غرب دهلی نو، در °31 و ´37 عرض شمالی و °74 و ´55 طول شرقی، و در سرزمین میان دو رودخانۀ بیاس و راوی، نزدیك مرز پاكستان، در 47 كیلومتری شرق لاهور قرار گرفته است ( ...
ام الفحم | لیلا رضایی اُمُّ الْفَحْم، شهری در شهرستان جنین در فلسطین. این شهر از دیرباز یكی از بزرگ‌ترین مراكز تهیۀ زغال بوده، و ازهمین‌رو، به ام الفحم شهرت یافته است (شراب، 129).
ام القیوین | سیمین محقق اُمُّ الْقَیْوَیْن، یكی از 7 امیرنشین امارات متحدۀ عربی. این نام را برگرفته از «ام القوّة» به معنای مركز نیرو دانسته‌اند كه به تدریج به ام القوین و سپس به ام القیوین تبدیل شده است (جناب، 306).
ام نعسان | سیمین محقق اُمِّ نَعْسان، یكی از جزایر دهگانۀ بحرین. این جزیره با 93/ 18 كمـ2 مساحت از لحاظ وسعت دومین جزیره، در میان جزایر بحرین است (اسعدی، 1/ 360؛ بلگریو، 140؛ كتاب سبز، 2). جزیرۀ ام نعسان به شكل مستطیل از شمـال به جنوب بـه طول 4 كمـ و عرض حدود 200‘ 3 متر در كنارۀ غربی بحرین و ساحل شرقی عربستان و در فاصلۀ 800‘1 متری ...
امیدیه | مژگان نظامی اُمیدیّه، بخش و شهری واقع در شهرستان بندر ماهشهر استان خوزستان.
امیرآباد | جعفر اسحاقی تیموری اَمیرْآباد، از بخشهای دوگانۀ شهرستان دامغان واقع در استان سمنان. تا چندی پیش روستای امیرآباد مركز بخش صیدآباد بود. بر اثر گسترش و اهمیتی كه پیدا كرد، نام بخش نیز به امیرآباد تغییر یافت و صیدآباد امروزه مركز دهستان قهاب صرصر از دهستانهای سه گانۀ امیرآباد است ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها ... ، 14، 106-107؛ آمارنام...
امیر کلا | جعفر اسحاقی تیموری اَمیرْكَلا، شهر كوچكی از توابع شهرستان بابل واقع در استان مازندران. این شهر در شمال شهر بابل و در 43 كیلومتری غرب ساری بر سر راه اصلی بابل به بابلسر قرار گرفته است ( فرهنگ جغرافیایی ایران، 3/ 26؛ آمارنامه، 1372 ش، 71).
اناپه | نادیژدا خارچینکو اَناپه، دژی كهن و شهری ساحلی واقع در كرانۀ شمال شرقی خلیج اناپۀ دریای سیاه در مجاورت سرزمین چركسها (آدیگه‌ایها) و غرب منطقۀ كراسنودار قفقاز در كنار رودخانۀ بوگور. با نگاهی به نقشۀ دریای سیاه، محل شهر اناپه به صورت نیم‌دایره‌ای به نظر می‌رسد كه در دریا پیش رفته است. آدیگه‌ایها این قسمت از ساحل را به همین اسم ـ...
انارک | مژگان نظامی اَنارَك، بخش و شهری در شهرستان نائین استان اصفهان.
انبار | عنایت الله فاتحی نژاد اَنْبار، از شهرهای مشهور ایران در دورۀ ساسانی، در كنارۀ شرقی فرات و در شمال غربی تیسفون. ویرانه‌های این شهر در °43 و ´43 طول شرقی و °33 و ´5/ 22 عرض شمالی قرار دارد (EI2).
انجدان | مجید سمیعی اَنْجِدان، از روستاهای قدیم اراك و مركز تجدید حیات فرهنگی ـ تبلیغی و جایگاه امامان اسماعیلی نزاری پس از سقوط الموت.
اندخوی | محسن جعفری مذهب اَنْدْخوی، یا اندخود، شهری در استان فاریاب در شمال غربی افغانستان. این شهر در °65 و ´6 طول شرقی و °36 و ´57 عرض شمالی در حاشیۀ صحرای قراقوم و كنار آب اندخوی واقع شده است.
اندراب | مژگان نظامی اَنْدَراب، به معنای میان دو رود، نامی است كه بر چندین مكان اطلاق شده است. اندراب یا اندرابه (یاقوت، 1/ 372؛ انصاری، 224)، در نوشتۀ منسوب به موسى خورنی تاریخ‌نگار ارمنی سدۀ 5 م به صورت اندراپ نیز آمده است (ماركوارت، 17). هیون تسیانگ، راهب بودایی اهل چین در نیمۀ نخست سدۀ 7 م در كتاب خود، آن را به صورت «آن ـ تا ...
اندیمشک | مژگان نظامی اَنْدیمِشْك، شهرستان و شهر مركز آن واقع در استان خوزستان. نام اندیمشك به پیشنهاد فرهنگستان ایران برای روستای صالح‌آباد از توابع دزفول برگزیده شده است (امام شوشتری، 234، 235؛ لغت نامه ... ). اندیمشك یا اندامِش نام كهن شهر دزفول (ه‍ م) و پل بزرگ مجاور آن نیز بوده (حمدالله، 111؛ امام شوشتری، 228) كه در میانۀ راه...
اندیجان | احمد پاکتچی اَنْدیجان، شهری در آسیای مركزی واقع در جنوب شرقی درۀ فرغانه و كرانۀ چپ سیحون علیا كه چندین سده، مركز سیاسی و فرهنگی ناحیۀ فرغانه بوده است. این شهر اكنون در جمهوری ازبكستان و در نزدیكی مرز آن با قرقیزستان قرار دارد (طول °40 و ´43 شرقی و عرض °72 و ´25 شمالی).
اندلس | آذرتاش آذرنوش , عنایت الله فاتحی نژاد , احمد پاکتچی , بخش فلسفه , محمدرضا ناجی , یونس کرامتی , قاسم طویر اَنْدَلُس، نامی كه مسلمانان به بخشی از شبه جزیرۀ ایبری، در كنار مدیترانه، واقع در جنوب اسپانیا و جنوب شرقی پرتغال و گاه به تمام آن داده‌اند. اندلس از نام واندالها، قبیله‌ای از مردم ژرمن، گرفته شده است كه در اوایل سدۀ 5 م، پس از تجزیۀ امپراتوری روم غربی، چندی در جنوب اسپانیا سكنى گزیدند (عنان، 1/ 17، 50-51). ا...
انزلی | عنایت الله رضا اَنْزَلی، شهرستان و شهری بندری در استان گیلان و تالابی به همین نام در این شهرستان.
اندونزی | محمدحسن گنجی اَنْدونِزی، پرجمعیت‌ترین كشور مسلمان جهان واقع در جنوب شرقی آسیا، مركب از چندین هزار جزیرۀ كوچك و بزرگ با وسعت تقریبی 568‘957‘1 كمـ2 كه 885‘583‘203 نفر (1996م/ 1375 ش) را در خود جای داده است.
انصنا | مرادعلی واعظی اَنْصِنا، نام شهری كهن در كرانۀ خاوری رودنیل كه اكنون تنها ویرانه‌هایی از آن برجای مانده است. رمزی بنای شهر را در 130م دانسته است (1/ 132)، اما قدمت شهر بیش از این به نظر می‌رسد، زیرا بیشتر منابع، ساحران فرعون را كه برای مقابله با حضرت موسى (ع) برانگیخته شده بودند، از این شهر می‌دانند (یعقوبی، 331؛ ادریسی، 1/...
انطاکیه | علی اکبر دیانت اَنْطاكیّه، شهری باستانی در جنوب تركیه و مركز استان كنونی ختای.
انطالیه | علی اکبر دیانت اَنْطالیه، یا انتالیا، شهری در گوشۀ شمال غربی خلیجی به همین نام در دریای مدیترانه و جنوب آناتولی در تركیه، و مركز استانی به همین نام كه در دوران فرمانروایی عثمانیان، استان تَكه (تكه ایلی) نامیده می‌شد و قلمرو امیرنشین تكه بود.
انقره |
اننت ناگ |
اوال |
اوانا | علی بهرامیان اَوانا، روستایی كهن در نزدیكی بغداد كه ویرانه‌های آن تاكنون برجاست. این روستا در فاصلۀ 10 فرسنگی شمال شرقی بغداد، بر كنار دجله و نزدیك عُكبرا واقع بوده است (سمعانی، 1/ 381؛ عبدالمؤمن، 1/ 128؛ منذری، 1/ 83، 96) و به سبب سرسبزی و وجود تاكستانها و درختان انبوه (شابشتی، 97؛ یاقوت، 30؛ نیز نک‍ : جواد، 103)، از شكا...
اوتارپرادش | اوتارْپِرادِش، از ایالتهای شمالی هند با اقلیت بزرگی از مسلمانان. این ایالت در بخش شمالی درۀ گنگ جای گرفته است كه از شمال به سرزمین خود مختار تبت و نپال، از غرب و شمال غربی به دهلی و ایالتهای هیماچال پرادش، هارایانا، راجستان، و از جنوب به ایالتهای مادهیا پرادش، و از شرق به بیهار متصل است («اطلس ... »، 3؛ بریتا...
اودغست | عزت ملا ابراهیمی اَوْدَغُست، شهری كهن در شمال باختری افریقا كه امروزه اثری از آن برجای نیست. نام آن به صورت اَوْدَغُشْت نیز ضبط شده است (نک‍ : ابن حوقل، 1/ 10، 60-61، جم‍‌ ). این شهر كه در فاصلۀ میان °10 و ´11 طول غربی و °18 و °19 عرض شمالی قرار داشت (EI2, I/ 762)، از شمال به سجلماسه، از جنوب به شرق سرزمین سیاهان و از غرب به ...
اوده | مجید سمیعی اَوَدْه، از جایگاههای گسترش فرهنگ تشیع در شمال شبه قارۀ هند. نام اوده برگرفته از نام شهر باستانی «آیودهیا» است كه پایتخت سرزمینی به همین نام بود كه بعدها كُسالا نامیده شد. اوده زادگاه «راما» از اسطوره‌های مذهبی هندوان است (مجومدار، 69-70؛ مهابهارت، 1/ 374؛ راماین، 1/ 64-65؛ سالتوره، I/ 161).

جغرافیا

ورود به سایت

ثبت نام

در جستجوی چه هستید ؟

جغرافیا

ورود به سایت

ثبت نام