زن در تاریخ اسلام، از قرن هفتم تا سیزدهم هجری

سرزمین تاریخی ایران با قدمت تمدنی چند هزار ساله بی‌شک زنان و مردان بزرگی را در عرصه‌های مختلف پرورانده است. در تاریخ سنتی ما هرگاه سخنی از زنان و نقش آنان در تاریخ آمده است، تنها معدود چهره‌هایی از درون دستگاه حاکمه به عنوان نمونه زن ایرانی یا زن مسسلمان مطرح شده اند که این خود ناگفته پیداست چه کاستی‌هایی دارد.

 

 

سرزمین تاریخی ایران با قدمت تمدنی چند هزار ساله بی‌شک زنان و مردان بزرگی را در عرصه‌های مختلف پرورانده است.

در تاریخ سنتی ما هرگاه سخنی از زنان و نقش آنان در تاریخ آمده است، تنها معدود چهره‌هایی از درون دستگاه حاکمه به عنوان نمونه زن ایرانی یا زن مسسلمان مطرح شده اند که این خود ناگفته پیداست چه کاستی‌هایی دارد.

این زنان نماینده تمامی زنان جامعه نیستند، ‌آنان زنان قدرتمندی بودند که از شرایط خاص زمانی و مکانی خود استفاده کرده و برای مدتی زمام قدرت را به دست گرفته بودند. بنابراین صرف بیان تاریخ زندگی این زنان نمی تواند گوشه‌های تاریک تاریخ زنان را روشن سازد.

از همه مهم‌تر آنکه منابع تاریخی کم‌ترین اشاره‌ای به وضعیت زندگی زنان طبقات متوسط و فرودست جامعه نکرده‌اند و حتی آنان را درخور ذکر نیز ندانسته‌اند. نهایت‌ آنکه در چشم مورخان، این نیمه ناپیدای جامعه و این نوامیس دور از انظار نگاه داشته شده به دید نیامده‌اند که سطوری از نوشته‌های خود را در وصف آنان قلم زنند.

در مقدمه کتاب که به قلم دکتر نزهت احمدی است آمده است: آنچه در فرهنگ سیاسی برای مردان، قدرت و توانمندی محسوب شده برای زنان،‌ قساوت و سنگدلی تلقی شده و آنچه در فرهنگ اجتماعی برای مردان، درایت و هوشیاری خوانده شده برای زنان مکر و حیله قلمداد شده است.

کتاب « زن در تاریخ اسلام، از قرن هفتم تا سیزدهم هجری» شامل مجموعه مقالات چهارمین سمینار بین المللی انجمن است که در روزهای ۲۵ و ۲۶ آذرماه ۱۳۸۸ در محل کتابخانه ملی ایران برگزار شد.

بعضی از مقالات این کتاب عبارتند از:

نجات فرزند انگیزه‌ای برای وقف

نقش زنان در تحولات سیاسی عصر صفویه

نقش ترکان خاتون در شکوفایی تجارت کرمان

آبش‌خاتون، آخرین فرمانروای سلغری فارس و سعدی

نقش زنان دربار صفوی در تحولات اجتماعی پس از مرگ شاه تهماسب اول تا پادشاهی شاه محمد خدابنده

زنان، هویت و جهان سنت

بررسی سهم زنان عهد تیموری در آفرینش‌های هنری

یادی از یک زن فرهیخته در روزگار شاه سلطان حسین

نقش زنان صفوی در مشروعیت پذیری دولت‌های ایرانی پس از صفویه

زن ایرانی در نگاه سفرنامه‌های خارجی دوره صفوی

حکایت‌های زنان صوفی در روض الریاحین امام یافعی

القاب و عناوین زنان از قرن هفتم تا سیزدهم هجری قمری

نقش اقتصادی زنان در عصر صفوی

زن از دیدگاه ابن عربی

تصویر زن جاودانه در غزلیات سعدی

نقش سیاسی و اداری مهدعلیا در دربار و دیوان عصر صفوی

کتابخانه خاتون

بررسی نقش زنان برجسته دربار شاه جهان در چالش جانشینی او

بگم‌ها یا ملکه‌های مسلمان بهوپال و استعمار انگلیس

دیالوگ‌های زنان در بوستان سعدی

شجره الدر نخستین سلطان زن در دوره اسلامی مصر

بررسی نقش زنان در روابط ایران و بیزانس

زنان قرن هفدهم از دیدگاه اولیاء چلبی

زنان واقفه بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی

نق زنان گیلان در تحولات اجتماعی

منزلت زن در بررسی موردی اندیشه‌های ابن عربی و اندلس

نسخه خطی احوال ممتاز محل

و ...

مجموعه مقالات زن در تاریخ اسلام، از قرن هفتم تا سیزدهم هجری به کوشش دکتر نزهت احمدی (صراف) را انتشارات کویر در تهران منتشر کرده است که با شماره ثبت 503378 در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی موجود است.