1394/9/4 ۱۲:۱۶
همزمان با سی و پنجمین سالگرد رحلت علامه طباطبایی(ره)، صاحب تفسیر المیزان، دوازدهمین همایش استادان تفسیر قرآن کریم، از 26 تا 28 آبان ماه، در محل دارالقرآن علامه طباطبایی، برگزار شد. این همایش سه روزه میزبان مراجع معظم تقلید، علما و مدرسان حوزه علمیه قم و مفسران قرآن کریم بود. از جمله سخنرانان این همایش آیتالله عبدالله جوادی آملی، آیتالله حسین نوری همدانی و آیتالله جعفر سبحانی بودند.
عظمت علامه متکی به چه بود؟
همزمان با سی و پنجمین سالگرد رحلت علامه طباطبایی(ره)، صاحب تفسیر المیزان، دوازدهمین همایش استادان تفسیر قرآن کریم، از 26 تا 28 آبان ماه، در محل دارالقرآن علامه طباطبایی، برگزار شد. این همایش سه روزه میزبان مراجع معظم تقلید، علما و مدرسان حوزه علمیه قم و مفسران قرآن کریم بود. از جمله سخنرانان این همایش آیتالله عبدالله جوادی آملی، آیتالله حسین نوری همدانی و آیتالله جعفر سبحانی بودند. همچنین آیتالله علی اکبر مسعودی خمینی از دیگر شاگردان مرحوم علامه طباطبایی و عضو ارشد جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیتالله سید هاشم حسینی بوشهری، مدیر حوزههاى علمیه، آیتالله حسن ممدوحی، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس خبرگان رهبری، حجتالاسلام احمد فرخ فال مدیر حوزه علمیه استان قم، حجتالاسلام مرتضی میرکتولی، دبیر مجمع عالی تفسیر و آیتالله واعظ موسوی عضو مجلس خبرگان رهبری از دیگر میهمانان و سخنرانان این همایش بودند. مرتضی نجفی قدسی رئیس مرکز دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) و حجتالاسلام محمدعلی خزائلی، دبیر این همایش نیز از متولیان این همایش و از دیگر سخنرانان این هماندیشی بودند. همچنین در مراسم اختتامیه این همایش قرآنى از تلاشهای مرحوم آیتالله مؤیدی قمی، رئیس مجمع عالى تفسیر قرآن که در فاجعه منا به درجه رفیع شهادت نائل شدند، تجلیل شد.
با توجه به اهمیت کار علامه طباطبایی در تدوین تفسیر المیزان، مؤسسه دارالقرآن علامه طباطبایی هر سال نشستی را تحت عنوان «استادان تفسیر قرآن» در دستور کار خود قرار داده است و این نشست دوازدهمین دور از این سلسله همایشها بود. لازم به ذکر است که اساس کار علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، بر قاعده «تفسیر قرآن به قرآن» است. بدین معنا که معیار اول برای تفسیر قرآن، خود قرآن است. علامه طباطبایی معتقد است، هیچ مطلب مبهمی در قرآن وجود ندارد تا مجبور باشیم قرآن را به کمک غیر قرآن بشناسیم؛ بلکه قرآن را باید با خود قرآن شناخت همانگونه که نور را باید با نور دید.
همچنین علامهطباطبایی در خلال تفسیر، به تناسب موضوع، مباحثی تحلیلی ـ توصیفی با رویکردهای فلسفی، اجتماعی، تاریخی و یا علمی مطرح میکند که همگی تتمهای بر تفسیر آیات است. با توجه به اندیشه فلسفی علامه طباطبایی، تفسیر وی بر قرآن بیشتر رویکردی فلسفی مییابد اگر چه میکوشد تا از چارچوب قرآن و دایره دلالتهای لفظی و معنایی آیات گامی فراتر نگذارد.
با ذکر این مقدمه، در این همایش هر یک از مراجع تقلید، مفسران قرآن، استادان حوزه علمیه و شاگردان علامه طباطبایی که در این نشست حضور داشتند، سعی کردند بر جنبهای از اندیشههای علامه طباطبایی تأکید گذارند و با ذکر خاطره و یادی از او بر اینکه «چرا علامه طباطبایی، علامه شد؟» دلایلی اقامه کنند و هر یک از دیدگاه خود، این پرسشها را به تحلیل نشینند که «عظمت علامه متکی به چه بود؟» و «امروز حوزه علمیه ما چقدر بهرهمند از دستاوردها و اندیشههای این عالم وارسته است؟» هر یک از علما و سخنرانان این نشست با تبیینی که از منشور فکری علامه طباطبایی به دست دادند، مخاطبان را به «راز ماندگاری علامه» آگاه کردند.
همواره باید درباره حقیقت «نزول قرآن کریم» تفکر کرد
آیتالله جوادی آملی با اشاره به اینکه در زمان حیات علامه طباطبایی بسیاری از مردم ایشان را نمیشناختند، تصریح کرد: یکی از دلایل موفقیت علامه این بود که وارد هیچ کدام از بازیهای سیاسی و اجتماعی نشد و حتی به قول بسیاری از بزرگان، بازی هم نمیتواند آنها را بازی دهد.
این مرجع تقلید افزود: کسانی میتوانند این مسیر الهی را طی کنند که از این دنیای خاکی دل بکنند و بتوانند قرآن را الگو قرار دهند و از آن اطاعت کنند.
آیتالله جوادی آملی با بیان اینکه بهترین الگو در زندگی ما، ائمه معصومین(ع) هستند، تأکید کرد: «ما باید در زندگی خویش به امام علی(ع) و فرزندان ایشان تمسک جوییم و معصومین(ع) را الگوی زندگی خویش قرار دهیم تا سعادتمند و رستگار شویم.»
ایشان در تأیید این مطلب افزود: «برخی از مفسران تصور کردند قرآن کریم به تنهایی نازل شده است اما این گونه نیست چون قرآن کریم به وسیله اهل بیت(ع) نازل شد و هیچ کسی نمیتواند قرآن را از اهل بیت(ع) جدا کند.»
آیتالله جوادی آملی با ذکر اینکه پس از وجود رسول خدا(ص)، بالاترین شخص، وجود مبارک امام علی(ع) است، تأکید کرد: قرآن منهای عترت یعنی قرآن بدون قرآن، چون قرآن کریم و عترت همواره با هم هستند و انسانی که زمینی باشد نمیتواند موضوعی از قرآن کریم را درک کند.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم با بیان اینکه خداوند این کتاب الهی را نازل کرد تا انسانها را از انحرافات نجات دهد و در این راستا به حدیثی از امام علی(ع) اشاره کردند و گفتند: «علما باقی و پابرجا هستند و پیش و پس از مرگ همواره جاویدان هستند، شهید تا خون ندهد زنده و پابرجا نمیماند اما آنکه پیش از مرگ و پس از مرگش زنده است عالمان دین هستند.»
ایشان همچنین در مورد تفسیر المیزان، اثر برجسته علامهطباطبایی، اظهار داشتند: «آنچه در مورد تفسیر المیزان میتوان گفت این است که تفسیر قرآن، فرع بر قرآنشناسی است و باید همواره نسبت به حقیقت نزول قرآن کریم تفکر کرد.»
این مرجع تقلید با بیان اینکه قرآن کریم انسان و جهان را معرفی کرده است، بیان کرد: «بخشی از جهان برای جهانشناسان مشخص شد اما قرآنکریم انسان را به گونهای معرفی کرد که باید بیشتر بر روی آن کار کرد.» از این رو، به آیهای از سوره اسرا اشاره کردند و گفتند: «انسان مسئول اعمال خویش است و در روز قیامت از وی سؤال میشود از اعضای بدن خویش چه استفادهای کرده است و آیا معصیت و گناهی به وسیله آنها انجام داده یا برای رضای الهی گام برداشته است.»
روح علامه متأثر از قرآن کریم بود
آیتالله نوری همدانی، در این همایش با اشاره به خصوصیات اخلاقی علامه طباطبایی بیان کرد: هنگامی که علامه طباطبایی درس میداد این موضوع نمایان بود که قرآن کریم چگونه بر وی اثر گذاشته است، علاقه به اهل بیت(ع) و ولایتمداری در وجود این مفسر قرآن کریم نمایان بود.
این مرجع تقلید با بیان اینکه علامه طباطبایی شخصیتی اصولی، اخلاقی، تفسیری، تاریخی، روایی، فقهی و... بودند و همه عناصر علمی و اخلاقی و عرفانی را در خود جمع داشتند، فرمود: «علامه طباطبایی خدمت بسیار بزرگی برای عالم اسلام و جهان بشریت انجام دادند.» ایشان بیان کردند: «افراد بزرگ، همچون کوهی هستند که از دور عظمت ایشان درک نمیشود، ولی هرچه به آنها نزدیک میشویم این عظمت را بیشتر درک میکنیم.»
آیتالله نوری همدانی که 5 سال افتخار شاگردی در درس اسفار و تفسیر علامه را نیز داشتهاند، در رابطه با خصوصیات اخلاقی استادش گفت: «ایشان با شاگردان خود بسیار از سر تواضع و مهربانی رفتار میکردند و هرچه سؤال میکردیم با مهربانی جواب میدادند»
ایشان علامه طباطبایی را شاگرد شایسته قرآن کریم و ائمه اطهار(ع) معرفی کردند و فرمودند: «قرآن تأثیر بسیاری بر روح علامه داشته است و این تأثیر را در شیوه تدریس ایشان به وضوح میدیدیم.» این مرجع تقلید همچنین بر تمایلات علامه در نشر احکام اسلامی نیز تأکید گذاشت و در این راستا به تعاملات ایشان با فیلسوف فرانسوی، هانری کربن که برای استفاده از منابع اسلامی به ایران آمده بود، نیز اشاره کرد.
آیتالله نوری همدانی در ادامه به دیدگاههای علامه طباطبایی در رابطه با انسان و اجتماع و ساختن جامعه صالح پرداختند و در این راستا به تفسیر علامه از آیه 200 سوره آل عمران، اشاره کردند و گفتند: « علامه طباطبایی معتقد بود که جامعه را مردم میسازند و مردمی که در عرصههای جهادی و اخلاقی و... فعالیت میکنند، باید یک ولی داشته باشند که جامعه را رهبری کند؛ به تعبیری مفسر بزرگی مثل علامه در این بیان، ولایت فقیه را اثبات میکنند.» آیت الله نوری همدانی به تفسیر دیگری از ایشان در آیه 5 سوره نساء، پیرامون ضرورت عدالت اجتماعی و نظارت بر اجرایی شدن آن نیز اشاره و بیان کردند: «خداوند اموال را قوام زندگی مردم معرفی کرده است و نباید اجازه دهیم که اموال در دست سفها بیفتد؛ در موضوع اقتصاد مردم باید نظارت کنیم تا فقر از بین برود.»
ایشان همچنین افزودند: «علامه بیان میکنند که جمیع مال از آن جمیع مردم است و باید به شکلی این اموال را مصرف کنند که نه اسراف شود و نه کسی بینصیب گردد.»
مشاهده حقایق قرآنی در آخرت
آیتالله سبحانی به لزوم تبعیت از دستورات الهی در راستای عاقبت به خیری اظهار داشت: «ملتی که در میان آنها دزدی و کم فروشی وجود نداشته باشد سعادتمند میشود و در مقابل اگر ملتی از ارزشها تهی شود و دزدی و خوردن حق مظلوم رایج شود، دچار بدبختی میشود.»
این مرجع تقلید با بیان اینکه همه کارهای خداوند دارای حکمت است، افزود: «حضرت خضرنبی(ع) سه عمل به ظاهر خلاف را انجام داد؛ در ابتدا کشتی را سوراخ کرد و سپس جوان بیگناهی را کشت و همچنین دیواری را بنا کرد که ایشان گفت اگر کشتی را سوراخ نمیکردم به دست ظالم میافتاد و اگر این پسر زنده میماند هم خود گمراه میشد و هم پدر مادرش را گمراه میکرد و اگر دیوار را بنا نمیکردم گنجی که زیر آن بود به دست شخص یتیم نمیرسید» و با ذکر این مثال ما را به حکمتِ در پس اعمال ائمه(ع) و حکمت در آیات قرآن کریم توجه دادند.
استاد سطوح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه انسانها حقایق قرآن کریم را در آخرت مشاهده میکنند عنوان کرد: «حقایق عالم آخرت با این عالم تفاوت دارد و ذهن ما نمیتواند آخرت را تصور کند، روزی که در معاد محشور میشویم حقایق قرآنی را با چشم اخروی خویش مشاهده میکنیم.»
آیتالله سبحانی با بیان اینکه برخی از انسانها و گروهها با سوء برداشت از قرآن کریم به مقابله با خدا میپردازند بیان کرد: «داعش با تحریف آیات الهی در جهان فتنهگری میکند و دست به کشتار انسانهای بیگناه میزند و هیچ ارزشی برای جان و مال انسانها قائل نیست.»
ایشان اضافه کرد: «باید متشابهات را به محکمات ارجاع داد تا معانی آنها مشخص شود تنها در این مورد تأویل جنبه تشریعی و لفظی دارد، قرآن میفرماید« وَالسَّمَاءَ بَنَیْنَاهَا بِأَیْدٍ» اما خداوند ید و دست ندارد از این رو باید قرائن را مشاهده کرد و این آیه را از حالت مشابه به محکم برگرداند.»
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه آیه اخیر در برابر مشرکان است، بیان کرد: «مشرکان معتقد بودند که مسأله خلقت دیگری غیر از خدا مدخلیت داشته است و قائل به شرکت در خالقیت بودند، قرآن میفرماید ما به دست خود این آسمان را ساختیم یعنی دیگری در این کار مدخلیت نداشته است؛ این مسأله تعبیری عرفی است.»
دانشمند عالِم عامل
آیتالله علیاکبر مسعودی خمینی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در این نشست اظهار داشت: «علامه طباطبایی با تلاش و زحمات زیادی تفسیر المیزان را به رشته تحریر درآورد و به دلیل تقوا و ایمان محکمی که داشتند، عنایت خداوند در این زمینه شامل حالشان شد و به موفقیت رسیدند.»
وی معتقد است که علامه طباطبایی شخصیت بینظیری بود که هم «عالِم» بود و هم «عامل» و همواره به یاد خدا بود و در زندگی تنها تبعیت از دستورات الهی را مدنظر داشت.
آیتالله مسعودی خمینی با اشاره به خصوصیات اخلاقی علامه طباطبایی بیان کرد: «اینجانب توفیق شاگردی علامه طباطبایی را داشتم و هیچگاه به یاد ندارم که ایشان عصبانی شوند و برخورد تندی داشته باشند و همواره رفتار بسیار خوبی با شاگردان خود داشتند.»
حوزه علمیه امروز قدردان علامه است
آیتالله حسینی بوشهری، از دیگر شاگردان علامه طباطبایی نیز معتقد است که مسأله علم و عالم در قرآن بسیار مورد تأکید بوده و علامه طباطبایی نیز به درستی ضرورت این مسأله را درک کرده است.
به زعم او، شاید در هیچ مکتبی همچون اسلام اینچنین بر علم سرمایهگذاری نشده است؛ قرآن 80 مرتبه از علم و عالم سخن به میان آورده؛ و از این رو است که دانشمند فرانسوی، هانری کربن، نیز انگیزه خود از ترجمه قرآن را اهمیت علم و دانش در آن بیان کرده است.
مدیر حوزههای علمیه، همچنین بر وجوه متواضعانه استاد خود نیز تأکید نهاد و در این راستا گفت: «این عالم خودساخته، همیشه خود را مطیع مرجعیت میدانست و این التزام را به شکل عملی بیان میکرد به طوری که هیچگاه در زندگی خود از کلمه «من» استفاده نکرد و پیوسته تأکید میکردند که از المیزان تعریف نکنید، زیرا ممکن است این تعاریف را باور کنم.»
از این رو، فلسفه وجودی برگزاری چنین همایشهایی را بهرهگیری از سجایای اخلاقی این عالم ربانی دانست و معتقد است که باید همه رفتارهای ما رنگ علامه به خود بگیرد.
وی تصریح کرد: «علامه 17 سال مشغول تحقیق بود و شبهای بهار و تابستان را تا صبح نمیخوابید؛ ایشان برای المیزان، 20 سال تلاش کرد و امروز باید بگوییم که حوزه قدردان او است و تفسیرش متن درسی ما و بدایه، نهایه و اصول فلسفه و رئالیسم او مورد مراجعه فضلای ما است.»
آیتالله بوشهری اشاره کرد آن روزها که علامه در تنهایی تفسیر میگفت، برخی بر او اشکال میگرفتند اما امروز بیش از 400 درس تفسیر در حوزه علمیه برپا میشود و همه اینها ثمره آن شجره طیبه است.
به زعم او، علامه شخصیتی فوقالعاده بود، ولی متأسفانه تا بزرگی اینچنین در میان ما است، قدر او را نمیدانیم ولی پس از رحلت ایشان، حسرت میخوریم.
مدیر حوزههای علمیه گفت: «شهید مطهری در خصوص علامه بیان میکند که تفسیر المیزان با این قدرت و قوت، تراوش فکر و اندیشه تنها نیست، بلکه این مسأله سر از الهامات غیبی در میآورد.»
وجود علامه طباطبایی چیزی جز خیر نبود
آیتالله حسن ممدوحی، نماینده مردم کرمانشاه در مجلس خبرگان رهبری، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره علامه طباطبایی به تبیین شخصیت علمی، عرفانی و اخلاقی این عالم وارسته پرداخت و گفت: «زندگانی علامه چیزی جز خیر نبود.»
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه علامه طباطبایی با وجود زندگی فقیرانهای که داشت همواره با عزت و بزرگواری زندگی کرد، گفت: «وجود علامه طباطبایی چیزی جز خیر نبود، هر اندازه از این عالم علم تراوش میکرد به همان اندازه نیز خضوع و خشوع در ایشان افزایش پیدا میکرد.»
وی عنوان کرد: «علامه طباطبایی در سیر علمی خود آسیبهای بسیاری را متحمل شدند، ایشان با وجود زندگی فقیرانهای که داشت همواره با عزت و بزرگواری زندگی کرده و هیچ کدام از گرفتاریهای زندگی خود را به دیگران منتقل نمیکرد.»
علامه مشی خود را با حرکتی تفسیری آغاز کرد
حجتالاسلام احمد فرخفال، مدیر حوزه علمیه استان قم با اشاره به جایگاه رفیع تفسیر المیزان، گفت: «علامه طباطبایی(ره) در بیان و تفسیر آیات قرآن، چشمههای زلالی را بر حوزههای علمیه گشوده است.»
وی با اشاره به اینکه در گذشته آمار کرسیهای تفسیر از اعداد یک درس تجاوز نمیکرد، گفت: «سال گذشته بیش از 400 کرسی تفسیر در حوزه علمیه قم برگزار شد که تلاش و زحمات مرحوم آیتالله مؤیدی قمی در پویایی آنها بر کسی پوشیده نیست.»
حجتالاسلام فرخ فال با اشاره به اینکه برخی گروهها توجه به تفسیر از سوی یک فقیه را دون شأن میدانستند، گفت: «علامه طباطبایی(ره) مشی خود را با حرکت تفسیری در قرآن آغاز کردند و با اخلاص به پایان بردند و با شجاعت کامل در فواصل مختلف، پردهها را کنار زدند و نورانیت آیات قرآن را نمایان کردند.»
رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین افزود: «علامه طباطبایی با صبوری، متانت و علمیت پاسخ درست و فهمیده را به کسانی که برداشت نادرستی از مبانی قرآن داشتند و مسیر را اشتباه رفته بودند، مطرح میکرد به گونهای که آنها فکر نمیکردند از چنین مفاهیم بلندی غافل بودهاند.»
به زعم مدیر حوزه علمیه استان قم، علامه طباطبایی با شخصیت عمیق فکری خود و براساس کلام ائمه معصومین(ع)، قرآن را به شیوهای ارزشمند تفسیر کرده است.
علامه، عارفی به معنای واقعی بود
حجتالاسلام محمدعلی خزائلی، دبیر دوازدهمین همایش اساتید تفسیر قرآن کریم، نیز در سخنرانی خود عنوان کرد قرآن براساس تدبر، تفکر و تفقه ما را به شناخت و عمل به خود دعوت میکند.
وی با اشاره به حدیثی از رسول اکرم(ص) مبنی بر اینکه حاملان قرآن، عارفان بهشت هستند، تصریح کرد: «علامه طباطبایی(ره) عارف به معنای واقعی بود و بهرهگیری از مبانی عظیم قرآن کریم موجب شد که ایشان عظمت یابند.»
حجتالاسلام خزائلی با بیان اینکه مجمع عالی تفسیر قرآن کریم مورد حمایت مراجع عظام تقلید و رهبر معظم انقلاب است، ابراز داشت: «هم اکنون حدود 405 درس تفسیر در حوزه علمیه قم ارائه میشود، استادان حوزه بخشی از زمان درس خود را به تفسیر اختصاص میدهند تا در سال آینده شاهد برگزاری هزار درس تفسیر در حوزه علمیه قم باشیم.»
ضرورت تفسیر برای جاری شدن قرآن در متن زندگی
حجتالاسلام مرتضی میرکتولی، دبیر مجمع عالی تفسیر، با بیان اینکه از 6 سال گذشته تا کنون که استادان حوزه علمیه در راستای نشر قرآن کریم در حوزههای علمیه اقدام به تأسیس مجمع عالی تفسیر کردند، از برگزاری نشستهای قرآنی متعددی در راستای تحکیم فرهنگ تفسیر خبر داد.
وی با اشاره به اینکه آیات قرآن کریم از نظر دریافت و وضوح معنا، به سه دسته قابل تقسیم هستند، افزود: «بخشی از آیات الهی به گونهای است که همگان میتوانند به درکی از آن برسند و به روشنی قابل استفاده است، دسته دوم آیاتی هستد که برای همگان قابل بهرهبرداری و استفاده نیست و برای درک این آیات نیازمند روح لطیف هستیم و هرکسی نمیتواند آن آیات را درک کند و به دیگران انتقال دهد، قسمت سوم آیات قرآن کریم به گونهای است که فقط ائمه(ع) میتوانند آن را درک کنند.»
از این رو، این چنین بر ضرورت تفسیر آیات قرآن برای جاری شدن آن در زندگی انسانها تأکید نهاد.
مراجع تقلید، پرورش یافتگان مکتب قرآنی علامهاند
مرتضی نجفی قدسی، مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی نیز با بیان اینکه این بیت نورانی (دارالقرآن علامه طباطبایی) در سه سالی که بازسازی و مورد بهرهبرداری قرار گرفت، همواره محل برنامههای ارزشمندی بوده است و تا کنون مجامع عظیم تفسیری در این بیت نورانی برگزار شدهاست، گفت: «اگر چه علامه طباطبایی در بین ما نیستند اما بیت ایشان همواره نورانی و فعال است» و برگزاری برنامههایی با هدف توسعه فعالیتهای قرآنی را به برکت نفس قدسی علامه دانست.
وی افزود: مراجع عظام تقلید که ستارگان جهان تشیع هستند، عمدتاً از پرورش یافتگان مکتب قرآنی علامه طباطبایی بودهاند.
این نشست که شامگاه پنجشنبه گذشته در دارالقرآن علامهطباطبایی به کار خود پایان داد و در اختتامیه این همایش از تلاشهای قرآنی آیتالله ابوالقاسم خزعلی و آیتالله محمدرضا مؤیدی قمی که از فقهای عالی مقام و پیشکسوتان عرصه قرآن بودند، تجلیل شد و لوح یادبود این مراسم که به امضای آیات عظام مکارم شیرازی و سبحانی رسیده بود، به حجتالاسلام محمدحسین مؤیدی فرزند مرحوم آیتالله مؤیدی و بیت آیتالله خزعلی اهدا شد.
منبع: روزنامه ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید