کتاب‌شناسی توصیفی  ترجمه های دکتر اسلامی ندوشن / حسین مسرّت
پدر داستان‌نویسی مدرن / حسن میرعابدینی
پدر داستان‌نویسی مدرن / حسن میرعابدینی

جمال زاده نویسندۀ نخستین مجموعۀ داستان جدید ایران و از مهمترین شخصیت هاى ادبیات فارسى در قرن بیستم سال ۱۳۰۹ق/۱۲۷۰ش در اصفهان متولد شد. پدرش سید جمال‌الدین واعظ اصفهانى (۱۲۷۹ـ ۱۳۲۶ق) خطیب عصر مشروطیت بود. به سبب آزادمنشى و ترقى‌خواهى آزارها دید و دربدرى‌ها کشید و عاقبت به فرمان محمدعلى شاه قاجار به قتل رسید.

1403/1/26 ۱۱:۰۹
به شادمانی زادروز استادِ کتابدار کامران فانی / مرتضی هاشمی‌پور
ادامه مطلب
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایون‌کاتوزیان
ایرجا! رفتی و آثار تو ماند / محمدعلی همایون‌کاتوزیان

ایرج افشار (۱۶ مهر ۱۳۰۴ ـ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹) پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران، ایران‌شناس، کتاب‌شناس، نسخه‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه، پایه‌گذار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و «پدر کتاب‌شناسی ایران»، بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینه‌های کتاب‌شناسی، کتاب‌داری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع‌های دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده ‌است.

1402/12/20 ۱۱:۱۴
چرا کوروش در متون مذهبی ذوالقرنین نامیده شد؟ / مهدی بشارت
گزارش دکتر احمد تفضلی از سفر علمی به سنت‌پترزبورگ
گزارش دکتر احمد تفضلی از سفر علمی به سنت‌پترزبورگ

نخستین نشست شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی (فرهنگستان سوم) ۲۶ شهریور ۱۳۶۹ برگزار شد. زنده‌یاد دکتر احمد تفضّلی (زادۀ ۱۶ آذر ۱۳۱۶ اصفهان)، استاد برجستۀ فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشگاه تهران در تاریخ ۱۱ تیرماه ۱۳۷۰ به عضویت پیوستۀ فرهنگستان برگزیده شد.

1402/9/18 ۱۲:۱۹
ادامه مطلب
دست‌خط‌هایی از «ایرج افشار» که برای نخستین‌بار منتشر می‌شود
«از مهستان تا بهارستان»
«از مهستان تا بهارستان»

در بررسی تاریخ مرم‌سالاری در ایران آنچه به وضوح مشخص است اینکه نظام غالب حکومتی در ایران پیش از اسلام، از نوع سلطنت موروثی بوده‎‌ است. این نوع از حکومت تفاوت‌های عمده‌ای با سیستم حکومت دموکراتیک دارد و بر خلاف نقش مؤثر مردم در نظام‌های سیاسی دموکراتیک، در نظام‌های مونارشی، حاکم تصمیم‌گیرنده نهایی است. با این وجود، در برخی ادوار تاریخ ایران، نشانه‌هایی از وجود برخی از عناصر دموکراسی در ساختارهای حکومتی مشاهده می‌شود.

1402/12/9 ۱۱:۲۸
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن!
سند «خیلی محرمانه» درباره اسلامی ندوشن!

سندهایی مربوط به بررسی دو اثر محمدعلی اسلامی ندوشن توسط ساواک و وزارت فرهنگ و هنر در دوران پهلوی نشان می‌دهد درباره آثار او حساسیت‌هایی وجود داشته است.

1402/9/7 ۰۸:۵۶
ادامه مطلب
محمدعلی نویدی: ایرانیان پیش از فلسفه، اندیشه‌‌ورزی داشته‌اند
محمدعلی نویدی: ایرانیان پیش از فلسفه، اندیشه‌‌ورزی داشته‌اند

فلسفه و هنر دو مقوله جدایی‌ناپذیرند و این موضوع خواسته یا ناخواسته از همان بدو شکل‌گیری تمدن وجود داشته است. دلیل این هم‌زیستی و آمیختگی، تفکر عمیق و تحلیل مقولات مختلف اجتماعی و انسانی، در مقاطع مختلف تاریخی و بر اساس موقعیت‌های مختلف و جریانات مهم است.

1403/1/25 ۱۲:۳۵
گفت‌وگو با عبدالنبی قیم درباره فرهنگ‌نویسی و «فرهنگ دو جلدی فارسی به عربی»
گفت‌وگو با عبدالنبی قیم درباره فرهنگ‌نویسی و «فرهنگ دو جلدی فارسی به عربی»

حدود 30 سال پیش، زبان‌پژوهی ایرانی آغاز به گردآوری بزرگ‌ترین فرهنگ واژگان عربی- فارسی كرد. نخستین دستاورد عبدالنبی قیم از تالیف این فرهنگ واژگان، دسترسی آسان‌تر فارسی‌زبانان به معادل‌های واژگان عربی در زبان فارسی است.

1402/12/24 ۱۰:۲۶
ادامه مطلب
گزارش تصویری آیین چهلمین روز رحلت آیت‌الله سیدمحمد موسوی بجنوردی
گزارش تصویری آیین‌های تشییع و ترحیم آیت‌الله سیّدمحمّد موسوی بجنوردی
گزارش تصویری شب «محمّدحسن سمسار» در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی / بخش دوم
گزارش تصویری شب «محمّدحسن سمسار» در مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی / بخش دوم

هفت‌صد‌وسی‌اُمین شب از سلسلۀ شب‌های مجلۀ بخارا با هم‌کاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، به تجلیل و تکریم یک‌عمر فعّالیّت علمی «محمّدحسن سمسار»، مشاور عالی بخش هنر و معماری و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اختصاص یافت که عصر دوشنبه، 23 بهمن در این مرکز برگزار ‌شد.

1402/11/25 ۱۲:۴۳
ادامه مطلب

مداخل برگزیده

  • دوتار
    ژان دورینگ

    سازی با دو وتر از ردۀ بربطها یا لوتهای دسته‌بلند، از مازندران تا سین‌کیانگ چین. دوتار واژه‌ای فارسی، به معنی «دوسیم» است.

    ادامه مطلب
  • خواجوی کرمانی
    اصغر دادبه

    کمال‌الدین ابوالعطا محمود بن علی بن محمود، مشهور به خواجوی کرمانی یا خواجوی مرشدی کرمانی (ذیحجۀ 689-750 یا 753 / دسامبر 1290- 1349 یا 1352)، شاعر پارسی‌گوی غزل‌سرا، قصیده‌سرا و داستان‌پرداز.

    ادامه مطلب
  • تخت فولاد
    محمد علی مخلصی

    تَخْتِ فولاد، تنها گورستان باقی‌مانده از قبرستانهای متعدد دوران اسلامی شهر اصفهان. این گورستان با قدمتی حداقل از سدۀ 4ق / 10م تا کنون در جنوب شرقی شهر در کنار زاینده‌رود گسترده است

    ادامه مطلب
  • تذهیب
    محمدحسن سمسار

    تَذْهیب، هنری از شاخۀ نگارگری با نقش‌مایه‌های گیاهی و هندسیِ بسیار نازک و ظریفِ شیوه یافته با رنگهای غالب طلا و لاجورد و یکی از ارکان بنیادی کتاب‌آرایی.

    ادامه مطلب
  • ارگ بم
    روزبه زرین کوب

    اَرْگِ بَم [arg-e bam]، قلعه‌ای بزرگ و کهن‌سال در 6 کیلومتری شمال شرقی شهر کنونی بم در استان کرمان که قدمت آن به روزگار پیش از اسلام می‌رسد. ارگ بم بر روی تپه‌ای سنگی بنا شده، و بیش از 300 متر طول و 200 متر عرض آن است (وزیری، جغرافیا...، 92؛ فرمانفرما، 7؛ حکیم، 824؛ باستانی، «ارگ بم»، 28؛ نیز نک‍ ‍: افضل الدین، 71). این ارگ در درون حصارهای شهر کهنۀ بم و در کنار آن قرار گرفته، به گونه‌ای که بر شهر قدیم بم مشرف است (گاوبه، 307؛ وزیری، همانجا؛ پازوکی، 225؛ نیز نک‍‌ : ابن‌حوقل، 2/ 312؛ مینورسکی، 370).

    ادامه مطلب

تازه های نشر مرکز

اخبار و گزارش

کارگاه و سمینار

آخرین مقالات افزوده شده

پربازدیدترین مقالات

مقالات دائرة المعارف بزرگ اسلامی براساس موضوع

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: