خرافه یا واقعیت

یکی از کسانی که این روزها در کانال تلگرامی خود به‌شدت فعال است، رسول جعفریان استاد تاریخ دانشگاه تهران است. جعفریان که پیش از این به دلیل نوشتن مطالبی در کانال تلگرامی خود و اشاره‌های گوناگون تاریخی مورد توجه زیادی قرار گرفته بود با آغاز فعالیت کانال تلگرامی‌اش نه‌تنها همان راه را در پیش گرفت که معمولا فعالیت‌های روزانه خویش را نیز به اعضای این کانال منتقل می‌کند.

 

        
شب چهارشنبه‌سوری چه آدابی دارد؟

 یکی از کسانی که این روزها در کانال تلگرامی خود به‌شدت فعال است، رسول جعفریان استاد تاریخ دانشگاه تهران است. جعفریان که پیش از این به دلیل نوشتن مطالبی در کانال تلگرامی خود و اشاره‌های گوناگون تاریخی مورد توجه زیادی قرار گرفته بود با آغاز فعالیت کانال تلگرامی‌اش نه‌تنها همان راه را در پیش گرفت که معمولا فعالیت‌های روزانه خویش را نیز به اعضای این کانال منتقل می‌کند.  در یکی از تازه‌ترین متن‌هایی که جعفریان روی کانال تلگرام خود قرار داده به مساله‌ای اشاره کرده که می‌تواند نگاه تازه به تاریخ مناسبت‌ها در ایران را داشته باشد. جعفریان در این مطلب و با اشاره به متنی مذهبی از دوره صفوی، اشاراتی به این مناسبت در تاریخ ایران می‌دهد.  جعفریان در ابتدای مطلب خود درباره این موضع می‌نویسد: «در یک متن مذهبی از دوره صفوی که درباره برخی از آداب و رسوم روزهای هفته و سال بحث می‌کند، مطالبی درباره چهارشنبه سوری آمده است، که جالب بود.» و در ادامه توضیحات متن درباره «شب چهارشنبه سوری» حکایت از نگاه به آیین‌های این شب در عصر صفوی دارد. موضوعی که خوانش آن با توجه به نزدیک شدن به این شب در پایان سال 95 خالی از لطف نخواهد بود: «چهارشنبه آخر این ماه(صفر) که چهارشنبه سوری و سرخی نیز می‌گویند، در نزد جمهور شیعه شوم است و در شب چهارشنبه آخر که ظرف‌های سفالین پر از آب از بام‌ها می‌اندازند در اکثر خانه‌ها و در بعضی بلادها، در این شب، آتش در بام‌ها می‌افروزند و می‌گویند چون در این شب و آن روز بلای بسیار نازل می‌شود، انداختن ظرف پر آب و شکسته شدن آن و آتش افروختن رفع بلا می‌کند، این طریقه مجوس است و [...]اصلی ندارد. و از این عجب‌تر بعضی از سفها و بی‌عقلان و امّیان در این روز که چهارشنبه باشد، بنای سرتراشی می‌گذارند و دعاهای چند می‌خوانند و تا یک سال چهارشنبه به چهارشنبه سر می‌تراشند و اقبال خود را از این سر تراشیدن استنباط می‌کنند، و به خود موثر می‌گردانند، نکبت و دولت و آمدن و نیامدن احوال خود را در عرض سال، این نیز پوچ است و اصلی ندارد و از طیره و فال نیک و بد است و در طریقه اهل بیت نیست... »

منبع: فرهیختگان